Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
15 °C
12.0°C16.5°C
1 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
11.5°C16.0°C
0 BF 65%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
7.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
12.8°C15.8°C
2 BF 80%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
5 °C
4.9°C12.9°C
0 BF 100%
ΗΠΑ / ΗΠΑ: Η αγωνία της μεσαίας τάξης αποδυναμώνει τη ρητορεία του Τραμπ
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΗΠΑ / ΗΠΑ: Η αγωνία της μεσαίας τάξης αποδυναμώνει τη ρητορεία του Τραμπ

Η ρητορική του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, που εκφράζεται με μια πλημμυρίδα από προπαγανδιστικά tweets, δεν μπορεί να καλύψει την ανησυχία που αισθάνεται η αμερικανική μεσαία τάξη.

Εν μέσω της αντισυστημικής ρητορείας του Προέδρου κατά των κατεστημένων οικονομικών ελίτ, η μυθική αμερικανική μεσαία τάξη, που πρωταγωνιστεί ως πρότυπο σε όλες τις ταινίες του Χόλιγουντ και τις τηλεοπτικές σειρές, ουσιαστικά καταβυθίζεται υπό το βάρος του δανεισμού, στον οποίο καταφεύγει μόνο και μόνο για να διατηρήσει τον υφιστάμενο τρόπο ζωής της. Με άλλα λόγια, καμία βελτίωση, καμία άνοδος του επιπέδου ζωής της.

Με τη δυναμική των μισθών σε τέλμα για περίπου δύο δεκαετίες, η αγοραστική δύναμη του μέσου Αμερικανού έχει διαβρωθεί και η προσφυγή του στον δανεισμό αποτελεί μια λύση, όχι για να αποκτήσει περισσότερα αγαθά, αλλά για να ανταποκριθεί στο διαρκώς αυξανόμενο κόστος διαβίωσης και να αντιμετωπίσει τις πρωτογενείς ανάγκες του: κατοικία, λογαριασμούς, έξοδα διατροφής και ένδυσης, φοιτητικά δάνεια, αυτοκίνητα.

Όλα ακριβαίνουν εξαιτίας και του «πραγματικού πληθωρισμού», που πλέον έχει εγκατασταθεί σταθερά στις οικονομικές στατιστικές, που αποψιλώνει το εισόδημα και σε συνέργεια με τη μισθολογική καθήλωση έχει εξανεμίσει τη δυνατότητα αποταμίευσης για το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού, διογκώνοντας απεναντίας το χρέος του.

Στα τέλη του 2017 το μέσο εισόδημα στις ΗΠΑ υπολογιζόταν σε 61.372 δολάρια, που είναι πολύ λίγο υψηλότερο από το αντίστοιχο επίπεδο του 1999 μετά τις αναγωγές βάσει πληθωρισμού. Όμως το πιο συναρπαστικό στοιχείο είναι αυτό που αφορά το κόστος ζωής: μπορεί χωρίς αναγωγές το εισόδημα να φαίνεται πως έχει αυξηθεί κατά 135% τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, όμως τα αντίστοιχα έξοδα για τη φοίτηση στα πανεπιστήμια έχουν αυξηθεί κατά 549% κατά το ίδιο διάστημα, οι ιατρικές δαπάνες κατά 276% και τα έξοδα διαβίωσης και κατοικίας κατά 188%.

Σύμφωνα με τον καθηγητή του Πανεπιστήμιου του Τζορτζτάουν Άνταμ Λέβιτιμ, «το κόστος για τη διατήρηση μόνο του τρόπου διαβίωσης της μεσαίας τάξης έχει αυξηθεί κατά εκθετικό τρόπο» και η οικονομική κρίση του 2007 έχει αντιστρέψει καθοδικά την εξέλιξή της, αυξάνοντας τον δείκτη προλεταριοποίησης μεγάλων τμημάτων της μεσαίας τάξης.

Βάσει των στοιχείων, μεταξύ 1989 και 2016 η αμερικανική οικονομία έχει διπλασιαστεί κατά το συναλλαγματικό της ισοδύναμο, όμως κατά την ίδια περίοδο η μέση καθαρή αξία της έχει αυξηθεί μόλις κατά 4%. Ιδού πού οφείλεται το φαινόμενο της κοινωνικής πόλωσης που έφερε τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο: σε αυτό το πλαίσιο, η ψαλίδα μεταξύ του 10% του στρώματος των πλουσιότερων Αμερικανών και του άλλου 90% που αγωνίζεται να τα καταφέρει εν μέσω του αδηφάγου πληθωρισμού καθιστά σαγηνευτικές τις λαϊκίστικες ιερεμιάδες του Τραμπ και του πρώην συμβούλου του Στιβ Μπάνον.

Όμως, το παραμύθι αυτό φαίνεται πως τελειώνει: σύμφωνα με έκθεση του Αμερικανικού Ινστιτούτου Χρεοκοπιών (ΑΒΙ) τον περασμένο Ιούλιο, ο αριθμός των χρεοκοπιών αυξήθηκε κατά 5% σε μηνιαία βάση φτάνοντας τις 64.283. Και ο αριθμός αυτός δεν αφορά μόνο τις επιχειρήσεις που καταθέτουν τα βιβλία τους, αλλά και απλούς πολίτες που πλέον δεν μπορούν να αποπληρώσουν ή να ικανοποιήσουν τα δάνειά τους.

Και για κακή τύχη του Τραμπ, τα στοιχεία είναι ακόμη πιο αμείλικτα σε γεωγραφική βάση. Διότι η κατηφόρα της μεσαίας τάξης διαπιστώνεται πιο έντονα σε περιοχές που αποτελούν παραδοσιακή δεξαμενή ψήφων για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.

Και εάν οι Πολιτείες του Νότου, όπως η Αλαμπάμα, το Μισισίπι, το Τενεσί και η Τζόρτζια βρίσκονται στην πρώτη θέση στην αύξηση των χρεοκοπιών και των κόκκινων δανείων, ακόμη ταχύτερη είναι η επιδείνωση των αγροτικών περιοχών του Mid-West (Μεσοδυτικές Πολιτείες), που βρίσκονται σε πραγματικά κρίσιμη κατάσταση μετά το επονομαζόμενο Farmaggedon, τις συνθήκες που δημιουργήθηκαν από την απόφαση της Κίνας να απαντήσει στις αμερικανικές κυρώσεις με εμπάργκο στις εισαγωγές αμερικανικών αγροτοδιατροφικών προϊόντων.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Τραμπ, προκειμένου να καταπραΰνει τις ανησυχίες των αγροτών μπροστά στο φάσμα της χρεοκοπίας, με διαδοχικά tweets του έσπευσε να τους διαβεβαιώσει για επιδοτήσεις από τον επόμενο χρόνο.

Όμως η επιδεινούμενη κρίση στη μεσαία τάξη κινδυνεύει να συμπαρασύρει και τις τοπικές, μικρομεσαίες επίσης, τράπεζες, που ενώπιον του φάσματος των χρεοκοπιών και των κόκκινων δανείων μειώνουν τις χορηγήσεις δανείων ή ζητούν δυσθεώρητες εγγυήσεις, τροφοδοτώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο στο πιστωτικό σύστημα.

Το ζήτημα είναι ιδιαίτερα σοβαρό, καθώς, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Γραφείου Χρηματοοικονομικής Προστασίας των Καταναλωτών (CFPB), ανέρχονται στα 26 εκατ. οι Αμερικανοί που δεν χαίρουν καμίας δανειακής αξιοπιστίας, ενώ άλλα 19 εκατ. έχουν μικρή δανειακή εμπλοκή κι αυτή μάλιστα ανάγεται σε πολλά χρόνια πριν. Όμως το πιο ανησυχητικό στοιχείο, που παραπέμπει μάλιστα στην κρίση του 2008, είναι ότι τα νέα προγράμματα χρηματοδότησης είναι συνδεδεμένα με τις υποθήκες και τα στεγαστικά δάνεια και αγοραπωλησίες.

Oι αναλυτές της αμερικανικής τράπεζας JP Morgan στην τελευταία τους ανάλυση έχουν αναθεωρήσει προς τα πάνω την πιθανότητα των ΗΠΑ να εισέλθουν σε τροχιά ύφεσης, προβλέποντάς τη στο 40% εντός του επόμενου δωδεκαμήνου, στο υψηλότερο σημείο των προβλέψεων κατά το τρέχον οικονομικό έτος.

Πλέον ο μύθος του «ήρωα της εργατικής τάξης» (working class hero) που κατεβαίνει στην πολιτική για να σώσει τους ταπεινούς και καταφρονεμένους και «να ξανακάνει μεγάλη την Αμερική» ενδέχεται να επιφυλάξει στη μεσαία τάξη ένα πικρό τέλος. Αντίστοιχο με εκείνη την εποποιία που κατέγραψε στα «Σταφύλια της οργής» ο μεγάλος συγγραφέας Τζον Στάινμπεκ.

(ΑΠΕ-ΜΠΕ, businessinsider.it, The Wall Street Journal)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL