Είναι γεγονός ο πρώτος προϋπολογισμός της κυβέρνησης της Ν.Δ. Όπως και το ότι διαψεύδονται πλήρως οι προσδοκίες της μεσαίας τάξης, η οποία απολαμβάνει μηδενικές φοροελαφρύνσεις, σε αντίθεση με τα μεγάλα "πορτοφόλια", τα οποία απολαμβάνουν μεγάλες φοροελαφρύνσεις. Την ίδια ώρα, ξεκίνησαν οι πρώτες περικοπές στο κοινωνικό κράτος, όταν είναι εμφανέστατη η ανάγκη για ενίσχυσή του. Το ακόμη πιο σημαντικό όμως είναι ότι τα χαμηλά και μεσαία οικονομικά στρώματα έχασαν μια ευκαιρία να τύχουν ελαφρύνσεων, οι οποίες θα έφταναν τα 2,5 δισ. ευρώ μόνο για το 2020. Στα μεσαία στρώματα δεν ανήκουν μόνο ελεύθεροι επαγγελματίες αλλά και μισθωτοί και συνταξιούχοι, για τους οποίους οι φοροελαφρύνσεις που σχεδιάζει είναι από ψίχουλα έως μηδενικές (για εισοδήματα από 20 έως 50 χιλιάδες ευρώ).
Από την ανάλυση των βασικών στοιχείων του προϋπολογισμού του 2020 προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι οι όποιες προεκλογικές υποσχέσεις για σημαντικές ελαφρύνσεις έμειναν μόνο υποσχέσεις για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους, προκειμένου να εξασφαλιστούν σημαντικές ελαφρύνσεις στα υψηλά εισοδήματα και τις μεγάλες επιχειρήσεις (περίπου 700 εκατ. από τα συνολικά 1,18 δισ. ευρώ).
Προβληματικές αποφάσεις
Το παραπάνω οφείλεται στο γεγονός ότι ο κ. Μητσοτάκης, ως πρωθυπουργός, αποφάσισε να μην χρησιμοποιήσει μέρος από τα ταμειακά διαθέσιμα που είχε διασφαλίσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ για να μειώσει το πρωτογενές πλεόνασμα κατά 1% ήδη από το 2020, όπως είχε σχεδιάσει η προηγούμενη κυβέρνηση με τον εγγυητικό λογαριασμό. Η απόφαση αυτή στερεί για το 2020 δημοσιονομικό χώρο ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ, ο οποίος θα μπορούσε να διατεθεί σε ελαφρύνσεις και μέτρα κοινωνικής στήριξης όπως είχε σχεδιάσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
Επιπλέον, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει παραπάνω από τον μισό δημοσιονομικό χώρο για το 2020 (επιπλέον του χώρου από τη μείωση του πλεονάσματος κατά 1%), δηλαδή να χρησιμοποιήσει περίπου 700 εκατ. ευρώ για να μειώσει τους φόρους κατά προτεραιότητα στις επιχειρήσεις (μείωση φόρου από το 28% στο 24%) και τα μερίσματα που αυτές διανέμουν (μείωση φόρου μερισμάτων από το 10% στο 5%). Αξίζει να αναφερθεί ότι οι πιο ευνοημένες είναι οι περίπου 468 μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας (με κέρδη πάνω από 3 εκατ. ευρώ), οι οποίες κατά μέσο όρο θα λάβουν ελάφρυνση κοντά στις 680.000 ευρώ τον χρόνο, όταν το 90% επί του συνόλου των επιχειρήσεων (μικρές) θα λάβουν ελάφρυνση 200 ευρώ τον χρόνο. Είναι σαφές πως οι φοροελαφρύνσεις αυτές αφορούν σχεδόν αποκλειστικά τις μεγάλες επιχειρήσεις, διότι αυτές είναι που έχουν υψηλή κερδοφορία και μπορούν να μοιράζουν υψηλά μερίσματα, άρα αυτές και οι μέτοχοί τους κυρίως ευνοούνται.
Αυτές οι δύο αποφάσεις στέρησαν πάνω από 2,5 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό του 2020, που θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί για φοροελαφρύνσεις και για κοινωνική στήριξη των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων.
Τι δεν έγινε
Μεταξύ άλλων, η Ν.Δ. δεν υλοποίησε όσα έλεγε προεκλογικά περί μείωσης της εισφοράς αλληλεγγύης, αλλά και μείωσης του ενδιάμεσου συντελεστή ΦΠΑ. Την ίδια ώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε υποσχεθεί τα ακόλουθα για το 2020:
- Τη μείωση της προκαταβολής φόρου στο 50% για επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες.
- Την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για εισοδήματα ώς 20.000 και τη δραστική μείωσή της για μεγαλύτερα εισοδήματα.
- Την πρόσθετη μείωση του ΕΝΦΙΑ το 2020 ώστε αυτή να φτάνει το 30% μεσοσταθμικά και το 50% για τις μικρομεσαίες ιδιοκτησίες.
- Τη μείωση του ΦΠΑ από το 13% στο 11%.
Το "χτύπημα" στους ελεύθερους επαγγελματίες
Από εκεί και πέρα, σε ό,τι αφορά στους ελεύθερους επαγγελματίες, τις πράγματι υπαρκτές φοροελαφρύνσεις στο φορολογικό νομοσχέδιο που η κυβέρνηση έθεσε σε διαβούλευση τις "ψαλιδίζουν" άλλες επιλογές της, όπως οι παρακάτω:
- Οι μεγάλες αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ, που όχι μόνο ακύρωσαν τη μείωση του ΦΠΑ στο ρεύμα στο 13% που είχε ψηφιστεί επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αλλά έφεραν και πρόσθετες επιβαρύνσεις. Επιπλέον, οι επιβαρύνσεις αυτές θα αυξηθούν στο άμεσο μέλλον εξαιτίας της ρήτρας διοξειδίου του άνθρακα που μετακυλίεται στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
- Οι επιβαρύνσεις 22% (αυτοτελής φορολόγηση) στο φορολογικό νομοσχέδιο για όσους δεν καταφέρουν να συγκεντρώσουν το 30% σε ηλεκτρονικές αποδείξεις
Το μεγάλο χτύπημα για τους ελεύθερους επαγγελματίες, ωστόσο, θα έρθει, όπως φαίνεται, με το νέο ασφαλιστικό, καθώς η σχεδιαζόμενη επαναφορά των κλάσεων θα φέρει ασφαλιστικές επιβαρύνσεις χιλιάδων ευρώ ετησίως για τους ασφαλισμένους. Υπενθυμίζεται ότι, επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, οκτώ στους δέκα ελεύθερους επαγγελματίες πλήρωναν κατώτατη εισφορά 168 ευρώ. Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο ίδιος ο υπουργός Εργασίας κ. Βρούτσης στην ΕΡΤ και σύμφωνα με δημοσιεύματα της "Α", ο σχεδιασμός της κυβέρνησης είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες να πληρώνουν τουλάχιστον 220 ευρώ.
Πού πέφτει "μαχαίρι" στο κοινωνικό κράτος
Εν τω μεταξύ, ξεκίνησε και το "ξήλωμα" του κοινωνικού κράτους. Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Θεανώ Φωτίου έκανε λόγο για μειώσεις προνοιακών επιδομάτων ύψους 367 εκατ. ευρώ με τον προϋπολογισμό του 2020.
Οι μεγαλύτερες μειώσεις αφορούν:
- Στα προνοιακά επιδόματα για ΑμεΑ, που μειώνονται κατά 173 εκατ. (740 το 2020 έναντι δαπάνης 913 το 2019).
- Στα οικογενειακά επιδόματα που μειώνονται κατά 139 εκατ. (961 το 2020 έναντι δαπάνης 1,1 δισ. το 2019).
- Στο επίδομα ενοικίου που μειώνεται κατά 51 εκατ. (314 το 2020 έναντι 366 το 2019).
Τέλος, στην κυβέρνηση συνεχίζουν να ισχυρίζονται ότι με τα 123 εκατ. που εντάσσουν στον προϋπολογισμό θα καλύψουν το 90% των νέων γεννήσεων του 2020, ενώ, με βάση στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., οι γεννήσεις στην Ελλάδα το 2018 ανήλθαν σε 86.440, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να καλύψουν μόλις το 71% των οικογενειών.
