Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
12.8°C18.0°C
1 BF 58%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
15 °C
11.4°C16.6°C
1 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Σποραδικές νεφώσεις
14 °C
9.0°C14.8°C
1 BF 71%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
13 °C
12.8°C16.6°C
3 BF 76%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
8 °C
7.9°C12.9°C
0 BF 81%
Γερμανία - Πολωνία / Γερμανία - Πολωνία: Το παζλ των πολεμικών αποζημιώσεων
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Γερμανία - Πολωνία / Γερμανία - Πολωνία: Το παζλ των πολεμικών αποζημιώσεων

H φετινή 1η Σεπτεμβρίου για τον Γερμανό Πρόεδρο Φρανκ Βάλτερ Στάινμαϊερ ήταν τελικά πιο εύκολη από ό,τι την περίμενε. Βεβαίως, η τελετή στη Βαρσοβία για την 80ή επέτειο από την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και των ναζιστικών θηριωδιών που ακολούθησαν ήταν επώδυνη για τον πρώτο πολίτη της Γερμανίας.

Αλλά ήταν αποφασισμένος να ξυπνήσει αξημέρωτα, στις 4.45, όταν είχαν ηχήσει τότε οι σειρήνες, να σταθεί πλάι στον Πολωνό Πρόεδρο και τις αντιπροσωπείες από 30 κράτη - μέλη της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, να δείξει τη συντριβή του, να ζητήσει ταπεινά συγγνώμη από το βήμα της κεντρικής πλατείας Πιλσούτσκι:

“Δεν υπάρχει καμία άλλη πλατεία στην Ευρώπη, που να μου είναι τόσο δύσκολο να υψώσω τη φωνή μου και να απευθυνθώ στα γερμανικά στο ακροατήριο” ξεκίνησε την ομιλία του ο Στάινμαϊερ, ενθυμούμενος προφανώς ότι κάποτε την είχαν ονομάσει πλατεία Αδόλφου Χίτλερ και στις γωνίες της ανέμιζε ο αγκυλωτός σταυρός. Λίγα μέτρα πιο πέρα, στον Σαξονικό Κήπο, οι Ναζί είχαν στήσει το μεγαλύτερο γκέτο της Ευρώπης, με στοιβαγμένους σχεδόν μισό εκατομμύριο Εβραίους από τη Βαρσοβία και τα περίχωρα, που μεταφέρθηκαν για να αφανιστούν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Τρέμπλινκα.

Ωστόσο, αυτό που πραγματικά φοβόταν ο Στάινμαϊερ από το ταξίδι του στην Πολωνία τελικά το απέφυγε. Για την ώρα τουλάχιστον. Ούτε ο ομόλογός του Αντρέι Ντούντα ούτε κάποιος από την πολωνική κυβέρνηση έθιξε το θέμα των πολεμικών επανορθώσεων που εγείρει τα τελευταία χρόνια η Βαρσοβία.

Οι πολωνικές αξιώσεις

Λίγες μέρες νωρίτερα κυκλοφόρησε στη Βαρσοβία μία μελέτη, βάσει της οποίας το ύψος των αποζημιώσεων που καλείται να πληρώσει η Γερμανία ξεπερνούν τα 800 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο πρωθυπουργός Ματέουζ Μαραβιέτσκι βγήκε να δηλώσει αμέσως μετά ότι “μέχρι σήμερα η Πολωνία δεν έχει λάβει τις δέουσες επανορθώσεις για τα εγκλήματα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου” θυμίζοντας ότι η χώρα του έχασε έξι εκατομμύρια από τους ανθρώπους της, ότι πάνω από χίλια χωριά σβήστηκαν εντελώς από τον χάρτη.

“Η Πολωνία υπέφερε πολύ περισσότερο από άλλες χώρες, που έλαβαν πολύ σημαντικές αποζημιώσεις. Κι αυτό δεν είναι δίκαιο” τόνισε, χωρίς ωστόσο να αναφερθεί σε συγκεκριμένο ποσό. Το ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο υπουργός Εξωτερικών Γιάζεκ Τσαπουτόβιτς, ο οποίος έκανε κι ένα βήμα παραπάνω, αναφερόμενος ονομαστικά στη Γαλλία και την Ολλανδία, οι οποίες “‘έχασαν πολύ λιγότερα και αποζημιώθηκαν πολύ περισσότερο”. Ωστόσο ούτε ο Τσαπουτόβιτς επικαλέστηκε τον αριθμό των 800 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η γερμανική... κασέτα

Ακριβώς όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας, οι Γερμανοί απαντούν μονότονα ότι το θέμα των επανορθώσεων έχει οριστικά λήξει. Όχι στο ηθικό ή το πολιτικό, αλλά στο νομικό επίπεδο, με μια σειρά συμφωνίες. Για παράδειγμα, στη Συνθήκη του Πότσνταμ οι νικήτριες δυνάμεις αποφάσισαν να πληρωθούν επανορθώσεις στην Πολωνία από τα ποσά που θα πάρει η Σοβιετική Ένωση. Στη συνθήκη του Γκέρλιτς το 1950 οι κυβερνήσεις της Πολωνίας και της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας (DDR) συμφώνησαν ότι τα σύνορα θα είναι η γραμμή Όντερ - Νάισε (σ.σ.: τα ποτάμια που χωρίζουν τις δύο χώρες) και τρία χρόνια αργότερα η πολωνική κυβέρνηση δήλωσε ότι δεν εγείρει αξιώσεις αποζημίωσης από την DDR.

Στη συμφωνία “2+4” για τη γερμανική ενοποίηση το 1990 αναφέρεται λήξαν το θέμα των αποζημιώσεων, ενώ επιπλέον στις συνομιλίες για τη συμφωνία καλής γειτονίας μεταξύ Γερμανίας και Πολωνίας, το 1991, οι τότε κυβερνήσεις και των δύο χωρών συμφώνησαν ότι το ζήτημα των επανορθώσεων έχει διευθετηθεί οριστικά.

Υπενθυμίζεται ότι με αφορμή τη γερμανική ενοποίηση είχε ανοίξει και πάλι η συζήτηση για τα σύνορα -και έκλεισε με την επανεπιβεβαίωση της Συνθήκης του Γκέρλιτς. Το επιχείρημα που ακουγόταν τότε ήταν ότι η -μεταπολεμική- μετακίνηση των πολωνικών συνόρων προς τα δυτικά ήταν ένα είδος υλικής αποζημίωσης, καθώς οι περιοχές της Ανατολικής και Δυτικής Πρωσίας, η Πομερανία και η Άνω και Κάτω Σιλεσία που πέρασαν στην Πολωνία ήταν οικονομικά πιο ανεπτυγμένες από τα ανατολικά εδάφη που πήρε από την Πολωνία η Σοβιετική Ένωση.

Η κυβέρνηση της Πολωνίας, διά του επιτετραμμένου της για το ζήτημα των αποζημιώσεων Αρκάντιουζ Μουλαρτσίκ, υποστηρίζει ότι, πρώτον, η Πολωνία δεν έκατσε στο τραπέζι της Συνθήκης του Πότσνταμ και, δεύτερον, την εποχή της Συνθήκης του Γκέρλιτς με την DDR, η Βαρσοβία “δεν είχε δημοκρατικά νομιμοποιημένη” κυβέρνηση. Πάντως, η Πολωνία αποφεύγει να αναφερθεί στη συμφωνία “2+4”, και στο σύμφωνο καλής γειτονίας του 1991.

Οι διαφορές Πολωνίας - Ελλάδας

Εδώ ακριβώς είναι και οι διαφορές -οι νομικές, όχι οι ηθικές- με την Ελλάδα. Η επιστημονική υπηρεσία του γερμανικού Κοινοβουλίου σε έκθεσή της στα μέσα Ιουνίου υποστήριξε ότι η συμφωνία “2+4” δεν δεσμεύει την Ελλάδα να μην θέσει ζήτημα επανορθώσεων για το κατοχικό δάνειο, καθώς η Αθήνα, "δεν έχει ρητά απορρίψει την έγερση του σχετικού ζητήματος". Αντιθέτως, η Βαρσοβία το έχει κάνει. Η πραγματογνωμοσύνη αυτή ανοίγει ένα παράθυρο για τις ελληνικές διεκδικήσεις στα γερμανικά δικαστήρια, αλλά όχι για τις πολωνικές.

Στο διά ταύτα η Γερμανία φοβάται πολιτικά το θέμα των πολωνικών αξιώσεων και νομικά το θέμα των ελληνικών. Την προηγούμενη Κυριακή, ωστόσο, η Βαρσοβία δεν το έθεσε, ενώ και κατά την παρθενική επίσκεψη Μητσοτάκη στη Μέρκελ... όχληση δεν υπήρξε.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL