Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.1°C24.7°C
2 BF 40%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
18.6°C23.8°C
3 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C23.2°C
2 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.9°C22.4°C
2 BF 52%
Το Νερό ως Κοινό Αγαθό
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το Νερό ως Κοινό Αγαθό

Του Κώστα Νικολάου*

Η ιδιωτικοποίηση της ύδρευσης και αποχέτευσης αποτελεί μέρος της επιχειρούμενης ιδιωτικοποίησης της διαχείρισης των κοινών αγαθών. Η ιδιωτικοποίηση των κοινών αγαθών είναι συστατικό στοιχείο της πολιτικής του νεοφιλελευθερισμού, ο οποίος είναι εδώ και χρόνια η κυρίαρχη επιλογή του συστήματος, διότι εξασφαλίζει υπερσυσσώρευση κεφαλαίου και κερδών στα χέρια λίγων εταιρειών διαμέσου του μηχανισμού της υπερχρέωσης κρατών και πολιτών (χρεοκρατία) και συνεπακόλουθα ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση πολιτικής εξουσίας στα χέρια των ιδίων (εταιρειοκρατία αντί για δημοκρατία).

Το νερό αντιμετωπίζεται ως κοινό αγαθό ανά τους αιώνες, από τα αρχαία χρόνια, σε όλους τους πολιτισμούς του κόσμου και μέχρι σήμερα σε αρκετά μέρη του πλανήτη. Κι αυτό συνέβαινε και συμβαίνει όταν η διαχείρισή του είναι κοινωνική και αποκεντρωμένη σε επίπεδο κοινότητας, με άμεση συμμετοχή των πολιτών, με ελεύθερη πρόσβαση για όλους και με σεβασμό στον κύκλο του νερού στη φύση.

Το πρώτο βήμα για την ιδιωτικοποίηση του νερού έγινε ιστορικά και σε όλο τον κόσμο όταν η ιδιοκτησία και η διαχείρισή του πέρασαν σε κάποια συγκεντρωτική δομή: είτε στο κεντρικό κράτος είτε σε τοπικές και περιφερειακές αρχές. Αυτό σηματοδότησε την χρησιμοποίησή του για άδικη έμμεση φορολόγηση από τις συγκεντρωτικές δομές ή το άνοιγμα του δρόμου για την ιδιωτικοποίησή του και την αποκόμιση κερδών από εταιρείες. Ταυτόχρονα σηματοδότησε την κατάργηση της δημοκρατίας του νερού και τον συγκεντρωτικό και πέρα από τους πολίτες έλεγχό του, που τελικά σημαίνει έλεγχο της ζωής τους.

Η κρατική διαχείριση, παρά τους όποιους νόμους, συντάγματα, θεσμούς, δικαιοσύνη, συμβόλαια κ.λπ., οδηγεί στην ιδιωτικοποίηση, διότι, όταν σε ένα κοινωνικό σύστημα κυρίαρχη είναι η αστική τάξη, τότε το δίκαιό της είναι η θέλησή της που αναγορεύεται σε νόμο.

Όλες οι υπάρχουσες εμπειρίες από όλο τον κόσμο (και από την Ελλάδα) οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ανάθεση της διαχείρισης του νερού σε λίγα χέρια ιδιωτικά ή κρατικά (του στενού ή ευρύτερου δημόσιου τομέα) καταλήγει τελικά σε ρύπανση, υποβάθμιση, στέρηση και αυξημένα τιμολόγια νερού. Κάθε είδους αυταπάτη ανάθεσης έχει πλέον τελειώσει.

Η πιο συμβατή υπάρχουσα δομή για την υλοποίηση της κοινωνικής - κοινοτικής διαχείρισης, για την άμεση συμμετοχή των πολιτών, για τη δημοκρατία του νερού και για την επανάκτησή του ως κοινού αγαθού με σεβασμό στον φυσικό νόμο του κύκλου του νερού είναι οι μη κερδοσκοπικοί συνεταιρισμοί νερού σε επίπεδο δήμου.

Ο δρόμος του συνεργατισμού στο κοινό αγαθό του νερού, αλλά και σε κάθε συνεργατικό εγχείρημα, δεν είναι σπαρμένος με ροδοπέταλα. Προϋπόθεση είναι η τήρηση όλων των βασικών συνεταιριστικών αρχών και ιδιαίτερα η ενεργός και διαρκής συμμετοχή των πολιτών.

Αν ο αγώνας για την επανάκτηση του κοινού αγαθού του νερού είναι μεγάλος και δύσκολος, άλλο τόσο μεγάλος και δύσκολος είναι ο αγώνας για τη διατήρησή του ως κοινού αγαθού. Είναι αγώνας διαρκής.

Η θεωρία και η πράξη του συνεργατισμού και της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας σε μια διαδικασία μετάβασης προς ένα νέο κόσμο χωρίς εκμετάλλευση, δίκαιο, αλληλέγγυο και συμμετοχικό, δεν μπορεί παρά να είναι υπόθεση συνείδησης και έργο των ίδιων των πολιτών. Στις υπάρχουσες κάθε φορά συνθήκες οι άνθρωποι είναι που δημιουργούν την ιστορία τους.

Εδώ είναι που γεννιέται η εναλλακτική. Όχι ως ένα όραμα μιας καλύτερης ζωής στο απώτερο μέλλον, αλλά εδώ και τώρα, από εμάς και από τα κάτω. Οικοδομείται από τώρα μια κοινωνία των αναγκών και όχι των εμπορευμάτων, με γνώμονα τον άνθρωπο και όχι τα κέρδη, ένας κόσμος απαλλαγμένος από τον αυτοσκοπό της συσσώρευσης χρήματος. Ένας κόσμος με πολλούς κόσμους μέσα σ’ αυτόν, με ένα «όχι» και πολλά «ναι».

* Το βιβλίο του καθηγητή Κώστα Νικολάου με τίτλο “Το νερό ως κοινό αγαθό, πέρα από τις εταιρείες και το κράτος”, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας “UnivSSE Coop”, Θεσσαλονίκη, 2017

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL