Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
18.2°C22.0°C
1 BF 47%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.7°C21.2°C
2 BF 57%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C19.4°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
18.8°C21.5°C
1 BF 61%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.9°C18.4°C
2 BF 63%
Financial Times: Ένας Δον Κορλεόνε στο Λευκό Οίκο
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Financial Times: Ένας Δον Κορλεόνε στο Λευκό Οίκο

Του Gideon Rachman

Οι επικριτές του Ντόναλντ Τραμπ τον παρομοιάζουν συχνά με αρχιμαφιόζο. Ο Τζέιμς Κόμεϊ, τον οποίον ο Τραμπ απέλυσε από επικεφαλής του FBI, είπε ότι η συνεργασία με τον Πρόεδρο του θύμιζε την εποχή που ο ίδιος «ήταν εισαγγελέας και πολεμούσε τη μαφία». Ο Τραμπ έχτισε την καριέρα του στον κλάδο των κατασκευών της Νέας Υόρκης και στα καζίνο του Νιου Τζέρσεϊ, κάτι που ίσως εξηγεί γιατί οι τρόποι του είναι γνώριμοι στους θαυμαστές του «Νονού» και των «Σοπράνος».

Δεν πρόκειται όμως μόνο για το ύφος του Τραμπ. Ο τρόπος με τον οποίο ο Πρόεδρος ασκεί την εξωτερική πολιτική θυμίζει πολύ τη συμπεριφορά των μαφιόζων: έμφαση στις προσωπικές σχέσεις ανάμεσα στα αφεντικά, απόλυτη εμπιστοσύνη μόνο στα μέλη της οικογένειας, ξαφνικές εναλλαγές από τις φιλοφρονήσεις στις απειλές και το ανάποδο, συμμαχίες που δημιουργούν ένα δίκτυο προστασίας -πληρώστε, ειδάλλως θα σταματήσουμε να προστατεύουμε τη γειτονιά-, έμφαση σε «μια προσφορά που δεν μπορείς να αρνηθείς» (σ.σ.: αναφορά στη χαρακτηριστική φράση του Δον Κορλεόνε, στην ταινία "Ο Νονός" του Φράνσις Φορντ Κόπολα) αντί για μια αληθινή διαπραγμάτευση.

Οι συνεργάτες του Τραμπ απορρίπτουν τις συγκρίσεις ανάμεσα στον Πρόεδρο και τον αρχιμαφιόζο ως απλοϊκές και προσβλητικές, αλλά κατά πάσα πιθανότητα θα συμφωνούσαν ότι ο στόχος του να «ξανακάνει μεγάλη την Αμερική» συνδέεται με το να ξανακάνει τρομακτική την Αμερική - ή, για να το πούμε στη διάλεκτο της Ουάσιγκτον, «να αποκαταστήσει την αποτρεπτική ισχύ».

Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, ο προηγούμενος Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, είχε πολύ θεωρητικό, καθηγητικό ύφος και ήταν πολύ λογικός. Οι αρχηγοί των αντίπαλων οικογενειών της μαφίας -η μαφία του Πούτιν στη Μόσχα, η φαμίλια του Σι στο Πεκίνο- μυρίστηκαν την αδυναμία της κυβέρνησης Ομπάμα και άρχισαν να σηκώνουν κεφάλι. Έτσι η Αμερική χρειαζόταν για Πρόεδρο ένα σκληρό καρύδι, κάποιον που δεν θα δίσταζε να σηκώσει το μπαστούνι του μπέιζμπολ.

Οι οπαδοί του Τραμπ πιστεύουν πως αυτές οι τακτικές αποδίδουν. Πάρτε για παράδειγμα την αναμέτρηση με το Μεξικό, την προηγούμενη εβδομάδα. Εξοργισμένος από τις προσφυγικές ροές στα νότια σύνορα των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ απείλησε ότι θα επιβάλει δασμούς στο Μεξικό. Αυτό ανάγκασε τη μεξικανική κυβέρνηση να κινηθεί άμεσα ώστε να κατευνάσει τον Δον, συμφωνώντας να αναπτύξει περισσότερες δυνάμεις ασφαλείας στα δικά της νότια σύνορα και να εξετάσει περισσότερες αιτήσεις χορήγησης ασύλου μέσα στο ίδιο το Μεξικό.

Σύμφωνα με τους υποστηρικτές του Τραμπ, δεν πρόκειται για ένα μεμονωμένο παράδειγμα επιτυχημένου εκφοβισμού (bullying). Ο Πρόεδρος έσκισε τη συμφωνία της κυβέρνησης Ομπάμα για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και επέβαλε εκ νέου κυρώσεις. Η ιρανική οικονομία παραπαίει και το καθεστώς ίσως αναγκαστεί να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιτάχθηκε σφόδρα στην άρση της συμφωνίας και επιχείρησε να δημιουργήσει ένα εναλλακτικό σύστημα πληρωμών για να συνεχιστεί το εμπόριο με το Ιράν. Όμως, ανώτεροι Ευρωπαίοι διπλωμάτες και επιχειρηματίες ενημερώθηκαν πως θα μπορούσαν να αποκλειστούν από τις ΗΠΑ εάν παραβίαζαν τις κυρώσεις και το σχέδιο δεν προχώρησε προς το παρόν.

Ο Λευκός Οίκος εφαρμόζει παρόμοιες τακτικές στην Κίνα. Η Μενγκ Γουανζού, επικεφαλής οικονομικών του κινεζικού ομίλου τηλεπικοινωνιών Huawei, συνελήφθη στον Καναδά με την κατηγορία ότι παραβίασε τις αμερικανικές κυρώσεις εναντίον του Ιράν - ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το μέχρι πού φτάνει το μακρύ χέρι της Αμερικής. Τώρα οι ΗΠΑ μπλοκάρουν τη μεταφορά τεχνολογίας στην Huawei. Οι ξένες εταιρείες που χρησιμοποιούν αμερικανική τεχνολογία, όπως η βρετανική Arm που κατασκευάζει μικροτσίπ, αναγκάζονται να ευθυγραμμιστούν.

Η κυβέρνηση Τραμπ πιστεύει πως ο κεντρικός ρόλος της Αμερικής στην παγκόσμια οικονομία τής εξασφαλίζει μια σειρά πειθαρχικών εργαλείων τα οποία μόλις τώρα αρχίζει να εξερευνά. Οι ξένες εταιρείες που παραβιάζουν τις αμερικανικές κυρώσεις αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να υποστούν πρόστιμα δισεκατομμυρίων. Μεμονωμένοι επιχειρηματίες κινδυνεύουν να συλληφθούν ή να απαγορευθεί η είσοδός τους στην Αμερική. Είναι πολύ δύσκολο να παρακαμφθούν οι ΗΠΑ εξαιτίας του μεγέθους της οικονομίας τους και της σημασίας που έχει η τεχνολογία τους.

Τώρα ο Ντόναλντ Τραμπ πρόσθεσε τους δασμούς, το αγαπημένο όπλο του, ως ακόμα ένα εργαλείο καταναγκασμού, και όχι μόνο σε εμπορικά ζητήματα. Η διαμάχη με το Μεξικό αφορούσε τη μετανάστευση. Αλλά το πιο ισχυρό οικονομικό όπλο στο οπλοστάσιο της Αμερικής είναι το δολάριο, το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Αν κάνεις μια μεγάλη συναλλαγή σε δολάρια, ακόμα και εκτός της χώρας, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα εμπλακείς στο αμερικανικό οικονομικό σύστημα. Και αυτό σε καθιστά ευάλωτο στο μακρύ χέρι του αμερικανικού νόμου.

Οι άλλες χώρες αναζητούν τρόπους για να αντιμετωπίσουν αυτή το ζήτημα που τις καθιστά ευάλωτες. Ο εκτοπισμός του δολαρίου από τη θέση του δημοφιλέστερου νομίσματος είναι μια μακρά και επίπονη δουλειά. Όλες οι σημερινές εναλλακτικές λύσεις έχουν ελαττώματα. Η Ρωσία δεν έχει τόσο μεγάλη οικονομία ώστε να στηρίξει ένα παγκόσμιο νόμισμα, ενώ το να κάνεις δουλειές στη Ρωσία ενέχει κινδύνους. Το νόμισμα της Κίνας δεν είναι πλήρως μετατρέψιμο και δε μπορεί να μεταφέρεται με άψογο τρόπο σε όλο τον κόσμο. Οι κινεζικές αρχές φοβούνται ότι αν κινηθούν προς ένα πλήρως μετατρέψιμο νόμισμα, θα κινδυνεύσουν να πυροδοτήσουν μια μεγάλης κλίμακας εκροή κεφαλαίου από την Κίνα, κάτι που δείχνει πως φοβούνται το δικό τους σύστημα.

Η Ε.Ε. προσφέρει το κράτος δικαίου, μια μεγάλη αγορά και ένα πλήρως μετατρέψιμο νόμισμα. Αλλά ακόμα και το ευρώ δεν έχει φτάσει στο σημείο να αποτελεί αντίπαλο του δολαρίου - ίσως επειδή το θεσμικό του πλαίσιο παραμένει υπό κατασκευή, ενώ παραμένουν νωπές οι μνήμες της κρίσης της Ευρωζώνης.

Το πρόβλημα με την πολιτική «ξανακάνω τρομακτική την Αμερική» είναι πως η κυβέρνηση Τραμπ στο τέλος θα τρομάξει τον κόσμο. Εκείνο που έχει δώσει στις ΗΠΑ τον κεντρικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία είναι η εμπιστοσύνη στο αμερικανικό σύστημα καθώς και στο μέγεθος της οικονομίας. Αλλά όσο περισσότερο αναπτύσσει ο Τραμπ όπλα οικονομικής καταστροφής, τόσο περισσότερο θα υπονομεύει αυτή την εμπιστοσύνη και θα ενθαρρύνει τους ξένους να ψάχνουν τρόπους για να παρακάμψουν την Αμερική. Στο τέλος, θα τους βρουν.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL