Η περιφερειακή διακυβέρνηση στον τόπο μας βρίσκεται σήμερα, δέκα χρόνια μετά την ψήφιση από το Συμβούλιο της Ευρώπης του “Πλαισίου Αναφοράς για την Περιφερειακή Δημοκρατία”, μπροστά σε μία κρίσιμη, διπλή αποστολή.
Πρώτον, να καταστεί η λειτουργική βαθμίδα εξουσίας που θα φέρει κοντύτερα τον πολίτη στο κέντρο λήψης αποφάσεων που αφορούν την καθημερινότητά του. Να καταστεί εστία δημοκρατίας και αποκέντρωσης, στο πλευρό του πολίτη, με επίκεντρο τον πολίτη, τους αγώνες και τις προσδοκίες του.
Δεύτερον, και σε διαδραστική σχέση με το πρώτο, να καταστεί κρίκος της αναπτυξιακής αλυσίδας που απαντά στα διακυβεύματα της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, είτε πρόκειται για την αντιμετώπιση του προσφυγικού και μεταναστευτικού φαινομένου με όρους σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου , είτε για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής κρίσης. Παράλληλα καλείται να αντιμετωπίσει τις ολοένα και αυξανόμενες ανισότητες για τα θέματα μιας σύγχρονης διοίκησης απαλλαγμένης από χρόνιες παθογένειες, όπως η αναποτελεσματικότητα και η γραφειοκρατία, με χρήση των δυνατοτήτων που δίνουν οι ψηφιακές τεχνολογίες.
Η διπλή αυτή αποστολή καθιστά τις Περιφέρειες του τόπου μας παράγοντες εκσυγχρονισμού της δημοκρατικής διακυβέρνησης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Αυτή είναι η πρόκληση και το στοίχημα για την αναβάθμιση του δεύτερου βαθμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Πρόκληση και στοίχημα που μπορούμε να φέρουμε σε πέρας όλοι μαζί, χωρίς μικρο- παραταξιακά στεγανά, χωρίς προσωπικές στρατηγικές. Με λίγα λόγια, ό,τι έχει λειτουργήσει έως σήμερα ανασταλτικά και έχει εμποδίσει την απελευθέρωση της μεγάλης δυναμικής των Περιφερειών ,και την εμβάθυνση της αποκέντρωσης της εξουσίας , ό,τι συντηρεί την ομηρεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από μια συγκεκριμένη αντίληψη πελατειακών σχέσεων. Δηλαδή κάθε αντίληψη που θέλει την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ετεροδιοίκηση, ιμάντα μεταβίβασης εντολών της κεντρικής εξουσίας. Ιμάντα απαξίωσης της τοπικής δημοκρατίας. Θεσμό – δεκανίκι της κυβέρνησης.Έχει έλθει πλέον η ώρα των μεγάλων επιλογών.
Καλούμαστε να επιλέξουμε μεταξύ εκείνων των πρακτικών που θέλουν την περιφερειακή διακυβέρνηση μια έννοια στα χαρτιά, χωρίς υπόβαθρο, χωρίς περιεχόμενο, χωρίς προοπτική, μακριά από τις κοινωνίες, απλό τίτλο σε έναν κομματικό χάρτη.
Κι εκείνων των πρακτικών που στοχεύουν στην πραγματική αναβάθμιση των Περιφερειών μας, στην απαλλαγή τους από τα θεσμικά δεσμά, την αδιαφάνεια, την γραφειοκρατία, την αναποτελεσματικότητα, από την κουλτούρα διαρκούς ελέγχου και εποπτείας από σειρά διαφορετικών ελεγκτικών, εποπτικών οργανισμών της κεντρικής εξουσίας - από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση ως τις υπηρεσίες Αρχαιολογίας και τα Δασαρχεία. Όλες εκείνες τις πρακτικές που στοχεύουν στο να καταστήσουν τις Περιφέρειές μας μέρος των λύσεων και όχι αναπαραγωγής των προβλημάτων. Είτε αυτές αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος είτε την κοινωνική πολιτική.
Όλοι όσες και όσοι συντασσόμαστε με την ανάγκη υπέρβασης των νοοτροπιών του χθες, την ανάγκη εμβάθυνσης της τοπικής δημοκρατίας, την ανάγκη να καταστεί η περιφερειακή διακυβέρνηση στην πατρίδα μας, κρίσιμος παράγοντας υλοποίησης ενός νέου μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης, στο πλαίσιο των στόχων του θέτει η Ατζέντα 2030 του ΟΗΕ, για Βιώσιμη Ανάπτυξη και στο πλαίσιο των αρχών της Περιφερειακής Διακυβέρνησης του Συμβουλίου της Ευρώπης, διεκδικούμε συγκεκριμένα:
• Περιφέρειες – εστίες τοπικής δημοκρατίας, κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης.
• Περιφέρειες – υποδείγματα ενός νέου μοντέλου περιφερειακής διακυβέρνησης με εμβάθυνση της αποκέντρωσης και των συμμετοχικών διαδικασιών των πολιτών, με λογοδοσία και κοινωνικό έλεγχο.
• Περιφέρειες – παράγοντες προώθησης βιώσιμης ανάπτυξης, που συμβάλλουν στην άρση των περιφερειακών ανισοτήτων, ειδικά σήμερα που οι ανισότητες διευρύνονται.
• Έξυπνες Περιφέρειες που δίνουν έμφαση στις νέες, ψηφιακές τεχνολογίες στο πλαίσιο πολυεπίπεδων συνεργειών εντός κι εκτός Ελλάδας, για τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών.
• Περιφέρειες – ισότιμους συνομιλητές της κεντρικής εξουσίας αλλά και ισότιμους συνομιλητές με τις ευρωπαϊκές περιφέρειες στο πλαίσιο της διαπεριφερειακής συνεργασίας, στη βάση των αποφάσεων του Κογκρέσου των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Περιφέρειες – ενεργούς παράγοντες στο δημόσιο διάλογο, σε όλα τα φόρα, ευρωπαϊκά και διεθνή, για το ρόλο των Περιφερειών ως μέσον εμβάθυνσης της τοπικής δημοκρατίας και της ανάπτυξης.
Για την επίτευξη των στόχων αυτών διεκδικούμε μέσα από ευρύ διάλογο με αυτοδιοικητικούς και κοινωνικούς φορείς, την επιστημονική κοινότητα και τις τοπικές κοινωνίες :
• Την εφαρμογή του μέτρου δημοκρατικής μεταρρύθμισης, της απλής αναλογικής, όπως αυτό προβλέπεται από τον “Κλεισθένη”. Ένα μέτρο που η σημερινή κυβέρνηση, στο όνομα μιας δήθεν “κυβερνησιμότητας”, έχει ακυρώσει σε βάρος της αντιπροσωπευτικότητας, απαξιώνοντας τη δημοκρατική διαδικασία, αλλοιώνοντας τη λαϊκή ψήφο, επαναφέροντας καταδικασμένες στη συνείδηση των πολιτών, πρακτικές του χθες, παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων και πλασματικών πλειοψηφιών.
• Την υλοποίηση της μητροπολιτικότητας, του μέσου που μπορεί να απελευθερώσει την περιφερειακή δυναμική ανάπτυξης.
• Την αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων τόσο μεταξύ κεντρικής εξουσίας και Περιφερειών, όσο μεταξύ πρώτου και δεύτερου βαθμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
• Την αναβάθμιση των αρμοδιοτήτων των Περιφερειών μέσα από την παροχή των ανάλογων χρηματοδοτικών μέσων για την υλοποίησή τους, έτσι ώστε να μπορούν οι περιφέρειές μας να ανταποκριθούν, για παράδειγμα, στις ανάγκες που επιβάλλει η ένταξη στον κοινωνικό ιστό των προσφύγων και των μεταναστών, με όρους σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.
Η εκπλήρωση των παραπάνω προϋποθέτει κοινούς αγώνες για όσα μας ενώνουν στο όνομα του μεγάλου στοιχήματος της Δημοκρατίας, της Αποκέντρωσης και της Συμμετοχής των πολιτών. Προϋποθέτει κοινή πολιτική βούληση για να θέσουμε στο επίκεντρο της ΕΝ.ΠΕ τις νέες στρατηγικές για τις Περιφέρειες που χρειάζεται ο τόπος ειδικά σήμερα που η περιφερειακή διακυβέρνηση καθίσταται κρίσιμο διακύβευμα με εθνική αλλά και ευρωπαϊκή διάσταση.
Ο ρόλος μας είναι η ευθύνη μας απέναντι στις κοινωνίες, στους πολίτες απέναντι στους οποίους λογοδοτούμε. Είναι η ευθύνη μας για Περιφέρειες ανοικτές, δημοκρατικές, που θα ενθαρρύνουν συνέργειες για βιώσιμη ανάπτυξη, κοινωνική αλληλεγγύη, περιβαλλοντική προστασία. Όλους εμάς βαραίνει η ευθύνη να μετατρέψουμε τις περιφερειακές προκλήσεις σε ευκαιρίες για την πατρίδα.
