Έχει καταστεί σαφές εδώ και καιρό πως η ελληνική κυβέρνηση δείχνει μηδενική διάθεση να διαπραγματευτεί την όσο το δυνατόν πιο γρήγορη μείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτό σημαίνει πως η όποια μείωση των στόχων θα πραγματοποιηθεί από το 2021, κάτι το οποίο θα γινόταν ούτως ή άλλως εφόσον συνεχιζόταν η μείωση των επιτοκίων για τα ελληνικά ομόλογα και αναβαθμιζόταν η ελληνική οικονομία έως του επενδυτικού βαθμού. Επί της ουσίας, η κυβέρνηση της Ν.Δ. ακολουθεί μια προδιαγεγραμμένη πορεία, χωρίς να επεμβαίνει για να αλλάξει τα πράγματα.
Είναι γεγονός ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας είχε ανακοινώσει, όσο ήταν πρωθυπουργός, τη δημιουργία ενός καταπιστευματικού λογαριασμού 5,5 δισ. ευρώ, ο οποίος θα μείωνε τους στόχους κατά 1% κάθε χρόνο από το 2020 μέχρι και το 2022. Αυτό θα συνεπαγόταν ότι θα δημιουργούνταν δημοσιονομικός χώρος 2 δισ. ευρώ κάθε χρόνο, ο οποίος -ανάλογα με την κυβερνητική βούληση- θα μπορούσε να δοθεί σε αντίστοιχου ποσού φοροελαφρύνσεις και αύξηση των κοινωνικών δαπανών. Τουλάχιστον αυτό ήταν το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ…
Ωστόσο, η Ν.Δ. και προσωπικά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επίλεξαν να αφήσουν ανενεργό το σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης. Και σαν να μην έφτανε αυτό, απέφυγαν να εκπονήσουν κάποιο νέο, αφήνοντας τα πράγματα να ακολουθήσουν μια συγκεκριμένη πορεία. Άλλωστε είναι γνωστό, τουλάχιστον σε όλο τον Τύπο, ότι πηγή του προηγούμενου υπουργείου Οικονομικών ανέφερε -ήδη από τον Φεβρουάριο του 2019- πως η όποια ελληνική κυβέρνηση θα πετύχει μειωμένα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2021, καθότι τα ελληνικά ομόλογα θα έχουν εισέλθει στην επενδυτική βαθμίδα.
Οι "υπογραφές"
Μάλιστα, διάφοροι κυβερνητικοί παράγοντες σπεύδουν να ασκήσουν κριτική στην προηγούμενη κυβέρνηση διότι…άφησε πίσω της υψηλούς στόχους για επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων. Φαίνεται ότι λησμονούν το γεγονός ότι ήδη από τον Μάρτιο του 2012 η κυβέρνηση Παπαδήμου (συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ. - ΛΑΟΣ) είχε δώσει την έγκρισή της για πλεονάσματα πάνω 3,5% μέχρι και το 2030! Το παραπάνω αποτυπώνεται ξεκάθαρα (όπως φαίνεται στον σχετικό πίνακα) σε κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο φέρει τις "υπογραφές" τού τότε πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου και του τότε υπουργού Οικονομικών Ευάγγελου Βενιζέλου, αλλά και του τότε διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργου Προβόπουλου. Συγκεκριμένα, η σχετική πρόβλεψη για ύπαρξη πρωτογενών πλεονασμάτων σε δυσθεώρητα ύψη περιλαμβάνεται στο Δεύτερο Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής για την Ελλάδα, το οποίο δημοσιοποιήθηκε κατά τον Μάρτιο του 2012 και περιλαμβάνει στη σελίδα 27 τις προαναφερθείσες δεσμεύσεις των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.
Και η κατάσταση δεν άλλαξε προς το καλύτερο ούτε επί ημερών της συγκυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου και πέραν των βραχυπρόθεσμων στόχων. Σε κείμενο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (τέταρτη επισκόπηση) πραγματοποιείται μια υποτυπώδης ανάλυση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και φέρει τις "υπογραφές" του τότε πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, του τότε υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα και του τότε διοικητή της ΤτΕ Γιώργου Προβόπουλου. Συγκεκριμένα, στη σελίδα 65 εμπεριέχεται σχετικός πίνακας βάσει του οποίου η Ελλάδα θα έπρεπε να διατηρεί πρωτογενές πλεόνασμα 4% από το 2021 μέχρι και το 2030!
Συνεπώς, είναι τουλάχιστον υποκριτικό από την πλευρά της Ν.Δ. να ασκεί κριτική για την υποχρέωση της χώρας να διατηρεί πλεονάσμα 2,2% από το 2023 και μετά. Φυσικά και θα ήταν ευχής έργον να μειωθούν οι στόχοι αυτοί, ωστόσο η κυβέρνηση Σαμαρά και Βενιζέλου... άφησε πολύ μεγαλύτερες υποχρεώσεις για τη χώρα. Κι αυτό έχει αποτυπωθεί σε επίσημα κείμενα.
Εξοικονόμηση τουλάχιστον 20 δισ.
Τα παραπάνω αφορούσαν το μεσοπρόθεσμο μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Όμως, όπως προαναφέρθηκε, η συγκυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου είχε αφήσει πολύ μεγάλες υποχρεώσεις για την ελληνική οικονομία, άρα και για τον ελληνικό λαό σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, το οποίο έφτανε κοντά στα 20 δισ. ευρώ! Για τον λόγο αυτό, κεντρικό σημείο της διαπραγμάτευσης του 2015 ήταν η μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων, η οποία θα εξασφάλιζε τον απαραίτητο δημοσιονομικό χώρο για την ελληνική οικονομία. Η προηγούμενη συμφωνία Σαμαρά - Βενιζέλου όριζε ως στόχους πλεονασμάτων 3% για το 2015, 4,5% για το 2016, 4,5% για το 2017 και 4,2% για το 2018. Προσθετικά σε αυτά, το περιβόητο success story είχε αφήσει πίσω του ακόμα ένα δημοσιονομικό κενό ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ, που για να καλυφθεί απαιτούνταν νέα μέτρα, καθώς η κυβέρνηση Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ δεν πέτυχε τον στόχο για 1,5% πρωτογενές πλεόνασμα το 2014.
Αντίθετα, η συμφωνία του Ιουλίου του 2015 όριζε ως στόχους -0,25% για το 2015, 0,5% για το 2016, 1,75% για το 2017 και 3,5% για το 2018. Αυτό σημαίνει ότι 20 δισ. ευρώ παρέμειναν στην πραγματική οικονομία μέσα σ' αυτή την τετραετία.
Τα πλεονάσματα που είχε αναλάβει η συγκυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου. Σε κείμενο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με τις "υπογραφές" του τότε πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά, του τότε υπουργού Οικονομικών Γ. Στουρνάρα και του τότε διοικητή της ΤτΕ Γ. Προβόπουλου, εμπεριέχεται σχετικός πίνακας βάσει του οποίου η Ελλάδα θα έπρεπε να διατηρεί πρωτογενές πλεόνασμα 4% από το 2021 μέχρι και το 2030!
