Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
ΣΤΟ ΚΑΙ ΠΕΝΤΕ / Η τέχνη στην ΕΣΣΔ, 1917-1956
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΣΤΟ ΚΑΙ ΠΕΝΤΕ / Η τέχνη στην ΕΣΣΔ, 1917-1956

Με αυτό τον τίτλο κυκλοφόρησε ο τόμος 29 της Μαρξιστικής Σκέψης. Περιλαμβάνει ένα εκτενές αφιέρωμα, άνω των 450 σελίδων, στη σοβιετική τέχνη της περιόδου. Μια τέχνη που, όπως αναφέρει το Δελτίο Τύπου των εκδοτών, αντανακλά τις γενικότερες αντιθέσεις της κοινωνίας της ΕΣΣΔ και σημαδεύεται από τις ανακατατάξεις της: από τη μια, η καλλιτεχνική αναγέννηση που υποκίνησε ο Οκτώβρης, τα καινοτόμα ρεύματα σε ζωγραφική, λογοτεχνία, κινηματογράφο, θέατρο και μουσική· από την άλλη, οι καταστροφικές συνέπειες του σταλινισμού, η ισοπέδωση, η επιβολή του μουντού, χυδαίου δόγματος του σοσιαλιστικού ρεαλισμού και η εξόντωση πολλών αυθεντικών δημιουργών, αλλά και οι προσπάθειες των καλλιτεχνών να τις υπερβούν, ξαναβρίσκοντας το νήμα της επανάστασης.

Καθώς δεν είναι δυνατό να αναφερθούμε εκτενώς στα περιεχόμενα του τόμου, που παρακολουθεί τις εξελίξεις σε όλα τα καλλιτεχνικά πεδία, θα επισημάνουμε μόνο τα πιο σημαντικά θέματα, που ορίζουν τα ορόσημα της εποχής.

Η ζωγραφική και η λογοτεχνία της Αβανγκάρντ, με τους πειραματισμούς και τις μορφικές καινοτομίες της, αντανακλά τον δυναμισμό του Οκτωβρίου και τον αντίκτυπο της ανόδου των μαζών στις τέχνες. Ο πρωτοποριακός κινηματογράφος των Αϊζενστάιν, Πουντόβκιν, Κουλέσοφ, Βερτόφ και μιας πλειάδας ακόμη επιφανών σκηνοθετών συνεχίζει και βαθαίνει τις αναζητήσεις. Στο θέατρο, ο Μέγιερχολντ, ο Κούρμπας και άλλοι ανανεώνουν τις σκηνοθετικές τεχνικές, ενώ στη μουσική η κλασική παράδοση αναζωογονείται από τον Σοστακόβιτς και τον Προκόφιεφ.

Αλλά η άνοδος της γραφειοκρατίας, την οποία στιγματίζει στα δυο τελευταία θεατρικά του, Ο Κοριός και Τα Λουτρά, ο Μαγιακόβσκι, θέτει ένα τέρμα στις ριζοσπαστικές τάσεις. Στη δεκαετία του 1930 υπερισχύει μια απολογητική, αυλική τέχνη που υμνεί τον Στάλιν και τις «κοσμοϊστορικές επιτυχίες» της ΕΣΣΔ. Μεγάλοι δημιουργοί, όπως ο Πιλνιάκ, ο Μπαμπέλ, ο Μαντελστάμ, ο Μέγιερχολντ, ο Κούρμπας, χάνονται στις σταλινικές εκκαθαρίσεις του 1936-38, που περιγράφει σε μυθιστόρημά της η Ιρένε Οντοέβτσεβα. Μετά τον θάνατο του Στάλιν, η λογοτεχνία του Ξεπαγώματος και το Νέο Κύμα στον σοβιετικό κινηματογράφο επιστρέφουν στις παραδόσεις του Οκτώβρη.

Ίσως η πιο εμβληματική, άγνωστη μορφή, που συνοψίζει αυτή την πορεία είναι ο ποιητής Πάβελ Βασίλιεφ. Ευθύς, ευαίσθητος και ανεξάρτητος, αρνείται να υπογράψει όπως άλλοι λογοτέχνες, την καταδίκη του Μπουχάριν. Μετατρέπεται σε αποδιοπομπαίο τράγο, λοιδορείται ως «σαμποτέρ» σε ταινίες της εποχής και εκτελείται ως «τροτσκιστής κατάσκοπος» τον Ιούλη του 1937. Μικρή λεπτομέρεια: Σε ένα από τα τελευταία ποιήματά του εκφράζει την προθυμία του να δώσει τη ζωή του για την υπόθεση του σοσιαλισμού.

Πληροφορίες: Εκδόσεις Τόπος, Πλαπούτα 2 και Καλλιδρομίου, [email protected], τηλ. 210 8222835, βιβλιοπωλείο τηλ. 210 3221580.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL