Παίζει με όλη του την ψυχή, με ειλικρίνεια, όντας παρών 100% στη στιγμή όπως και στη ζωή. Για τον Ανδρέα Πολυζωγόπουλο αυτό ήταν πάντα το ζητούμενο και, με επίμονη δουλειά, συμβαίνει όλο και πιο συχνά.
Ο Ανδρέας Πολυζωγόπουλος, παρά το ότι έχει ζήσει τη μισή του ζωή στο εξωτερικό και έχει ταξιδέψει πολύ, είναι ένα παιδί από χωριό. Συγκινείται από τις ιστορίες της γιαγιάς του -που έχασε πρόσφατα- και της αφιερώνει το «Petrichor», το νέο του άλμπουμ. Κριτήριο για τη μουσική του δεν είναι να εντυπωσιάσει έναν μουσικό ή έναν έμπειρο jazz ακροατή, αλλά να προκαλέσει συναισθήματα σε έναν άνθρωπο απλό, όπως ήταν η γιαγιά Ευγενία.
Οι φίλοι του, στη γενέτειρά του, το μικρό Σαμικό της επαρχίας Ολυμπίας, στον Νομό Ηλείας, άκουγαν λαϊκά και techno. Αλλά ο Ανδρέας ανακάλυψε τα rock γκρουπ της δεκαετίας του ’70 από τη δισκοθήκη του θείου του, μουσικού παραγωγού στο Ράδιο Κρέστενα. Κι αν κάτι θυμάται με θλίψη, είναι εκείνη η Κυριακή όπου έμαθε τον -σε πολύ νεαρή ηλικία- ξαφνικό χαμό του.
Στη Β΄ Λυκείου, μαζί με τον πατέρα του, φτάνουν στην Αθήνα για να έχει ο Ανδρέας καλύτερα φροντιστήρια για τις Πανελλαδικές εξετάσεις. Αποφασίζει όμως να μην δώσει Πανελλαδικές, καθώς καμία σχολή δεν του αρέσει πραγματικά, και να γραφτεί στο ωδείο του Νάκα για να μάθει κιθάρα. Λίγο μετά αρχίζει μαθήματα με τον Γιώτη Σαμαρά και ανοίγει την «πόρτα» στην jazz.
Μετά το σχολείο κάνει εξωτερικές δουλειές με το μηχανάκι για έναν τοπογράφο και απασχολείται σε έναν φωτογράφο. Του αρέσει πολύ η φωτογραφία και σκέφτεται να ασχοληθεί σοβαρά μ’ αυτή. Παράλληλα, συμμετέχει σε μια θεατρική ομάδα, ενώ προετοιμάζεται για τη Σχολή Καλών Τεχνών. Μέχρι τη μέρα που ακούει τυχαία τον Miles να παίζει το «It never entered my mind» - και ο ήχος του ήταν τόσο γλυκός… Όλα αλλάζουν μέσα του. Η επόμενη μέρα τον βρίσκει σε μια φιλαρμονική με μια τρομπέτα, να προσπαθεί να βγάλει ήχο σωστό από αυτό το «δύστροπο» χάλκινο όργανο.
Ταξιδεύοντας με ένα πνευστό
Η εισαγωγή του Ανδρέα στην jazz γίνεται ουσιαστικά μέσω του Τάκη Μπαρμπέρη Τα rock στοιχεία της μουσικής του Τάκη του θυμίζουν ό,τι εκείνος γούσταρε τότε που έπαιζε κιθάρα και τον βοηθούν στη μετάβαση από το rοck στην jazz. Κι εκείνη την εποχή συμβαίνει κάτι μαγικό: ένας φίλος λέει «Θα πάμε στη Δανία να μαζέψουμε φράουλες. Έλα!».
Ενα απίστευτο ταξίδι. Κόσμος από παντού: Βραζιλιάνοι, Ευρωπαίοι και Ασιάτες. Οι αγροτικές δουλειές πλήρωναν καλά. Ζούσαν όλοι μαζί σε αντίσκηνα και μαγείρευαν παρέα, όπως σε ένα κοινόβιο. Δύο χρόνια μετά τα παρατάει όλα και φεύγει για την Ολλανδία. Βρίσκει έναν καλό δάσκαλο, που τον δέχεται στη μέση της χρονιάς. Ο Ανδρέας δουλεύει ακούραστα για πέντε χρόνια. Από τότε συνυπάρχει στη σκηνή με πολλούς σπουδαίους: με τον Tore Brunborg στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, με τον Michel Portal στο Μέγαρο, με τον Gunther «Baby» Sommer και τόσους άλλους.
Με τον Haden και τον Ψαραντώνη
Με Ευρωπαίους ονειρευόταν πάντα να παίξει, όμως την ιδανική ορχήστρα των ονείρων του σχηματίζουν Αμερικανοί: ο κιθαρίστας Bill Frisell, ο Paul Motian στα τύμπανα και ο Charlie Haden στο ακουστικό μπάσο. Αλλά με τους Ευρωπαίους μουσικούς ο Ανδρέας αισθάνεται αισθητικά πιο κοντά. Συναντά τον Νορβηγό τρομπετίστα Nils Petter Molvaer, τον Γάλλο Erik Truffaz, τον Ιταλό Enrico Rava. Στο Παρίσι, όταν είδε τον Ε. Rava από κοντά, του είπε κάτι που πραγματικά εννοεί: «Εσύ, ο Paolo, ο Nils μου είστε τόσο σημαντικοί όσο και ο Chet ή ο Miles».
«Το πιο όμορφο, το πιο σπάνιο είναι να παίζεις με άλλους, ανθρώπους από άλλους πολιτισμούς. Έπαιξα με τον Ψαραντώνη. Μεγαλείο! Μπορεί να παίζει μια νότα, αυτή όμως σε αγγίζει βαθιά. Άλλοι μπορεί να παίζουν με απίστευτη τεχνική, αλλά είναι αδιάφοροι, σε κουράζουν» έλεγε ένα βράδυ καλεσμένος μου στο ραδιόφωνο.
Ιπτάμενη τρομπέτα...
Αυτό που κινεί την ψυχή του Ανδρέα είναι να κλείνει τα μάτια και να ταξιδεύει με τη μουσική που παίζει. Αν το ίδιο συμβεί στους ακροατές του, αυτό είναι ευλογία. Το απόλυτο! Από μικρός ονειρευόταν πως... πετάει. Όταν λοιπόν πέταξε για πρώτη φορά με ένα αλεξίπτωτο πλαγιάς, ήταν μία από τις πιο απολαυστικές στιγμές της ζωής του.
Τα τελευταία χρόνια συμμετέχει στο σχήμα της πιανίστριας Τάνιας Γιαννούλη, σε αμέτρητες συναυλίες σε όλη την Ευρώπη και στο άλμπουμ της «In fading light» του 2021. Η συνεργασία του με τον Κύπριο μελωδό-πιανίστα Σταύρο Λάντσια, εκτός από δεκάδες συναυλίες εντός και εκτός Ελλάδας, απέφερε και δύο πολύ ξεχωριστούς δίσκους.
Ανάμεσα σε άλλες, πολύ σημαντικές συνυπάρξεις με μουσικούς της παγκόσμιας μουσικής, ο Ανδρέας Πολυζωγόπουλος ξεχωρίζει το «Νέφαλο»: το τρίο με τον λυράρη Γιώργη Μανωλάκη και τον δημιουργικό ντράμερ Νίκο Σιδηροκαστρίτη. Μαζί ταξίδεψαν στην Κίνα, όπου συμμετείχαν στο Shanghai World Music Festival. Ακόμα, σημαντικές θεωρεί τις συμμετοχές σε δισκογραφικές δουλειές του κοντραμπασίστα Πέτρου Κλαμπάνη (Tora Collective) και τις εμφανίσεις του με τα σχήματα του Δημήτρη Καλαντζή ή του Srdjan Ivanovic (Blazin Quartet).
...και ιπτάμενοι δίσκοι
Από τα πρώτα του βήματα ο Ανδρέας έδειξε ότι ξεχωρίζει. Το 2008 ηχογράφησε το πρώτο του άλμπουμ («Perfumed dreams») με το Poly Quartet. Το αφιέρωμα στους Pink Floyd («Heart of the sun») ακολούθησε το «One inch of love» των Polypala, όπου συναντά τον πολύπλευρο Γιώργο Παλαμιώτη, το «space bass» του και τα ηχητικά του ηχοτοπία. Το «Anicca», δίσκος του 2015, γεννήθηκε εντελώς αυθόρμητα. Η εμπειρία από ένα δεκαήμερο σεμινάριο διαλογισμού της Vipassana χάρισε στο άλμπουμ το διαλογιστικό του στοιχείο.
«Petrichor»: Το άρωμα της πρώτης βροχής
«Με τη μουσική του, ο Ανδρέας Πολυζωγόπουλος τιμά τη σιωπή και δημιουργεί όνειρα. Ο τρόπος που παίζει την τρομπέτα του είναι τόσο ευαίσθητος, που επαινεί αυτό το μερικές φορές άχαρο όργανο»
Αυτά -ανάμεσα σε άλλα επαινετικά με τη μορφή προσωπικής επιστολής- έγραφε για το «Petrichor», τον νέο δίσκο του Ανδρέα, την πέμπτη προσωπική του δουλειά, ο παγκοσμίου φήμης τρομπετίστας Erik Truffaz. Ένα στοχαστικό, αποτελούμενο από πρωτότυπες jazz συνθέσεις, αέρινο, βαθιά πνευματικό άλμπουμ.
Μετά την παραμονή του στη Cite Internationale des Arts, στο Παρίσι, ο Ανδρέας Πολυζωγόπουλος μετακόμισε στις Βρυξέλλες, όπου και άρχισε να συνεργάζεται με τον πιανίστα Diederik Wissels στις ηχογραφήσεις των δίσκων «Secrecy» και «Yearn», καθώς και στο ντουέτο Before You Go. Η ευρωπαϊκή σκηνή της jazz είναι πάντα εκεί όπου ο Ανδρέας αναπτύσσει τη φωνή του παίρνοντας ρίσκα, πειραματιζόμενος με τα ηχοχρώματα της τρομπέτας, τον ρυθμό, τα ηλεκτρονικά εφέ και τη σιωπή.
Αυτή η αισθητική είναι εμφανής από τις πρώτες νότες του ομώνυμου κομματιού του δίσκου «Petrichor», με τον Ανδρέα Πολυζωγόπουλο να επικαλείται μια αιθέρια ηλεκτρονική ομίχλη προτού το τρίο περάσει σε έναν επιτακτικό, αλλά ταυτόχρονα αέρινο ρυθμό. Harmoniser, delay και λούπες εμφανίζονται με ποικίλους διακριτικούς τρόπους στο «Barbas» και στο «Ariadne’s scent». «Χρησιμοποιώ εφέ για να δημιουργήσω ηχοτοπία, έναν ονειρικό ήχο και πολυφωνία σ’ ένα μονοφωνικό όργανο όπως η τρομπέτα» λέει.
«Petrichor, είναι η μυρωδιά που αναδύεται από το ξηρό έδαφος όταν πέφτουν πάνω του οι σταγόνες της βροχής - το αγαπημένο μου άρωμα από τότε που ήμουν παιδί. Μεγαλώνοντας στην Ελλάδα, όπου τα καλοκαίρια είναι ξηρά, η πρώτη φθινοπωρινή βροχή σήμαινε το τέλος του καλοκαιριού και την αρχή μιας νέας εποχής. Ένα τόσο γλυκόπικρο συναίσθημα, γιατί έπρεπε να αποδεχτώ ότι οι διακοπές τελείωσαν, αλλά κι ένα νέο ξεκίνημα, γεμάτο όνειρα και στόχους, που έπρεπε να επιτευχθούν στη διάρκεια της νέας χρονιάς. Εμπνέομαι από τη φύση, την αγάπη, τη νοσταλγία, τον πόνο, την έλλειψη κάποιου προσώπου, τη δυστυχία. Όποια στιγμή με επηρεάζει ως άνθρωπο επηρεάζει και τη μουσική μου, ενώ η έμπνευση αποφασίζει αυτόνομα πότε θα χτυπήσει την πόρτα. Πολλές φορές απλώς κάθομαι στο πιάνο ή γρατζουνάω την κιθάρα μου και οι ιδέες έρχονται. Άλλες φορές τραγουδάω μια μελωδία. Κάποιες απ’ αυτές γίνονται τελικά ολοκληρωμένα κομμάτια, άλλες τις παρατάω».
Track by track
Η σουρντίνα στο «Kaiafas» -συνώνυμο με την πανέμορφη, κατάφυτη από πεύκα περιοχή στη Δυτική Πελοπόννησο- και στο «CPH melodrama», εμπνευσμένο από μια ματαιωμένη παραμονή στην Κοπεγχάγη, ή στο τελευταίο «Petit Sablon» (μια χαριτωμένη πλατεία στις Βρυξέλλες) χαρακτηρίζει τον ήχο της τρομπέτας του. Ο ήχος που ακούγεται σαν ένα chekere της φυλής των Γιορούμπα της Δυτικής Αφρικής και της Κούβας στα κομμάτια «Barbas» και «The coldest summer» είναι επίσης μια τρομπέτα. Ο Ανδρέας τη χειρίζεται με έναν τρόπο που δημιουργεί ένα φυσικό μοτίβο κρουστών.
Ηχος κρουστών γεννιέται και από το πιάνο του Τυνήσιου Wajdi Riahi στο folk ύφος του «Kountouri» και στο funky «First time in Times Square», την πιο ρυθμική μελωδία του δίσκου. Η ρυθμική σχέση της μπάντας είναι τόσο σφιχτή, ώστε κόβει την ανάσα με τη μελωδία, που θυμίζει το «Parisian thoroughfare» του Bud Powell.
Το «The coldest summer», ένας ύμνος στους πρόσφυγες που πεθαίνουν στο Αιγαίο, περιέχει ένα από τα πλέον εντυπωσιακά ηχητικά χαρακτηριστικά του άλμπουμ: το σφύριγμα του Wajdi Riahi, σε μια στενή, αλλά συνάμα χαλαρή ταυτοφωνία με τη μελωδία, που παίζει στο πιάνο. O W. Riahi φέρνει μια -πέρα από τα συνηθισμένα- αρμονική αίσθηση σε κάθε κομμάτι του «Petrichor», ενώ ο Π. Κλαμπάνης συνεισφέρει με μια μελωδία γεμάτη δύναμη, χάρη και συναίσθημα.
Επιμέλεια κειμένου: Μαρώ Καβαλιέρου
