Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.4°C21.6°C
2 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
19 °C
15.6°C20.8°C
2 BF 70%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.8°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.5°C24.8°C
2 BF 34%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.9°C22.3°C
3 BF 46%
Financial Times / Brexit: Η Βρετανία δεν θα είναι μόνη, αλλά πιο μοναχική
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Financial Times / Brexit: Η Βρετανία δεν θα είναι μόνη, αλλά πιο μοναχική

Του Μάρτιν Γουλφ

"Επιτέλους μόνοι". Ο πατέρας μου έλεγε ότι άκουσε αυτά τα λόγια από έναν γηραιό κύριο που στεκόταν δίπλα του στο μετρό του Λονδίνου τον Ιούνιο του 1940, αμέσως μετά την πτώση της Γαλλίας. H ίδια στενομυαλιά βρίσκεται πίσω από το Brexit. Ήταν μια ψευδαίσθηση τότε. Δεν ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο μόνο του, αλλά μια συμμαχία μεγάλων δυνάμεων που κέρδισε τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι ψευδαίσθηση και σήμερα. Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα είναι μόνο. Θα είναι όμως πιο μοναχικό.

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τι θα είχε συμβεί στο δημοψήφισμα του 2016 αν το αποτέλεσμα ήταν διαφορετικό. Είναι ένας δρόμος που δεν ακολουθήσαμε. Γνωρίζουμε όμως κάποια αποτελέσματα και μπορούμε τουλάχιστον να καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα.

Το Brexit είναι μια απόφαση να χωριστεί η Βρετανία από τους θεσμούς που κυβερνούν την ήπειρο της οποίας αναγκαστικά αποτελεί μέρος. Ένα αποτέλεσμα είναι βέβαιο: Οι Βρετανοί θα χάσουν το δικαίωμα να μετακινούνται και να εργάζονται στην Ε.Ε και το ίδιο θα συμβεί και για τους πολίτες των κρατών - μελών στη Βρετανία. Είναι το αποτέλεσμα της εμμονής ότι η βρετανική και ευρωπαϊκή ταυτότητα δεν μπορούν να επικαλύπτονται. Είναι η νίκη της στενοκεφαλιάς.

Η άμεση επιρροή των βρετανικών πολιτικών επιλογών σε εκείνες των γειτόνων τους επίσης θα χαθεί. Οι Βρετανοί πολιτικοί στο εξής θα πιέζουν τις μύτες τους στα παράθυρα της Ε.Ε. την ώρα που θα λαμβάνονται οι αποφάσεις που θα τους αφορούν. Αποφάσεις που θα καθορίσουν την εξέλιξη της ενιαίας αγοράς, των εμπορικών συναλλαγών με τρίτους και της πολιτικής για το κλίμα.

Χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ε.Ε. θα έχει ακόμα 450 εκατομμύρια άτομα και θα παράγει το 18% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Θα παραμείνει επίσης ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Βρετανίας. Η αυτοαπομόνωση της Βρετανίας θα έχει όμως τις επιπτώσεις της.

Οικονομικά δεινά

Ποτέ στη ζωή μου δεν είδα μια βρετανική κυβέρνηση τόσο αποφασισμένη να υποβάλει σε οικονομικά δεινά τον ίδιο τον λαό της. Η ανάλυση της ίδιας της κυβέρνησης, όπως δημοσιοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2018, κατέληγε στο συμπέρασμα πως, με βάση τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου που επιδιώκει, το βρετανικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ θα είναι 5% χαμηλότερο από ό,τι θα ήταν διαφορετικά σε βάθος χρόνου.

Η εξάλειψη των μεταναστευτικών ροών από την Ευρωπαϊκή Οικονομική Ζώνη θα αυξήσει την απώλεια κατά μισή ακόμη ποσοστιαία μονάδα. Είναι πιθανό η Βρετανία να χάσει περίπου τη μισή από την προβλεπόμενη αύξηση του ΑΕΠ της την επόμενη δεκαετία με σοβαρές επιπτώσεις για τα κρατικά έσοδα και δαπάνες. Και αυτό αγνοεί τα βραχυπρόθεσμα κόστη.

Ο υπουργός Εσωτερικών Σατζίντ Τζαβίντ έχει προειδοποιήσει τις επιχειρήσεις να αγνοήσουν τις εκκλήσεις για ρυθμιστική ευθυγράμμιση με την Ε.Ε. υποστηρίζοντας ότι είχαν τρία χρόνια στη διάθεσή τους για να προετοιμαστούν. Πρόκειται για ανοησίες. Κανείς δεν γνωρίζει τι είδους συμφωνία θα υπάρξει τελικά. Ο συνδυασμός της αβεβαιότητας και του περιορισμένου χρόνου για προσαρμογή δείχνει ακραία ανευθυνότητα.

Οι Brexiters θα ισχυριστούν ότι, απαλλαγμένη από το "παγωμένο χέρι" της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, η Βρετανία θα ευημερήσει. Είναι κάτι που μάλλον θα αποδειχτεί ψευδαίσθηση. Ένας λόγος είναι ότι η Βρετανία έχει ήδη σε μεγάλο βαθμό απορρυθμισμένη οικονομία, ιδίως στην αγορά εργασίας.

Να εγκαταλείψει επομένως η χώρα τους υφιστάμενους κανόνες για το περιβάλλον, τις προδιαγραφές προϊόντων, τη διαφάνεια των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων κ.λπ.; Είναι κάτι εξαιρετικά απίθανο. Επιπλέον τα βασικά προβλήματα της Βρετανίας -το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό επενδύσεων, η αδύναμη ανάπτυξη της παραγωγικότητας, οι κακές υποδομές και η μεγάλη ανισότητα εισοδήματος- δεν έχουν καμία σχέση με τη συμμετοχή στην Ε.Ε. Και το Brexit μπορεί να εξαλείψει πολλές δικαιολογίες, αλλά δεν θα λύσει αυτά τα προβλήματα.

Δεν είναι μόνο αυτό. Αν δεν υπάρξει εμπορική συμφωνία με την Ε.Ε. ή προκύψει κάποια που θα δημιουργήσει αναταραχή, θα ακολουθήσει ένα παιχνίδι ανταλλαγής κατηγοριών. Εντός του Ηνωμένου Βασιλείου, οι υποστηρικτές του Remain θα κατηγορούν εκείνους του Leave και αντιστρόφως. Η διχόνοια αυτή θα μπορούσε να ενταθεί απομακρύνοντας τελικά τη Βρετανία ακόμη περισσότερο από την Ε.Ε. Θα μπορούσε ακόμη και να φανταστεί κανείς μια οργισμένη και καταστροφική Βρετανία να συντονίζει τη δράση της με τις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ εναντίον της Ευρώπης.

Οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές. Η βρετανική αποχώρηση, αν εξαιρέσουμε τον εφιάλτη μιας παρατεταμένης αντιπαλότητας, είναι επίσης πιθανό να καθορίσει το μέλλον της Ε.Ε. Η Βρετανία έπαιξε κεντρικό ρόλο στην προώθηση της ενιαίας αγοράς και στη διαμόρφωση μιας φιλελεύθερης εμπορικής πολιτικής της Ένωσης.

Η αποχώρησή της αναμένεται να αδυνατίσει την επιρροή των οικονομικά πιο φιλελεύθερων χωρών του Βορρά έναντι των υπολοίπων. Η Ε.Ε είναι πιθανόν τότε να γίνει περισσότερο εσωστρεφής. Είναι όμως επίσης πιθανό ότι το Brexit θα ενισχύσει την αλληλεγγύη μεταξύ των εναπομεινασών χωρών. Οποιοδήποτε αποτέλεσμα θα επηρεάσει σημαντικά τη Βρετανία.

Πλασματικός έλεγχος

Η Βρετανία θα συναντήσει επίσης δυσκολίες στο να ασκεί ανεξάρτητη επιρροή στις διεθνείς υποθέσεις την ώρα που ο κόσμος μπαίνει σε μια περίοδο ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων. Σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, την Κίνα ή τη μελλοντική Ε.Ε έχει ελάχιστο μέγεθος. Σε έναν τέτοιο κόσμο θα είναι μάταιο να αναζητεί κανείς στήριγμα στους πολυμερείς θεσμούς. Ξανά και ξανά η Βρετανία θα αναγκαστεί να επιλέξει με ποια πλευρά να ταχθεί σε αντιπαραθέσεις που δεν θα την αφορούν άμεσα. Θα είναι μια εξαιρετικά άβολη κατάσταση.

Και τέλος η Βρετανία θα βρεθεί συχνά στη θέση του ικέτη όταν διαπραγματεύεται με δυνάμεις μεγαλύτερες από την ίδια. Θα πρέπει να δείχνει ταπεινότητα. Ίσως αυτό να αποφέρει αποτελέσματα. Όμως θα δείξει ότι ο έλεγχος που υποτίθεται ότι ανακτά θα είναι πλασματικός.

Το Ηνωμένο Βασίλειο εισέρχεται σε έναν νέο κόσμο. Εξαναγκάζει τον λαό του να εγκαταλείψει τα δικαιώματά του στην Ευρώπη. Παίρνει αποστάσεις από το ευρωπαϊκό εγχείρημα της δομημένης και ειρηνικής συνεργασίας. Επιλέγει να μείνει ένα απομονωμένο νησί δίπλα σε κάτι που αναμένεται να παραμείνει ένας ενοποιημένος γίγαντας.

Αποφασίζει να πάρει τον δικό του δρόμο σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από ανταγωνιστικές υπερδυνάμεις. Το κάνει με την υπόσχεση ότι θα κρατά στα χέρια του τη δική της μοίρα. Το κάνει ενάντια στην επιθυμία της πλειονότητας των νέων της. Θα είναι ένας χωρισμός που θα κρατήσει; Κανείς δεν μπορεί να πει. Είναι όμως πολύ πιθανό να διαρκέσει για μεγάλο διάστημα. Κατά την άποψή μου πρόκειται για τεράστια γκάφα. Η στιγμή όμως έχει έρθει. Και πρέπει να ζήσουμε με τις συνέπειές της.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL