Του Ηλία Καραβόλια
Κρατώντας στην παλάμη μας το smartphone γυρνάμε όλο τον κόσμο σε ελάχιστα λεπτά. Πληροφόρηση, κατανάλωση, παραγωγή, εμπόριο, επενδύσεις και διάφορα άλλα γίνονται δικά μας με ένα touch, με ένα click, με ένα upload ή με ένα download. Το Διαδίκτυο είναι η μεγαλύτερη αγορά και ταυτόχρονα η μεγαλύτερη τράπεζα δεδομένων που γνώρισε η ανθρωπότητα. Είναι περιττό να περιγράψουμε το ανοριοθέτητο της ιντερνετικής επικράτειας, την ατελείωτη έκτασή της.
Και όμως, παρά το γεγονός ότι συμμετέχουμε διαδραστικά στην Ιστορία, ζούμε μονίμως στη σκιά των γεγονότων. Καθώς εμείς ''σερνόμαστε'' καθημερινά μέσα στο Διαδίκτυο -ως υποκείμενα που αναζητούν πληροφόρηση, διασκέδαση αλλά και ευκαιρίες μέσω της υπερδικτύωσης και της υπερσυνδεσιμότητας-, ταυτόχρονα ''τρέχουν'' στην οικουμένη τα μεγάλα νούμερα, διαμορφώνεται η γεωπολιτική του χάους, γράφεται τελικά η Ιστορία από τις ελίτ παρά τις ατελέσφορες εξεγέρσεις στον πλανήτη. Και αυτό γιατί μέσα στο Διαδίκτυο μια γλώσσα παίζει υπογείως τον ρόλο της: είναι η ξύλινη γλώσσα της πολιτικής και της οικονομίας, της διαφήμισης και του marketing, που συμβάλλει ώστε σχεδόν κανείς τελικά να μην μπορεί να χωρέσει στην καθημερινότητά του τη μεγάλη εικόνα, το μεγάλο φόντο και τα παίγνια εντός του συστήματος. Το Διαδίκτυο φροντίζει ώστε μακροπρόθεσμοι αντισταθμιστικοί ανταγωνισμοί των κρατών - εθνών να συναντούν τις βραχυπρόθεσμες οικονομικές κρίσεις.
Καύσιμο της ιντερνετικής παγκοσμιοποιημένης οικονομίας δεν είναι μόνο τα δεδομένα και η διαχείρισή τους. Δεν είναι μόνο η ασυνείδητη απόσπαση υπεραξίας που συντελείται λόγω των χρηστών - παραγωγών. Καύσιμο είναι το ίδιο το κεφάλαιο, που πλέον δεν έχει μόνο ανταλλακτική αξία ή αξία χρήσης. Πλέον έχει και εκθεσιακή αξία. Το άυλο λογιστικό / εικονικό χρήμα, εμπόρευμα κανονικό, περνάει από μπροστά μας μασκαρεμένο μέσα σε υπηρεσίες, προϊόντα, λογισμικά. Είτε είναι βιομηχανικό είτε είναι χρηματοπιστωτικό, το χρήμα εντός του Διαδικτύου πετυχαίνει αυτό που ξέρει καλύτερα: γεννιέται από τον εαυτό του με διαμεσολαβητές. Πότε με την εργασία, πότε με την τοκοφορία, συχνά και με τις φούσκες (ένας χρηματοπιστωτικός κεϋνσιανισμός τον οποίο συντηρούν οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις σε χρηματιστήρια και αγορές). Με το Διαδίκτυο έχει συμβεί αυτό που πάντα αναζητούσε το οικονομικό σύστημα, ο ίδιος ο καπιταλισμός: να φτάνει στα όριά του χωρίς να συγκρούεται πάνω τους. Ναι, το Διαδίκτυο είναι το colpo grosso του καπιταλισμού και της Ιστορίας. Είναι η αγορά που γεννάει μέσα της πολλές αγορές. Είναι ο μηχανισμός κατάργησης των ορίων για το χρήμα - εμπόρευμα. Είναι ο ατελείωτος τόπος συναλλαγών. Ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία δεν υπήρξε τόσο μεγάλο παζάρι. Ποτέ δεν εκμηδενίστηκαν τόσο πολύ οι αποστάσεις, τα κόστη. Το εμπόριο και η παραγωγή έχουν μετακομίσει από τους δρόμους. Και τα εργοστάσια μεταφέρθηκαν στις οθόνες και στα λογισμικά. Το προλεταριάτο έγινε cognitariato και εγεννήθη ο homo precarious: ο επισφαλής άνθρωπος που βιώνει τον συνδυασμό ευελιξίας και ανασφάλειας( flexicurity)...
