Σε μια εποχή μεγάλων προκλήσεων σε διεθνές και εθνικό επίπεδο η βιωσιμότητα ανάγεται σε έννοια - κλειδί για την προετοιμασία του μέλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ συγκροτεί τον Κύκλο Βιώσιμης Ανάπτυξης και Ευημερίας συστήνοντας το Παρατηρητήριο Βιώσιμης Ανάπτυξης και Ευημερίας. Το ΕΝΑ εγκαινιάζει τη δραστηριότητα του Παρατηρητηρίου και παρεμβαίνει στη δημόσια συζήτηση με το κείμενο εργασίας «Aπό την οικονομική μεγέθυνση στη βιωσιμότητα και την ευημερία» με σκοπό να δώσει ένα ριζοσπαστικό πρόσημο στις έννοιες της βιωσιμότητας, της ευημερίας και της ανθεκτικότητας. Στην κατεύθυνση αυτή και με στόχο η Ελλάδα να μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις αυτές, το ΕΝΑ διατυπώνει πέντε προτάσεις προοδευτικής πολιτικής.
Βασικά συμπεράσματα
Η διεθνής εμπειρία της τελευταίας εικοσαετίας επιβεβαιώνει ότι η χρήση του ΑΕΠ ως αποκλειστικού δείκτη μέτρησης του πλούτου και ως απόλυτης προτεραιότητας στην άσκηση πολιτικής ενέχει κινδύνους για την ευημερία του πληθυσμού. Η σημερινή παγκόσμια οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική συγκυρία έχει αναδείξει εκ νέου σε κεντρικό θέμα τις θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ της οικονομικής μεγέθυνσης (growth) και της ανάπτυξης (development).
Σε αντίθεση με τη μεγέθυνση, η ανάπτυξη επικεντρώνεται σε ποιοτικές διαστάσεις, εστιάζοντας στους ευρύτερους οικονομικούς, παραγωγικούς, κοινωνικούς, θεσμικούς και πολιτισμικούς μετασχηματισμούς που καθορίζουν τη βιωσιμότητα της οικονομικής μεγέθυνσης. Η καλύτερη αξιοποίηση του ΑΕΠ επιτάσσει την ένταξή του σε ένα συνολικό πλαίσιο δεικτών ικανών να καταγράψουν τις σύνθετες σχέσεις και αλληλεπιδράσεις μεταξύ ΑΕΠ και κοινωνικής προόδου.
Η προσέγγιση της βιωσιμότητας με ουδέτερους πολιτικά, υπολειμματικούς -ως προς το κυρίαρχο μοντέλο ανάπτυξης- και επιφανειακούς όρους αποδεικνύεται αναποτελεσματική και απολύτως ανεπαρκής απέναντι στο μέγεθος και την κρισιμότητα των σημερινών ανισορροπιών και προκλήσεων, που λαμβάνουν μορφή «συστημικών αδικιών».
Συνολικά, ελάχιστες χώρες έχουν προχωρήσει σε μια πραγματική ενσωμάτωση (mainstreaming) των πολιτικών υπέρ της βιωσιμότητας και της ευημερίας στις κεντρικές αναπτυξιακές και άλλες δημόσιες πολιτικές τους. Καταγράφονται εντούτοις αξιόλογες προσπάθειες για την ενσωμάτωση νέων δεικτών στις διαδικασίες κατάρτισης του κρατικού προϋπολογισμού και για την αξιοποίησή τους στο κοινοβουλευτικό έργο και στη χάραξη πολιτικών.
