Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
Οι δίδυμοι ποτάμιοι φύλακες της Ταλέντζου Μπαβάνι
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Οι δίδυμοι ποτάμιοι φύλακες της Ταλέντζου Μπαβάνι

Το Μουλ Τσόουκ είναι η παλαιότερη και μεγαλύτερη από τις τρεις κύριες αυλές των ανακτόρων του Πατάν, της τρίτης σε πληθυσμό πόλης του Νεπάλ μετά το Κατμαντού και την Ποκάρα. Οι άλλες δύο αυλές του ανακτορικού συγκροτήματος, το οποίο περιλαμβάνει ακόμη ναούς και διάφορα ενδιαφέροντα, ιστορικά και αισθητικά κτήρια, αποτελώντας κάτι σαν ένα τεράστιο υπαίθριο εκθετήριο από αρχιτεκτονικής μέχρι ξυλογλυπτικής, είναι το Σουντάρι Τσόουκ και το Κεσάβ Ναράγιαν Τσόουκ.

Στη νότια πλευρά της αυλής, η οποία στην ουσία αποτελεί κανονική πλατεία, άρα και μια πλατεία μέσα σε μια άλλη πλατεία, αφού το ανακτορικό συγκρότημα πλαισιώνεται από την πλατεία Ντουρμπάρ, ορθώνεται ο ναός Ταλέτζου Μπαβάνι, που άνοιγε μόνο μία φορά τον χρόνο για τον βασιλιά και επιλεγμένους ιερείς.

Ο ναός περιστοιχίζεται από δύο αγάλματα, της Γκάνγκα που πατάει πάνω σε ένα θαλάσσιο πλάσμα, το Μάκαρα, μισό θηλαστικό και μισό ψάρι (σαν τον Αιγόκερω, που όπως και το Μάκαρα, είναι και αυτός το δέκατο ζώδιο του ζωδιακού κύκλου), και της Γιαμούνα, η οποία πατά πάνω σε μια χελώνα.

Η Γκάνγκα και η Γιαμούνα ή, όπως είναι γνωστοί στα ελληνικά ο Γάγγης και ο Tζαμούνα, είναι οι δύο ιερότεροι ποταμοί στον Ινδουισμό. Η συμβολή τους με ένα τρίτο ποταμό, τον Σαρασβάτι (φέρει και αυτός θηλυκό όνομα), δημιουργεί το Τριβένι Σάνγκαμ. «Σάνγκαμα» στα σανσκριτικά σημαίνει «συμβολή» και το τελετουργικό μπάνιο σε αυτήν πιστεύεται ότι καθαρίζει κάποιον από τα κρίματά του και τον βοηθά να απαλλαγεί από τον κύκλο των μετενσαρκώσεων.

Το Μάκαρα, πάνω στο οποίο πατά η Γκάνγκα, που στα σανσκριτικά θα πει «θαλάσσιος δράκος» ή «θαλάσσιο τέρας», θεωρείται φύλακας της πύλης. Κυρίως προστατεύει τις εισόδους σε ναούς και σε ανάκτορα και ακριβώς λόγω της φύσης του ως προστάτης είναι συνηθισμένο στους ινδουιστικούς γάμους να δωρίζονται στη νύφη κοσμήματα που παραστάνουν το Μάκαρα.

Η θεοποίηση της Γκάνγκα έχει δύο αναγνώσεις: μία λατρευτική και μία θεολογική. Στη λατρευτική της ανάγνωση, είναι το ιερό ποτάμι που πηγάζει από τα μαλλιά του Σίβα και αποτελεί πηγή ζωής ως ο τροφοδότης ποταμός Γάγγης. Στη θεολογική, είναι η εκδήλωση των κοσμικών υδάτων. Σύμφωνα με το ιερό κείμενο Μπαγκαβάτα Πουράνα, μετρώντας ο Βίσνου με το αριστερό του πόδι το τέρμα του σύμπαντος άνοιξε με το νύχι του δακτύλου του ποδιού του μια τρύπα από όπου ξεχύθηκαν τα κοσμικά ύδατα και από αυτά προήλθε ο ποταμός Γάγγης. Για τον λόγο δε ότι ο Γάγγης, ως αναπαράσταση της δημιουργίας, προέρχεται από το πόδι του Βίσνου αποκαλείται και Μπαγκαβάτ Πάντι, δηλαδή «από το λωτόμορφο πόδι του Θεού».

Ακριβώς δίπλα στην Γκάνγκα παριστάνεται η Γιαμούνα να πατά πάνω σε μια χελώνα. Στη Βεδική παράδοση, η Γιάμι ή Γιαμούνα αναφέρεται ως κόρη του θεού ήλιου Σούρυα και της Σάντζανα και ως θεά της Ζωής, δίδυμη αδελφή του Γιάμα, θεού του Θανάτου, με αδέλφια τους τον πρώτο άνθρωπο, τον Μανού, και τους δύο δίδυμους θεούς της ιατρικής, Ασβίν. «Γιάμα» στα σανσκριτικά θα πει «δίδυμος» και πιστεύεται ότι η ονομασία αυτή δόθηκε επειδή ο ποταμός Γιαμούνα τρέχει παράλληλα με τον Γάγγη.

Η Ταλέτζου Μπαβάνι, την οποία φυλάνε η Γκάνγκα και η Γιαμούνα, θεωρείται πως είναι μία από τις πιο ισχυρές θεές και είχε καθιερωθεί ως προστάτιδα του βασιλικού οίκου των Μάλλα που κυβέρνησε από τον 12ο ώς τον 18ο αιώνα. Και οι τρεις σημαντικές βασιλικές πόλεις του Νεπάλ, το Κατμαντού, η Μπακταπούρ και το Πατάν, έχουν από έναν ναό της Ταλέτζου Μπαβάνι, η οποία παριστάνεται με τέσσερα κεφάλια και δέκα χέρια. Παλαιότερος ναός της από τους τρεις είναι εκείνος της Μπακταπούρ, στην αυλή Μουλ Τσόουκ κοντά στη Χρυσή Πύλη, και παλαιότερα, προτού επιτραπεί η είσοδος σε κάθε ινδουιστή (και μόνο ινδουιστή), άνοιγε αποκλειστικά για τους βασιλείς.

Ο ναός της Ταλέτζου Μπαβάνι στο Πατάν χτίστηκε πρώτα το 1640 από τον Σιντιναρασίμχα Μάλλα και μετά την καταστροφή του από πυρκαγιά ξαναχτίστηκε το 1667 από τον Σρινιβάσα Μάλλα. Απέναντι από τον ναό είναι στημένη και η περίφημη καμπάνα Ταλέτζου, που τοποθετήθηκε εκεί το 1736 από τον βασιλιά Βίσνου Μάλλα προκειμένου να την χτυπούν οι υπήκοοι όταν ζητούσαν ακρόαση για κάποιο τους αίτημα ή παράπονο.

Ο τρίτος ναός της Ταλέτζου Μπαβάνι βρίσκεται στο Κατμαντού, στο Τρισούλ Τσόουκ της πλατείας Νταρμπάρ, και χτίστηκε το 1564 από τον βασιλιά Μαχέντρα Μάλλα, κατ’ εντολήν, σύμφωνα με τον θρύλο, της ίδιας της θεάς, σε σχήμα του μυστικιστικού διαγράμματος «Γιάντρα», δημοφιλούς στον ινδουιστικό ταντρισμό, η οποία θεά λέγεται μάλιστα ότι επισκέφθηκε τον ναό της ημέρα της καθιέρωσής του με τη μορφή μιας μέλισσας.

Φωτογραφίες: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

1. Η Γκάνγκα επάνω στο Μάκαρα

2. Η Γιαμούνα επάνω στη χελώνα

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL