Οι κανόνες του παιχνιδιού στο Facebook έχουν αλλάξει, κι έχουν αλλάξει δραματικά. Το πώς λειτουργούν σήμερα στην πράξη δεν θυμίζει σε τίποτα την εποχή της αθωότητας στην ηλεκτρονική κοινωνική δικτύωση, που βεβαίως ήταν βραχύβιας διάρκειας. Πρόκειται για μια πραγματικότητα με την οποία πιθανόν να βρεθούν αντιμέτωποι ορισμένοι απ' όσους επιχειρήσουν να ανοίξουν λογαριασμό αυτό τον καιρό.
Λόγω απειρίας, με τις πρώτες λανθασμένες κινήσεις τις οποίες ο μηχανικός νους της εφαρμογής εκλαμβάνει ως «ύποπτες», ενεργοποιείται ο αλγόριθμος - κόφτης και ο λογαριασμός του «νεοφώτιστου» μπλοκάρεται. Ήταν η αναμενόμενη και επιζητούμενη αντίδραση της ιδιοκτήτριας εταιρείας στην εργαλειοποίηση του μέσου, η οποία οδήγησε σε πρωτόγνωρες και άκρως σοβαρές παρεμβάσεις πολιτικού χαρακτήρα τα τελευταία χρόνια, με συνέπεια φαινόμενα μαζικού επηρεασμού και χειραγώγησης. Με τη σειρά της όμως, αυτή η κατάσταση φαίνεται να προκαλεί ένα άλλο χάος που ήδη προβληματίζει σοβαρά. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα απ’ την αρχή.
Μπλόκο στην Ακροδεξιά
Μετά από μια μεγάλη περίοδο ανοχής υπό την επίκληση του επιχειρήματος της ελευθερίας της έκφρασης και του λόγου και παρά τους πρόδηλους φόβους ότι η στάση αυτή δίνει βήμα, διαδίδει και ενθαρρύνει τον εξτρεμιστικό λόγο, το Facebook προχώρησε χθες στον οριστικό αποκλεισμό από τις σελίδες του και τις σελίδες της θυγατρικής του πλατφόρμας, του Instagram, ενός αριθμού ακροδεξιών οργανώσεων και προσώπων στη Βρετανία. Ο αποκλεισμός, που τέθηκε σε εφαρμογή το μεσημέρι, εκτείνεται μάλιστα και πέραν των ομάδων και των ατόμων που συγκαταλέγονται στις οργανώσεις μίσους. Αφορά γενικότερα αναρτήσεις και άλλο περιεχόμενο που «επαινούν ή υποστηρίζουν» τα κηρύγματα μίσους καθώς και τους χρήστες εκείνους που συντονίζουν την υποστήριξη προς τις ακροδεξιές και εξτρεμιστικές ομάδες.
«Τα άτομα και οι οργανώσεις που διαδίδουν το μίσος, επιτίθενται ή καλούν σε αποκλεισμό άλλων προσώπων στη βάση της ταυτότητάς τους, δεν έχουν θέση στο Facebook» ξεκαθάρισε εκπρόσωπος της αμερικανικής εταιρείας σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που έστειλε στο Γαλλικό Πρακτορείο. Ο κατάλογος των αποκλεισμένων βρετανικών οργανώσεων περιλαμβάνει κυρίως το ακροδεξιό Βρετανικό Εθνικό Κόμμα (BNP), την αντιϊσλαμική οργάνωση Britain First (Πρώτα η Βρετανία) και τον Σύνδεσμο Αγγλικής Άμυνας (English Defence League), μια ομάδα που ισχυρίζεται πως μάχεται κατά της «ισλαμιστικής απειλής» και έχει δημιουργηθεί από τον Στίβεν Γιάξλεϊ - Λένον, γνωστότερο με το ψευδώνυμο Τόμι Ρόμπινσον, απ’ το όνομα ενός διάσημου χούλιγκαν. Ύστερα από επανειλημμένες αναφορές για παραβιάσεις των κανόνων του Facebook λόγω δημοσιεύσεων μηνυμάτων μίσους, η προσωπική σελίδα του Ρόμπινσον μπλοκαρίστηκε τον Φεβρουάριο.
Η άλλη όψη
Όμως, η άλλη όψη της τρέχουσας «σοσιαλμιντιακής» πραγματικότητας και οι δυνητικές επιπλοκές της στην ομαλή λειτουργία της πολιτικής διάδρασης μέσω της ηλεκτρονικής κοινωνικής δικτύωσης τείνει να γίνει αρκετά περίπλοκη. Ο «κόφτης» του Facebook για πιθανές παρεμβάσεις μαζικής χειραγώγησης ψηφοφόρων σε εκλογικές αναμετρήσεις μάλλον δεν είναι και τόσο «εξελιγμένος» και υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να μπλοκάρει και πολιτικά σχήματα που μετέρχονται θεμιτών μέσων για να μαζέψουν ψήφους. Συγκεκριμένα, το FB εισήγαγε νέους κανόνες, που απαιτούν από τους πολιτικούς διαφημιστές να εγγραφούν στη χώρα που είναι ο στόχος της εκστρατείας τους. Αυτό κάνει την Ε.Ε. να φοβάται ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και οι πανευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες μπορεί να μπλοκαριστούν απ' το Facebook, το Facebook Messenger και το Instagram για εκστρατείες τους σε ολόκληρη την Ευρώπη, ακόμη και στις ευρωεκλογές του Μαΐου. Σε επιστολή της προς τον επικεφαλής παγκόσμιων υποθέσεων του Facebook Νικ Κλεγκ, πρώην αντιπρόεδρο των κυβερνήσεων του Ντέιβιντ Κάμερον στη Βρετανία -το περιεχόμενο της οποίας αποκάλυψε ο "Guardian"- η Ε.Ε. καταγγέλλει ότι τα θεσμικά όργανά της αλλά και τα ευρωπαϊκά κόμματα αντιμετωπίζονται πλέον με τον ίδιο τρόπο «όπως οι ξένες οντότητες που προσπαθούν να παρέμβουν στις εκλογές». Οι νέοι κανόνες θα εμποδίσουν τα ευρωπαϊκά όργανα να διοργανώσουν διαδικτυακές εκστρατείες ευαισθητοποίησης για τις ευρωεκλογές μέσω της πλατφόρμας του Facebook, αναφέρεται επίσης στην επιστολή. «Αν αυτοί οι κανόνες εφαρμοστούν, στην πράξη δεν θα μπορέσουμε να προωθήσουμε περιεχόμενο στο Facebook έξω από το Βέλγιο» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο κείμενο του ευρωπαϊκού μηνύματος προς Κλεγκ. Η επιστολή, με ημερομηνία 16 Απριλίου, υπογράφεται από τους γενικούς γραμματείς των ισχυρότερων θεσμικών οργάνων της Ε.Ε., τον Μάρτιν Σελμάγερ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον Γιέπε Τράνχολμ Μίκελσεν του Συμβουλίου της Ε.Ε. και τον Κλάους Βέλε του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
