Live τώρα    
19°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
16.2°C20.7°C
2 BF 53%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
17 °C
15.2°C17.7°C
1 BF 74%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.0°C18.0°C
2 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.9°C15.9°C
0 BF 55%
Αφανείς ήρωες
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Αφανείς ήρωες

radio - Ιλάν στον ΗΧΩfm, 1989

ΤΟΥ ΙΛΑΝ ΣΟΛΟΜΟΝ

Αυτό ήταν για μας τους πιτσιρικάδες ακροατές τους με τα κοντά παντελονάκια, που τα μυαλά μας έπαιρναν εύκολα αέρα και η φαντασία μας έστηνε, έτσι για πλάκα, ιστορίες με άγνωστης προέλευσης ιπτάμενα αντικείμενα από ένα μακρινό, μυστηριώδες κι ανεξερεύνητο σύμπαν. Τους ακούγαμε αργά τα βράδια επιστρέφοντας στο σπίτι από τα αγγλικά να μιλούν, να επικοινωνούν σε μια γλώσσα που δεν μας ήταν κατανοητή, μια γλώσσα διαφορετική απ’ αυτή του κρατικού ραδιοφωνικού μονοπώλιου της εποχής. Και να παίζουν στον αέρα μουσικές ξεσηκωτικές με τα πρωτόγονα μηχανήματα εκπομπής τους από καλά καμουφλαρισμένα πλυσταριά στις ταράτσες της πολυώροφης αντιπαροχής του πυκνού αθηναϊκού οικιστικού ιστού ή ταπεινά φτωχικά στα απόκρημνα γκέτο των παρυφών του αττικού λεκανοπέδιου, που είχαν όμως το προνόμιο να βλέπουν την πόλη «ταψί», από ψηλά. Και να φτάνουν μακριά.

Ο Σταθμός των Βορείων Προαστίων

Όλα ξεκίνησαν για μένα όταν ο «νονός» Ξανθάκης με πήγε σηκωτό κάπου στο Μενίδι, κοντά στους Θρακομακεδόνες, στο πειρατικό Star Radio, τον «Σταθμό των Βορείων Προαστίων» όπως τον λέγαμε περιπαικτικά, καθώς η εμβέλειά του έφθανε οριακά στο κέντρο της Αθήνας. Ήταν το πιο επιτυχημένο και πιο σωστά οργανωμένο πολυμελές ραδιόφωνο της «πειρατικής» εποχής -στην τελευταία περίοδό της- και η φήμη του, χωρίς καμία διαφήμιση, εξαπλωνόταν από στόμα σε στόμα, από τον ένα δέκτη στον άλλο, φτάνοντας έτσι μια εντυπωσιακή για τα τεχνικά δεδομένα του σταθμού διψήφια ακροαματικότητα.


Ο Χρήστος Ξανθάκης στο Star Radio, 1987

Είχαν προηγηθεί ο Τυφλοπόντικας των FM το 1981, το Ράδιο Αντίλαλος του περιοδικού «Αντί» του Χρήστου Παπουτσάκη, με τον Ζουράρι και τον Σαββόπουλο να μιλούν και να παίζουν ζωντανά στο κοινό, το Ράδιο Πείραμα της Παντείου από τον Ρήγα και τη φοιτητική νεολαία του ΚΚΕ Εσωτερικού, οι σταθμοί των καταλήψεων, ώσπου βγήκαν στον αέρα το Κανάλι 15 του μακαρίτη αδελφού του Νίκου, του επίμονου και μοναχικού Ρούσου Κούνδουρου, τον Μάρτη του 1986, ο Πειρατής στους 92,2 του Αλέξανδρου Γιώτη, ο δημοτικός Αθήνα 9.84. Το πρωινό της Κυριακής 31 Μαΐου 1987 οι Αθηναίοι άνοιξαν τα ραδιόφωνά τους στη συχνότητα και άκουσαν τα επίσημα εγκαίνια της ελεύθερης ραδιοφωνίας στην Ελλάδα από τη φωνή του Γιάννη Τζαννετάκου που έσπασε το μονοπώλιο των κρατικών σταθμών. Ο 9.84 είχε φτάσει το απίστευτο σήμερα 46%, την ίδια στιγμή που τα κρατικά ραδιόφωνα ξεκινούσαν από ένα λιτό 17% και έπαιρναν την κατηφόρα. «Τα τείχη της Ιεριχούς δεν έπεσαν μόνο, έχουν συντριβεί» δήλωσε ο πρωτοπόρος ανανεωτής της ραδιοφωνίας Μάνος Χατζιδάκις.

Με φώναξε λοιπόν ο Χρήστος και μου λέει: «Τόσους δίσκους έχεις, ρε φιλαράκι, έλα κι εσύ μαζί μας να κάνεις ραδιόφωνο». Στην αρχή κλώτσησα, άλλα πράγματα γέμιζαν έντονα τη ζωή μου εκείνα τα χρόνια. Όμως μια μέρα φόρτωσα τα πολύτιμα βινύλιά μου και μου έκανε ο ίδιος ηχοληψία, γιατί εγώ από τεχνικά θέματα δεν χαμπάριζα.

Ο σταθμός εξέπεμπε από το πλυσταριό ενός διώροφου που είχε από πάνω τα μηχανήματα, χωρίς καμία μόνωση. Το τι ακτινοβολία τρώγαμε εκεί δεν λέγεται. Όταν ανακάλυψαν στην περιοχή ότι κινδύνευαν, φοβήθηκε κι ο αρχιπειρατής και μόνο τότε έβαλε μια στοιχειώδη μόνωση. Η κεραία ήταν στημένη στην ταράτσα κι εμείς, για να φτάσουμε στο στούντιο, ανεβαίναμε μια παλιά στριφογυριστή σκάλα.

Και όπως γίνεται με ό,τι καλό συμβαίνει σε αυτό τον τόπο, όταν πια η κουβέντα έφτασε στα λεφτά, τότε έφτασαν και η ρήξη και η συνάντηση των «διασπαστών», 15 θυμάμαι ήμασταν, με τους 13 παλιούς ραδιοερασιτέχνες από το Star Radio, ανάμεσά τους ο μακαρίτης Κώστας Γεωργίου, ο Πέτρος Λειβαδίτης κι ο Δημήτρης Κοντογιάννης, που είχαν ήδη ξεκινήσει τον ΗΧΩfm σ' ένα υπόγειο της προσφυγούπολης του Βύρωνα, εκπέμποντας παράνομα από την ταράτσα ενός στοιχειώδους στούντιο που σαν ηχομόνωση είχε τις γνωστές σε όλους χάρτινες αυγοθήκες.

Έτσι, από μια απλή εκπομπή που πήγα να κάνω για την jazz, κατέληξα άθελά μου διευθυντής σταθμού, σαν ο πρεσβύτερος και μάλλον εμπειρότερος περί τα οργανωτικά. Φορτώθηκα στις πλάτες μου όλη τη γραφειοκρατία - διαχείριση, οικονομικά, εφορίες, ΑΕΠΙ, όλα δικά μου.


Στο πρώτο στούντιο του ΗΧΩfm, 1989

Η κατάρα του Ιλάν

Στον ΗΧΩFm είχα την εκπομπή «Σοκολατένιες νότες» μαζί με τον Χρήστο Πολύδωρο, τον μπλουζίστα - φυσαρμονικίστα και καλό σαξοφωνίστα, γνωστό μου από τα παλιά. Το καλοκαίρι εκείνο η Black 'n Blue εκπομπή μας, θορυβημένη από τους κατά συρροήν θανάτους, αποφάσισε να αφήσει για λίγο στην ησυχία τους υπερήλικες αστέρες της παγκόσμιας jazz σκηνής και να ασχοληθεί με τους ήχους και τους ρυθμούς των σαφώς νεότερων μουσικών του Rhythm & Blues.

Στην πρώτη R&B νύχτα, η ηλεκτρισμένη κιθάρα του Stevie Ray Vaughan από το Όστιν του Τέξας ήρθε τελευταία. Τρεις μέρες μετά, μας τάραξαν τα μαντάτα: το ελικόπτερό του είχε συντριβεί στην επιστροφή από μία συναυλία στο Μέμφις του Τενεσί. Είχαν προηγηθεί, με την ίδια συνοπτική διαδικασία, οι on air «εκτελέσεις» πολλών jazz stars, με πρώτο τον ντράμερ και ιδρυτή των Jazz Messengers, τον αξέχαστο Art Blakey, στις16 Οκτωβρίου του 1990. Τη θλίψη μου εκφράζω από το μικρόφωνο το επόμενο βράδυ και για να τον ξεπροβοδίσω καλώ τελευταία στα πικάπ της εκπομπής την αιώνια φίλη του με τη βελούδινη φωνή, τη Sarah Vaughan. Και το σκηνικό επαναλαμβάνεται.

Η Sassy Sarah δυο-τρεις μέρες μετά ακολουθεί τον Art στη χορωδία των αγγέλων της jazz. Ήταν άραγε μόνο μια απλή σύμπτωση; Οι «συμπτώσεις» όμως ήταν αρκετές εκείνο τον χειμώνα και το μαυσωλείο της jazz είχε αποκτήσει πολλούς νέους ενοίκους. H κακοδαιμονία είχε πια κορυφωθεί όταν, από ένα λάθος στον προγραμματισμό, το τενόρο σαξόφωνο του Stan Getz έκλεισε μια επόμενη εκπομπή, με τα αναμενόμενα αποτελέσματα: τρόμος και αβεβαιότητα στις τάξεις των εν ζωή jazz μουσικών για «την κατάρα του Ιλάν».

Το διάσημο υπόγειο στην οδό Αγίας Σοφίας του Βύρωνα μετατράπηκε σε ραδιοφωνικό στούντιο με μπόλικη προσωπική εργασία και μέτρια έως και ελάχιστη τεχνογνωσία. Κάπως έτσι γίναμε... καναλάρχες, αφού για να πάρουμε την πολυπόθητη άδεια εκπομπής από την επιτροπή για την Ελεύθερη Ραδιοφωνία, έπρεπε να δημιουργηθεί μια εταιρεία. Κάπως έτσι άρχισε ένα μαγικό ταξίδι μέσα από το οποίο μάθαμε όλοι μας να κάνουμε ραδιόφωνο, γνωρίσαμε καινούργιες μουσικές και -κυρίως- ανθρώπους.

(την επόμενη Κυριακή η συνέχεια)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL