Ο πρώην υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής κατηγορεί την κυβέρνηση ότι γνωρίζει τα στοιχεία που δείχνουν ότι οι ροές αποτελούνται κατά πλειονότητα από άτομα με προσφυγικό προφίλ, όμως μιλάει για αποκλειστικά ή σχεδόν αποκλειστικά μεταναστευτικές ροές ώστε «να ‘τραυματίσουν’ το κλίμα αλληλεγγύης» και «να καλύψουν την έλλειψη ικανότητάς τους να διαχειριστούν την κατάσταση».
Ο Γ. Μουζάλας επικρίνει τις αναφορές στην υποτιθέμενη πλημμελή προστασία των συνόρων από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τους γνωστούς ισχυρισμούς ότι «παραλάβαμε χάος». Θυμίζει τόσο τις αναφορές των διεθνών οργανισμών στη φύλαξη των συνόρων από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ όσο και τις αρνητικές επιπτώσεις της ρητορικής της τότε αντιπολιτευόμενης Ν.Δ. Όσο για το «παραλάβαμε χάος», υπογραμμίζει ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ είναι που παρέλαβε μηδέν. Παραλάβαμε μηδέν θέσεις φιλοξενίας και φτιάξαμε 40.000».
Επιπλέον «κρατάει μικρό καλάθι» για τις πιο λογικοφανείς προτάσεις της κυβέρνησης, γιατί θυμάται ότι «πίσω από τα ωραία λόγια υπάρχουν και θλιβερά κι απαράδεκτα παραδείγματα», όπως η κατάργηση του ΑΜΚΑ στους αιτούντες άσυλο που παραβιάζει το διεθνές και εγχώριο δίκαιο, αλλά και θέτει σε κίνδυνο την υγεία των Ελλήνων πολιτών. Σε σχέση με την επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης των αιτημάτων ασύλου περιγράφει το σημαντικό έργο που έγινε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ιδιαίτερα σε σχέση με την κατάσταση που παρέλαβε.
Για τις κατηγορίες της κυβέρνησης ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήθελε τις επιστροφές και τα προαναχωρησιακά κέντρα, ο Γ. Μουζάλας επισημαίνει ότι ο διαχωρισμός προσφύγων και μεταναστών είναι «απαραίτητο εργαλείο διαχείρισης του προσφυγικού - μεταναστευτικού», όμως ο διαχωρισμός πρέπει να γίνει με βάση το δίκαιο «κι όχι τις απόψεις του κ. Γεωργιάδη και του κ. Βορίδη». Όσον αφορά τα προαναχωρησιακά κέντρα θυμίζει ότι στελέχη και βουλευτές της Ν.Δ. αντιδρούσαν στη δημιουργία τους στα νησιά επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αλλά σήμερα «ομνύουν στα προαναχωρησιακά κέντρα».
Τέλος, σε σχέση με τη Μόρια παρατηρεί ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είχε χρησιμοποιήσει τον θεσμό της ευαλωτότητας ώστε να αποσυμφορήσει τη Μόρια, τη στιγμή που η σημερινή κυβέρνηση ανέστειλε μεταφορές ευάλωτων ατόμων στην ενδοχώρα, με αποτέλεσμα σήμερα στη Μόρια να βρίσκονται 13.000 άτομα.
Συνέντευξη στον Κώστα Παπαγιάννη
* Πώς σχολιάζετε τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού για την αντιμετώπιση του προσφυγικού - μεταναστευτικού και την κριτική που έκανε στον ΣΥΡΙΖΑ για τη διαχείριση του ζητήματος;
Ακούγοντας τον πρωθυπουργό με κάνουν καχύποπτο η αμετροέπεια και οι ηρωικές δηλώσεις του τύπου «ο ΣΥΡΙΖΑ δεν φύλασσε τα σύνορα, θα σφραγίσουμε τον Έβρο και στη θάλασσα μπορούμε να κλείσουμε τα σύνορα». Την ίδια ώρα οι ροές στον Έβρο συνεχίζονται αμείωτες. Λέγανε ως αντιπολίτευση, και συνεχίζουν να λένε ως κυβέρνηση, είτε συνειδητά είτε ιδεοληπτικά ψέματα. Ψέματα βλαπτικά για την κοινωνία και την πατρίδα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνησή του φύλασσε τα σύνορα της χώρας με τις υπηρεσίες του ελληνικού κράτους. Με αξιοπιστία που αναγνωρίστηκε από την Ε.Ε., τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, την EASO και τη Frontex. Με τον μόνο τρόπο που μπορείς να υπερασπιστείς τα σύνορά σου σε τέτοιες κρίσεις: διασώζοντας. Έτσι προφυλάσσουμε τα σύνορα που εποφθαλμιά η Τουρκία να παραβιάσει διεκδικώντας να κάνει διασώσεις μέσα στις ελληνικές θάλασσες.
Ένας από τους λόγους που επικαλέστηκαν οι χώρες του Βίσεγκραντ ζητώντας να βγει η Ελλάδα από τη Ζώνη Σένγκεν ήταν ότι η μείζων αντιπολίτευση αποδεχόταν πως τα σύνορα δεν φυλάσσονταν. Τέλος, προσβάλλουν βάναυσα τον Στρατό, την Αστυνομία και το Λιμενικό προβάλλοντας γι’ αυτούς μία εικόνα «επιόρκων» που φυλάσσουν ή όχι τα σύνορα κατ’ εντολήν μίας κυβέρνησης και όχι του συντάγματος.
Λένε ότι «παραλάβαμε χάος». Αυτό είναι ένα ακόμα συνειδητό ή ιδεοληπτικό ψέμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι που παρέλαβε μηδέν. Παραλάβαμε μηδέν θέσεις φιλοξενίας και φτιάξαμε 40.000 θέσεις, συν 1.500 - 1.600 θέσεις φιλοξενίας για ανήλικους πρόσφυγες. Δεν είναι τυχαίο ότι στήνουν σκηνές και σχεδιάζουν camps σε χώρους που εμείς προκαθορίσαμε και σε camps που εμείς φτιάξαμε. Εμείς βάλαμε τα διαμερίσματα και τα ξενοδοχεία στο σύστημα φιλοξενίας. Δεν έχουν εξασφαλίσει ακόμα τη χρηματοδότηση γι’ αυτά και τρέχουν κι αδειάζουν ξενοδοχεία.
* Ποια είναι η εκτίμησή σας για την αναφορά του πρωθυπουργού ότι πλέον η χώρα αντιμετωπίζει πρωτίστως μεταναστευτικό κι όχι προσφυγικό πρόβλημα;
Τα στελέχη της Ν.Δ., ιδεοληπτικά ή συνειδητά, ψεύδονται προσπαθώντας να μετασχηματίσουν τη μεικτή προσφυγική - μεταναστευτική κρίση σε κυρίως ή αμιγώς μεταναστευτική. Σας παραθέτω στοιχεία της Αστυνομικής Διεύθυνσης Βορείου Αιγαίου που συμπίπτουν με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Στη Λέσβο το πρώτο οκτάμηνο του 2019 κατέφθασαν 39% Αφγανοί (το 69% με προσφυγικό προφίλ), 21% Σύροι (90% προσφυγικό προφίλ), 10% Κογκολέζοι (40% προσφυγικό προφίλ), 8% Ιρακινοί (50% προσφυγικό προφίλ), 6,6% Παλαιστίνιοι (60% προσφυγικό προφίλ), 2% Ιρανοί (40%-45% προσφυγικό προφίλ).
Τον Σεπτέμβριο έφτασαν στη Λέσβο 5.017 πρόσφυγες και μετανάστες. Το 63% από αυτούς είναι Αφγανοί και το 22% Σύροι με πάνω από το 70% από αυτούς να έχει προσφυγικό προφίλ. Η αύξηση των ροών οφείλει να δημιουργήσει ανησυχίες, αλλά συνειδητά ή ιδεοληπτικά γίνεται προσπάθεια ταύτισης της σημερινής κατάστασης με την κρίση του 2015. Τότε όμως είχαμε άφιξη 7.000 έως 10.000 ατόμων την ημέρα. Τον Σεπτέμβριο του 2019 είχαμε 400 άτομα την ημέρα περίπου.
Ξέρουν τα στοιχεία αυτά. Κατά την άποψή μου προσπαθούν να «τραυματίσουν» το κλίμα αλληλεγγύης που δημιούργησε η πολιτική της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Προσπαθούν να καλύψουν την έλλειψη ικανότητάς τους να διαχειριστούν την κατάσταση. Και δεν θα θεωρούσα απίθανο να θέλουν να χρησιμοποιήσουν τις κρίσεις που προκύπτουν από την κακή διαχείριση για να δικαιολογήσουν κατασταλτικές πολιτικές και παραβίαση του δικαίου. Σε αυτά τα συνειδητά ή ιδεοληπτικά ψέματα χτίστηκε και η ομιλία του Κ. Μητσοτάκη κι αυτό μας ανησυχεί.
* Τα μέτρα που εξήγγειλε ο Κ. Μητσοτάκης μπορούν να βελτιώσουν πραγματικά την κατάσταση;
Είναι αλήθεια ότι από τη μεριά της κυβέρνησης διατυπώνονται και λογικοφανείς προτάσεις, που θα τις κρίνουμε όταν τις δούμε τελικά διατυπωμένες. Για παράδειγμα είμαστε θετικά τοποθετημένοι σε οποιαδήποτε προσπάθεια εύρεσης ή δημιουργίας χώρων φιλοξενίας ή συντόμευσης των διαδικασιών ασύλου. Αρκεί να μην παρεκκλίνουν, να μην τολμούν να παραβιάζουν το διεθνές, ενωσιακό και εθνικό δίκαιο και τη Συνθήκη της Γενεύης. Εκεί, σταθερά, θα είμαστε απέναντι.
Πίσω από τα ωραία λόγια υπάρχουν και θλιβερά κι απαράδεκτα παραδείγματα. Όπως οι ανόητες κι ανύπαρκτες δικαιολογίες για την κατάργηση του ΑΜΚΑ στους αιτούντες άσυλο, που τους στερεί την πρόσβαση στην Υγεία και την εργασία. Αυτό παραβιάζει τη Συνθήκη της Γενεύης, το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, αλλά και το ελληνικό δίκαιο, καθώς έχουμε ενσωματώσει σχετική κοινοτική οδηγία.
Πέρα απ’ αυτά η κατάργηση του ΑΜΚΑ δημιουργεί πρόβλημα υγειονομικής ασφάλειας για τον ελληνικό λαό. Διότι η πρόσβαση των προσφύγων και των μεταναστών στο σύστημα Υγείας δεν προστατεύει μόνο αυτούς, αλλά και τους λαούς της χώρας υποδοχής. Έχουμε το παράδειγμα που κάποιος καταγγέλλει το προσφυγικό - μεταναστευτικό κύμα σαν κίνδυνο για τη δημόσια Υγεία κι ο ίδιος δημιουργεί τις συνθήκες ώστε να εξελιχθεί σε κίνδυνο. Θα ήταν υποκρισία και προπαγάνδα, αν δεν υπήρχε βαρύτατη ευθύνη κι ενοχή.
* Ο Κ. Μητσοτάκης κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ ότι ουσιαστικά δεν ήθελε να κάνει επιστροφές ούτε να δημιουργήσει προαναχωρησιακά κέντρα. Ποια είναι η άποψή σας γι’ αυτόν τον ισχυρισμό;
Στην κατηγορία της Ν.Δ. ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήθελε να κάνει επιστροφές ούτε να δημιουργήσει προαναχωρησιακά κέντρα και πάλι διατυπώνονται συνειδητά ή ιδεοληπτικά ψέματα. Να το λήξουμε για ακόμη μία φορά. Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρούσε και θεωρεί απαραίτητο εργαλείο διαχείρισης του προσφυγικού - μεταναστευτικού τον διαχωρισμό προσφύγων και μεταναστών. Με βάση όμως το δίκαιο κι όχι τις απόψεις του κ. Γεωργιάδη και του κ. Βορίδη. Οι προσπάθειες επιστροφής μεταναστών στις χώρες καταγωγής τους και στην Τουρκία ήταν συνεχής, αλλά με σεβασμό στις διεθνείς συνθήκες.
Οι δυσκολίες για μία μικρή χώρα είναι πολύ μεγάλες. Γι’ αυτό ζητήσαμε επανειλημμένως οι επιστροφές να διενεργούνται από έναν ενιαίο μηχανισμό της Ε.Ε. Κάτι τέτοιο, δυστυχώς, δεν έχει επιτευχθεί. Να θυμίσω ότι η Ν.Δ., σε ένα συμπίλημα με ακροδεξιές οργανώσεις, αλλά και το ΚΙΝ.ΑΛΛ., δημιούργησαν κλίμα έντασης στα νησιά ώστε να αποτρέψουν τη δημιουργία προαναχωρησιακών κέντρων σε Λέσβο, Σάμο, Χίο και Κω. Στην Κω, βέβαια, δημιουργήθηκε τελικά το κέντρο παρά την αντίδραση στελεχών και βουλευτών της Ν.Δ. που τώρα ομνύουν στα προαναχωρησιακά κέντρα.
Υπάρχουν όμως διακριτή διαφορά και ζητήματα δημοκρατικού δικαίου στις συνθήκες, τους λόγους και τον χρόνο κράτησης των μεταναστών στα προαναχωρησιακά κέντρα.
* Ποια είναι η εκτίμησή σας για την εξαγγελία για κατάργηση ενός από τους τέσσερις βαθμούς εξέτασης των αιτημάτων ασύλου;
Και στο ζήτημα του ασύλου λέγονται συνειδητά ή ιδεοληπτικά ψέματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε ένα σύστημα ασύλου με έξι βαθμούς και τους μείωσε στους τέσσερις. Όπως και το αέναο «μεταγενέστερο αίτημα». Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αύξησε τους εργαζόμενους στις επιτροπές ασύλου από 200 σε 600 ή σε 1.000 αν συμπεριλάβουμε κι αυτούς που μας παραχώρησαν η EASO και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Υπήρχαν τρία γραφεία και κάναμε είκοσι τρία. Φτιάξαμε τις δευτεροβάθμιες επιτροπές, που πριν τις είχαν ΜΚΟ. Δημιουργήσαμε τις ενδικοφανείς δευτεροβάθμιες επιτροπές με δικαστές.
Για να ανησυχήσουν και να πανικοβάλουν τον κόσμο λένε ότι υπάρχουν 60.000 εκκρεμείς αιτήσεις ασύλου. Αυτό είναι αλήθεια, αλλά αποκρύπτουν ότι οι υπηρεσίες ασύλου στο διάστημα από τον Ιανουάριο του 2017 έως τον Αύγουστο του 2019 εξέτασαν 130.000 αιτήσεις ασύλου, με μέσο όρο τις 4.000 αιτήσεις τον μήνα. Επίσης οι επιτροπές ασύλου προχώρησαν σε 25.000 μετεγκαταστάσεις προσφύγων στην Ευρώπη και σε 13.000 οικογενειακές επανενώσεις ασυνόδευτων ανηλίκων. Οι υπηρεσίες ασύλου της Ελλάδας είναι η τέταρτη ταχύτερη υπηρεσία στην Ε.Ε.
Παρ’ όλα αυτά, ο ΣΥΡΙΖΑ δρομολόγησε προσλήψεις στις υπηρεσίες ασύλου και αύξηση των δευτεροβάθμιων επιτροπών με τοποθέτησή τους στα νησιά. Οι πιο γρήγορες διαδικασίες είναι καλές για όλους τους πρόσφυγες, τους μετανάστες, τον ελληνικό λαό.
* Πώς πρέπει, κατά την άποψή σας, να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της Μόριας; Τι πρέπει να γίνει άμεσα;
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ κι εγώ προσωπικά είχαμε παραδεχτεί ότι η κατάσταση στη Μόρια και τη Σάμο ακροβατεί στα όρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επί κυβερνήσεώς μας υπήρχαν πολύ μεγαλύτερες ροές και χρησιμοποιήσαμε τον θεσμό της ευαλωτότητας ώστε να αποσυμφορήσουμε τη Μόρια. Φροντίζαμε να μην έχει ποτέ παραπάνω από 5.500 - 5.800 άτομα.
Η σημερινή κυβέρνηση παρέλαβε 5.200 άτομα στη Μόρια, όπως και 1.500 άτομα προσδιορισμένα ως ευάλωτα, έτοιμα για μεταφορά στην ενδοχώρα, κι επιπλέον 300 ανήλικα προσφυγόπουλα. Όμως η κυβέρνηση ανέστειλε αυτές τις μεταφορές. Μέσα σε τρεις μήνες η Μόρια έχει πλέον 13.000 άτομα, από τα οποία τα 7.000 ευάλωτα. Πλέον δεν ακροβατούμε στα όρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έχουμε ανθρωπιστική κρίση.
Δηλώσεις όπως ότι οι μεταφορές θα γίνουν σε δύο μήνες, τη στιγμή που έρχεται ο χειμώνας, δημιουργούν τη βεβαιότητα για νέες κρίσεις σε Μόρια και Σάμο.
