Η Αμερική αφήνει τον κόσμο στη μοίρα του. Κι αυτό γίνεται οδυνηρά αισθητό κυρίως στις αναδυόμενες οικονομίες. Παρά το γεγονός ότι οι αναδυόμενες χώρες έχουν κολλήσει στη χειρότερη κρίση από το 2008, δεν μπορούν πλέον να βασίζονται στην υποστήριξη της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας.
Η Fed ανακοίνωσε, αγνοώντας επιδεικτικά τις αναταραχές που προκαλεί, ότι θα αρχίσει να κλείνει τις στρόφιγγες της ρευστότητας. Στο μέλλον θα αγοράζει ομόλογα μόνο για 65 δισεκατομμύρια δολάρια τον μήνα, δέκα λιγότερα απ' ό,τι έως τώρα.
Στη σχετική ανακοίνωσή της η Fed δεν αφιέρωσε ούτε μία λέξη σχετικά με τα προβλήματα των αναδυόμενων αγορών που προκαλεί. Κι όμως, με την κίνησή της οι επενδυτές αποσύρονται σε μεγάλη κλίμακα από τη περιφέρεια, πρωτίστως επειδή οι αμερικανικές νομισματικές αρχές απομακρύνονται αργά από την πολιτική του φθηνού χρήματος.
Αποχαιρετισμός για τις αναδυόμενες αγορές
Στις αναδυόμενες χώρες η κατάσταση επιδεινώθηκε δραματικά. «Λόγω της βελτίωσης των οικονομικών στοιχείων για τις ΗΠΑ, το βήμα είναι κατανοητό. Ωστόσο είναι και ένα βροντερό 'αντίο' προς τις αναδυόμενες αγορές» λέει ο Στίβεν Ίνγκλεντερ της Citigroup στη Νέα Υόρκη.
Αυτό το «αντίο» είχε άμεσες συνέπειες. Οι ισοτιμίες των νομισμάτων των αναδυόμενων χωρών πήραν την κατηφόρα. Τη μεγαλύτερη ζημιά υπέστησαν το ουγγρικό φιορίνι, το πολωνικό ζλότι και η τσεχική κορόνα. Οι επενδυτές γύρισαν την πλάτη και στο ρούβλι και την τουρκική λίρα. Η δραματική αύξηση των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, το βράδυ της Τρίτης, με στόχο να φρενάρει η κατρακύλα και να σταματήσει η έξοδος των ξένων κεφαλαίων, εξατμίστηκε αμέσως.
Από τις αναδυόμενες αγορές έχει ξεκινήσει η μεγάλη φυγή. Μόνο από τις μετοχές που μετριούνται στον σχετικό δείκτη έχουν αποσυρθεί από την αρχή του χρόνου περίπου οκτώ δισεκατομμύρια δολάρια. Υπολογίζεται πως συνολικά μέσα στο 2014 θα αποσυρθούν 50 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που αγγίζει το ένα τρίτο του συνόλου των επενδύσεων στις εν λόγω μετοχές. Η ταχύτητα είναι τρομακτική. Με το πάτημα ενός κουμπιού διοχετεύονται και αποσύρονται από τις αγορές δισεκατομμύρια.
«Τα προηγούμενα χρόνια τα κερδοσκοπικά κεφάλαια έρρεαν στις αναδυόμενες χώρες. Τώρα το πάρτι φαίνεται πως τελείωσε» λέει στο Bloomberg ο Χάουαρντ Γουόρντ, επικεφαλής επενδυτικής στρατηγικής στην Gamco Asset Management. «Η δυσπιστία των επενδυτών είναι μεγάλη». Στην πραγματικότητα χώρες όπως η Τουρκία, η Βραζιλία, η Ρωσία κ.ά. ήταν οι μεγάλες κερδισμένες από την πλημμύρα της ρευστότητας. Μεγάλο μέρος των δολαρίων που τύπωνε αφειδώς η Fed έρρεε απευθείας στα χρηματιστήρια των χωρών αυτών. Ο όγκος των συναλλαγών τους σχεδόν επταπλασιάστηκε από το 2008 και μετά.
Αλλά και μόνο η προοπτική μιας αλλαγής πολιτικής από τη Fed, όπως είχε αναγγελθεί τον περασμένο Μάιο, ήταν αρκετή για να ξεκινήσουν οι αναταράξεις στα χρηματιστήρια των αναδυόμενων χωρών. Οι ειδικοί προβλέπουν ότι το «tapering», όπως ονομάζεται το κλείσιμο της στρόφιγγας, θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες.
Δεν προβλέπεται ηρεμία στο ορατό μέλλον
Ως εκ τούτου, σχεδόν κανείς αναλυτής δεν αναμένει να τελειώσουν σύντομα οι αναταράξεις. «Τα πράγματα θα ηρεμήσουν μόνο όταν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις πως οι αναδυόμενες χώρες θέτουν τα προβλήματά τους υπό έλεγχο» λέει ο Λούις Γκέιβ, στρατηγικός αναλυτής στον επενδυτικό οίκο GK Research.
Ποια είναι αυτά τα προβλήματα; Σύμφωνα με τον Γκέιβ είναι τα μεγάλα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Χώρες όπως η Τουρκία, η Βραζιλία, η Νότια Αφρική και η Αργεντινή ζουν πέρα από τις δυνατότητές τους, λέει. Εισάγουν πολύ περισσότερα αγαθά από ό,τι εξάγουν και συνεπώς εξαρτώνται από το ξένο κεφάλαιο.
«Στις προηγούμενες κρίσεις οι αναδυόμενες χώρες μπορούσαν να στηριχθούν στην Αμερική, που εισήγε προϊόντα σαν τρελή», λέει ο Γκέιβ. «Όμως τα χρόνια που οι καταναλωτές στις Ηνωμένες Πολιτείες ενεργούσαν ως σωτήρες φαίνεται πως έχουν περάσει ανεπιστρεπτί».
