Εκτός της σφοδρής κριτικής, τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις προειδοποιούν ότι οι διατάξεις του νομοσχεδίου του ΥΠΕΝ που διαλύει το υφιστάμενο σύστημα διοίκησης των προστατευόμενων περιοχών, επιτρέποντας πλήθος ασύμβατων χρήσεων εντός αυτών, έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τη Οδηγία 92/43 περί προστασίας των οικοτόπων.
Σειρά ενστάσεων εκφράζει και η δεξαμενή σκέψης Green Tank. Η Ορνιθολογική Εταιρεία, η Καλλιστώ και η Εταιρεία Προστασία της Φύσης χαρακτηρίζουν αναχρονιστικές τις ρυθμίσεις που οδηγούν την περιβαλλοντική προστασία δεκαετίες πίσω.
Απαξίωση των ευρωπαϊκών κανονισμών
Στα κοινά τους σχόλια επί του σχεδίου νόμου «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας», που η διαβούλευσή του έληξε την Τετάρτη, τα οποία και δημοσιοποίησαν, τεκμηριώνουν γιατί οι διατάξεις του απαξιώνουν το κοινοτικό και διεθνές κεκτημένο υπενθυμίζοντας πως η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγγείλει ότι εντός του 2020 θα εκδώσει τη νέα στρατηγική για τη βιοποικιλότητα προκειμένου να αντιμετωπίσει την ταχεία απώλεια οικοτόπων και ειδών, η οποία παρατηρείται παγκοσμίως και ενόψει της Παγκόσμιας Συνδιάσκεψης τον Οκτώβριο του 2020 για τη Βιοποικιλότητα. Ήτοι:
* Επιτρέπουν την άσκηση πληθώρας δραστηριοτήτων εντός περιοχών του Δικτύου Natura 2000, οι οποίες από τη φύση τους και χωρίς καν να χρειαστεί να διενεργηθεί η «δέουσα εκτίμηση» του άρθρου 6 παρ. 3 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ διακυβεύουν μετά βεβαιότητας την ακεραιότητα των οικοτόπων και των ειδών (π.χ. εξορυκτικές δραστηριότητες, εγκαταστάσεις ΑΠΕ, πάρκα κεραιών, εμπορικά καταστήματα, πολιτιστικές εγκαταστάσεις έως 1.200 τ.μ., κατοικίες, υπεραγορές τροφίμων έως 1.500 τ.μ. κ.λπ.).
* Δημιουργούν τεκμήριο νομιμότητας των όρων που περιέχονται σε Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ως προς τα έργα που εκτελούνται εντός περιοχών του Δικτύου Natura 2000, ακόμη και αν δεν έχουν γνωμοδοτήσει επ' αυτών οι αρμόδιες αρχές και ακόμη κι αν δεν τις έχουν αξιολογήσει, κατά παράβαση του άρθρου 6 παρ. 3 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
* Καταργούν από τους φορείς διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών την αρμοδιότητα να γνωμοδοτούν σε έργα που σχεδιάζονται ή εκτελούνται εντός περιοχών του Δικτύου Natura 2000.
* Απομακρύνουν τις περιβαλλοντικές οργανώσεις από το σύστημα διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών περιορίζοντάς τες στη συμμετοχή σε μια «επιτροπή συντονισμού», άνευ ουσιαστικής παρέμβασης στη διαχείριση των περιοχών του Δικτύου Natura 2000.
* Καταργείται η σχετική αυτοτέλεια, η τοπικότητα και ο συμμετοχικός χαρακτήρας των υπαρχόντων Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών. Καταλύεται η ανεξαρτησία της Επιτροπής Φύση 2000 και θεσμοθετείται κάθετος ‐ κυβερνητικός έλεγχος του συστήματος διακυβέρνησης των προστατευόμενων περιοχών της χώρας μέσα από τον ΟΦΥΠΕΚΑ (η νέα κεντρική υπερδομή που δημιουργείται), τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του οποίου επιλέγονται στο σύνολό τους από τον εκάστοτε υπουργό Περιβάλλοντος.
Καταργείται η έννοια του σχεδιασμού
Από την πλευρά του, το Green Tank, με ανακοίνωσή του, προτείνει τροποποιήσεις παρατηρώντας ότι οι διατάξεις για τη διαδικασία χαρακτηρισμού μιας περιοχής ως προστατευόμενης και τον προκαθορισμό χρήσεων γης στις ζώνες προστασίας ουσιαστικά καταργούν την έννοια του σχεδιασμού και την ανάγκη προσαρμογής του πλαισίου προστασίας στις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής.
Επιπλέον, «με την ίδρυση του οργανισμού για το φυσικό περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή (ΟΦΥΠΕΚΑ) και τοπικές Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΔΠΠ), η χώρα αποκτά ένα κεντρικό σχήμα συντονισμού του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών το οποίο εποπτεύεται από το ΥΠΕΝ». Προσθέτει, όμως, ότι απαιτούνται ακόμα διευκρινίσεις για τη λειτουργία του και κυρίως αποσαφήνιση σχετικά με τη σχέση του ΟΦΥΠΕΚΑ και του εποπτεύοντος υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθώς από τις αρμοδιότητές τους έχουν απαλειφθεί κρίσιμες αρμοδιότητες που είχαν μέχρι σήμερα οι φορείς διαχείρισης, με κυριότερη την αρμοδιότητα της γνωμοδότησης επί σχεδιαζόμενων έργων και δραστηριοτήτων.
Η αδειοδότηση ως εργαλείο προστασίας
Επισημαίνει ακόμη ότι η διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης απορρέει από την αρχή της πρόληψης πιθανής βλάβης στο περιβάλλον. Όσο θεμιτή κι αν είναι η επίσπευση των διαδικασιών που επιδιώκει το νομοσχέδιο, η περιβαλλοντική αδειοδότηση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ένα χρονοβόρο και ανασταλτικό βήμα προσέλκυσης επενδύσεων αλλά ως το απαραίτητο εργαλείο για τη βέλτιστη δυνατή προστασία του περιβάλλοντος, της υγιούς ανταγωνιστικότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης,καταλήγει.
Τμήμα Περιβάλλοντος ΣΥΡΙΖΑ: Προέχει η δημοκρατία και η προστασία της βιοποικιλότητας
Την απόσυρση του νομοσχεδίου με τον ψευδεπίγραφο τίτλο «Εκσυγχρονισμός της περιβαλλοντικής νομοθεσίας» ζητάει το Τμήμα Οικολογίας, Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού του ΣΥΡΙΖΑ. Καλεί την κυβέρνηση να τηρήσει επί της ουσίας τη δημοκρατική και κοινοβουλευτική διαδικασία και να μην φέρει στο Κοινοβούλιο τις σχεδιαζόμενες ρυθμίσεις έως ότου λήξει η έκτακτη ανάγκη που μας επιβάλλει η πανδημία ώστε να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για έναν ανοιχτό, εκτενή και σε βάθος διάλογο.
Στη σχετική ανακοίνωση, επισημαίνει ότι, «την εποχή της πράσινης συμφωνίας, την εποχή της αναζήτησης λύσεων από τη φύση, την εποχή της βιοτεχνολογίας και της αναζήτησης εμβολίων και φαρμακευτικών προϊόντων, η κυβέρνηση της Ν.Δ. και του Μητσοτάκη επιμένει να νομοθετεί την κατάργηση ορίων, κανόνων, αλλά και την κατάργηση της συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών στη λήψη αποφάσεων και τελικά της δημοκρατίας».
Αντιπεριβαλλοντικό περιεχόμενο
Το Τμήμα Οικολογίας εστιάζει στο αντιπεριβαλλοντικό περιεχόμενο του σχεδίου, αφού, μεταξύ άλλων, καταργεί ουσιαστικά τις διαδικασίες της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ανατρέπει ριζικά τον τρόπο διοίκησης των προστατευόμενων φορέων αφαιρώντας τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, προσθέτει ασύμβατες χρήσεις γης αστικοποιώντας ουσιαστικά τις προστατευόμενες περιοχές, που τους αφαιρεί ακόμα και τη γνωμοδότηση επί σχεδιαζόμενων έργων με πρόσχημα την επίσπευση των επιχειρηματικών διαδικασιών. «Θα περίμενε ο κάθε εχέφρων άνθρωπος να συζητηθεί μετά την κρίση, σε ανοιχτές διαδικασίες και όχι περιορισμένα, σε έκτακτες και εν κρυπτώ συνθήκες» σχολιάζει και καλεί την κυβέρνηση:
* Να αναλογιστεί σοβαρά και στο πλαίσιο που αναδεικνύει η νέα πανδημία που ζούμε τη σημασία / σπουδαιότητα της βιοποικιλότητας και της υγείας των οικοσυστημάτων.
* Να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να διαμορφώσει ένα νομικό πλαίσιο για το φυσικό περιβάλλον της χώρας, όπως αρμόζει στη χώρα μας, που κατέχει το υψηλότερο ποσοστό της ευρωπαϊκής βιοποικιλότητας.
* Να μην παρασυρθεί εκ νέου από το δόγμα «επενδύσεις με κάθε κόστος» και να μην απορρυθμίσει εντελώς το σύστημα διοίκησης των προστατευόμενων περιοχών της χώρας ούτε και τους κανόνες της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
* Να ακούσει τους επιστήμονες και την κοινωνία των πολιτών, καθώς και να λάβει σοβαρά υπόψη της τη διαδικασία της διαβούλευσης και να τροποποιήσει ριζικά τις διατάξεις που προτίθεται να φέρει στο Κοινοβούλιο.
