Με τρεισήμισι κοινοβουλευτικές θητείες στην πλάτη του, ο Ερμέτε Ρεαλάτσι (Ermete Realacci) αντιμετωπίζει την κυβερνητική κρίση του Αυγούστου έχοντας γνώση των πρωταγωνιστών, με ένα μείγμα συνειδητού σκεπτικισμού και την αισιοδοξία που πηγάζει από τη θέληση: “Από αυτή την ιστορία ελπίζω ότι μέσα από την ετερογένεια των στόχων, θα διαμορφωθεί μια δυναμική που θα οδηγήσει στον σχηματισμό μιας κυβέρνησης που θα μπορέσει να αναθεωρήσει τις πολιτικές προτεραιότητες. Ευελπιστώ, γιατί μέχρι αυτή τη στιγμή δεν διακρίνω αυτή την δυναμική”.
(Συνέντευξη στον Riccardo Chiari, στο "Ιl Manifesto" της 15.8.2019)
* Και εσείς μαζί με τους απαισιόδοξους; Με δεδομένα τα αποτελέσματα μιας σειράς πρωτοβουλιών σας (δημοψήφισμα για την πυρηνική ενέργεια μετά το Τσέρνομπιλ, το στοίχημα της γιορτής για το περιβάλλον (Festa ambiente, που με τις φετινές εκδηλώσεις στην Rispescia του Grosseto κλείνει 31 χρόνια) θα έπρεπε να σκέφτεστε θετικά. Κάνω λάθος;
Ναι, όμως είναι γεγονός ότι τα προβλήματα παραμένουν πολυάριθμα (...) Για μένα είναι σημαντικό να ξεπεραστεί η αδιάκοπη προεκλογική καμπάνια, ανυπόφορη και διχαστική, που έχει ήδη χολώσει επαρκώς τη χώρα. Για να καταστεί αυτό εφικτό πρέπει να υπάρξει ένας ενωτικός σκοπός ικανός να συσπειρώσει τις κοινωνικές, οικονομικές και ηθικές δυνάμεις. Εγώ εκτιμώ ότι τον ρόλο αυτού του ενωτικού στοιχείου μπορεί να διαδραματίσει η κλιματική κρίση και η διαμόρφωση μιας νέας οικονομικής και κοινωνικής αντίληψης. Στην ουσία, είναι αυτό που κάνει η Symbola1 εδώ και αρκετά χρόνια (το ίδρυμα του οποίου ο ίδιος είναι πρόεδρος)”.
* Δεν νομίζεις ότι υπερβάλλεις, με δεδομένη τη φτωχοποίηση της πλειονότητας του πληθυσμού, για τον οποίο πρωτεύον ζήτημα παραμένει η αναζήτηση εργασίας -γιατί δεν υφίσταται, και όταν υπάρχει είναι επισφαλής και γιατί τα λεφτά που διαθέτει δεν επαρκούν για να φτάσει μέχρι το τέλος του μήνα;
Πρόσεξε, ένα άτομο το οποίο κανείς δεν θα μπορέσει να κατηγορήσει για αφέλεια, ο Luigi Einaudi2 παρατηρούσε: "Όποιος αναζητεί να θεραπεύσει τα οικονομικά προβλήματα, βρίσκεται σε λάθος κατεύθυνση, η οποία οδηγεί στον γκρεμό. Το οικονομικό πρόβλημα είναι αυτό που φαίνεται, που προβάλλει, δεν είναι όμως η ουσία, είναι το επακόλουθο ενός ευρύτερου πνευματικού και ηθικού προβλήματος”. Με δεδομένο αυτόν τον ισχυρισμό, τι θα αντιστοιχούσε σήμερα σε μια ενέργεια μεγαλεπήβολη όπως "αποστολή στο φεγγάρι"; Ένα φιλόδοξο όραμα που δεν θα αφορούσε μόνο την Ιταλία αλλά ολόκληρη την Ευρώπη; Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Αυτή θα μπορούσε να είναι η βάση, η ευγενής βάση, για μια πολιτική συμφωνία και για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Ακολουθώντας αυτή την προσέγγιση, ο Μ. Σαλβίνι θα ήταν διπλά χαμένος. Αντίθετα, για την Ιταλία θα συνιστούσε πλεονέκτημα, γιατί αν υιοθετήσεις για τις δράσεις σου αυτόν τον προσανατολισμό, επηρεάζεις τόσο τους τρόπους δημιουργίας εργασίας και ποιότητας όσο και τη δυνατότητα να συσπειρώσεις την κοινωνία, που σήμερα είναι διάσπαρτη”.
* Εξετάζοντας τους εν δυνάμει εταίρους για μια νέα πολιτική συμφωνία (Κίνημα Πέντε Αστέρων, Δημοκρατικό Κόμμα, Ελεύθεροι και Ίσοι), διαβλέπεις περιθώρια δυνατότητας χάραξης μιας στρατηγικής δράσης σε αυτή την κατεύθυνση;
Η διαδικασία μετάλλαξης βρίσκεται σε εξέλιξη, το ζήτημα είναι ότι ο πολιτικός κόσμος δεν το έχει αντιληφθεί. Για να γίνω σαφής, θα σου πω ένα παράδειγμα: Η Ιταλία δεν έχει ακόμη υπογράψει τη δέσμευση για τον μηδενισμό εντός του 2050 των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, βασικής αιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου. Τη δέσμευση αυτή την έχει υπογράψει η Enel, όχι όμως και η κυβέρνηση Κόντε. Δεν πρόκειται για κάτι εύκολο, όμως αξίζει τον κόπο η προσπάθεια.
* Μου φαίνεται ότι έχεις μερικούς ενδοιασμούς σε ό,τι αφορά την περιβλλοντολογική ευαισθησία του Κ5Α. Το ίδιο ισχύει και σε ό,τι αφορά το Δημοκρατικό Κόμμα (Pd);
Ας κοιτάξουμε την πραγματικότητα κατάματα: εμείς βρισκόμαστε στην ίδια κατάσταση με εκείνη της αρχής της κοινοβουλευτικής περιόδου. Ο Ρέντζι μπορεί να λέει ό,τι θέλει σχετικά με τη διαφορετικά των συνθηκών σε σχέση με τις σημερινές, η αλήθεια είναι ότι τότε υπήρχε μια απομόνωση. Τώρα στην ηγεσία του Pd βρίσκεται ο Τζινγκαρέτι, ο οποίος είναι πρωταγωνιστής του παιχνιδιού, παρότι αυτό δεν γίνεται αντιληπτό. Σε αυτό το πλαίσιο, αυτός έχει πολύ διαφορετική προσέγγιση σε ότι αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος από τον Ρέντζι. Σε ό,τι αφορά τα Πέντε Αστέρια, δεν νομίζω ότι διαθέτουν μια συνολική αντίληψη για την Ιταλία και την Ευρώπη επι του θέματος. Θα ήθελα, σε κάθε περίπτωση, να κάνω λάθος.
* Και τώρα μια δύσκολη ερώτηση: Θα τα καταφέρουν να φτάσουν σε μια πολιτική συμφωνία;
Εάν μια πολιτική συμφωνία δεν εμπεριέχει ένα όραμα, παραμένει αδύναμη. Εάν στερείται μιας κοινής αντίληψης σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα, δεν θα έχει τα χαρακτηριστικά μιας συμφωνίας αλλά εκείνα της διευθέτησης λογαριασμών. Οι προϋποθέσεις για μια συμφωνία ενυπάρχουν: είμαστε η πρώτη χώρα στην Ευρωπη σε ό,τι αφορά την κυκλική οικονομία και αυτό συνέβη γιατί ανέκαθεν επενδύσαμε σε μια πηγή καθαρή, την ανθρώπινη διάνοια”.
Μετάφραση Μαρία Γαβαλά
Ο Ερμέτε Ρεαλάτσι είναι περιβαλλοντολόγος, πρώην βουλευτής Δημοκρατικού Κόμματος
1 Σ.μ.: Symbola .www.symbola.net: Μη κερδοσκοπικό ίδρυμα με δραστηριοποίηση γύρω από την Πράσινη Οικονομία, τον πολιτισμό και την κοινωνική συνοχή.
2 Πολιτικός και οικονομολόγος, Πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας από το 1948 έως το 1955
