Στον μικρόκοσμο των συγγενών, των φίλων και των γνωστών τους οφείλουν οι 4 στους 10 νέους της χώρας το ότι βρήκαν δουλειά, ενώ οι κρατικοί τομείς αποδεικνύονται ανεπαρκείς και είναι χαρακτηριστικό ότι μέσω ΟΑΕΔ βρήκε απασχόληση ούτε καν ο 1 στους 40. Από εκείνους δε που δεν έχουν απασχόληση, σχεδόν οι μισοί είναι διατεθειμένοι να μετακομίσουν ή ακόμη και να μεταναστεύσουν για να βρουν δουλειά, ενώ οι 2 στους 3 άνεργους δηλώνουν ότι δεν έχουν πρόβλημα να σπαταλούν καθημερινά μία ώρα της ημέρας για να φτάσουν στον τόπο εργασίας τους.
Η χρησιμότητα των σπουδών στην εργασία τους, οι λόγοι για τους οποίους διακόπτουν τις σπουδές τους, η διάθεσή τους για μετανάστευση, η εργασιακή τους εμπειρία ως σπουδαστές και φοιτητές, οι πηγές εύρεσης εργασίας και διάθεσή τους να σπαταλούν χρόνο για μετακινήσεις από και προς τον τόπο εργασίας είναι τα ζητήματα που εξετάζει ειδική έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για τη θέση των νέων στην αγορά εργασίας. Η έρευνα διεξήχθη παράλληλα με την Έρευνα Εργατικού Δυναμικού κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2016. Ο πληθυσμός, στόχος της έρευνας ήταν τα άτομα ηλικίας 15 έως 34 ετών και το ποσοστό απόκρισης σε αυτή ανήλθε στο 97,2%.
Η έρευνα
Οι κύριες διαπιστώσεις της έρευνας ήταν:
- Περίπου ένα στα πέντε άτομα εργάστηκε στη διάρκεια των σπουδών του.
- Οι κύριοι λόγοι που οι ερευνώμενοι δεν συνέχισαν τις σπουδές τους είναι είτε το ότι θεωρούσαν το επίπεδο σπουδών τους ικανοποιητικό είτε το ότι ήθελαν να εργαστούν.
- Το ποσοστό όσων είχαν υποστήριξη από ΟΑΕΔ ή άλλον δημόσιο οργανισμό για εύρεση εργασίας ήταν 2,4%.
- Τα περισσότερα άτομα βρήκαν εργασία μέσω συγγενών, φίλων ή γνωστών.
- Στην πλειονότητά τους οι συμμετέχοντες στην έρευνα δήλωσαν ότι η εκπαίδευση που έχουν ολοκληρώσει τους βοηθά στα εργασιακά τους καθήκοντα.
- Περισσότεροι από τους μισούς άνεργους δήλωσαν διατεθειμένοι να αλλάξουν τόπο κατοικίας προκειμένου να αναλάβουν εργασία. Ωστόσο, το ποσοστό των απασχολούμενων που πραγματικά χρειάστηκε να το πράξουν ήταν 5,4%.
- Περίπου 1 στους 5 δηλώνει ότι εργάστηκε στη διάρκεια των σπουδών του. Οι άνδρες έχουν ελαφρύ προβάδισμα έναντι των γυναικών, ενώ τα ποσοστά είναι σημαντικά υψηλότερα σε άτομα ελληνικής υπηκοότητας, απασχολούμενους, μεγαλύτερες ηλικίες και ανώτερο επίπεδο εκπαίδευσης.
- Γενικά, η αμειβόμενη εργασία αναφέρεται συχνότερα από τη μη αμειβόμενη, ενώ περίπου τα μισά από τα άτομα που εργάστηκαν είχαν μόνο αμειβόμενη εργασία.
- Το υψηλότερο ποσοστό ατόμων με αμειβόμενη εργασιακή εμπειρία εντοπίζεται σε απασχολούμενους και άτομα υψηλού μορφωτικού επιπέδου.
* Στην πλειονότητά τους οι συμμετέχοντες στην έρευνα δηλώνουν ότι δεν συνέχισαν τις σπουδές τους είτε επειδή θεωρούσαν το τότε επίπεδο σπουδών τους ικανοποιητικό (36,4%) είτε επειδή ήθελαν να εργαστούν (28,2%).
* Λιγότεροι (13,2%) αναφέρουν ότι δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στον βαθμό δυσκολίας ενός ανώτερου επιπέδου σπουδών, ενώ το 5% αναφέρει το υψηλό κόστος σπουδών. Άλλοι λόγοι περιλαμβάνουν λόγους οικογενειακούς, υγείας κ.λπ.
* Για τους άντρες κυριότερος λόγος είναι ότι ήθελαν να εργαστούν, ενώ για τις γυναίκες ότι είχαν ικανοποιητικό επίπεδο σπουδών. Επίσης, η επιθυμία για εργασία εντοπίζεται περισσότερο σε νεότερες ηλικίες, χαμηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης και αλλοδαπούς, κατηγορίες με μεγαλύτερη δυσκολία ανταπόκρισης σε ανώτερο επίπεδο σπουδών.
* Το ποσοστό όσων ξεκίνησαν κάποιο άλλο πρόγραμμα σπουδών μετά την ολοκλήρωση του υψηλότερου επιπέδου σπουδών τους είναι ιδιαίτερα μικρό (3,4%). Υψηλότερα ποσοστά εμφανίζονται στις μικρότερες ηλικίες και κυρίως στα άτομα με Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.
* Από τα παραπάνω άτομα, μόλις το 5% ολοκλήρωσε το πρόγραμμα που ξεκίνησε. Αυτό αφορά κυρίως άτομα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και ελληνικής υπηκοότητας.
* Από όσους ξεκίνησαν να εργάζονται τους τελευταίους 12 μήνες, το 6% δέχθηκε κάποια υποστήριξη από τον ΟΑΕΔ ή άλλο δημόσιο οργανισμό για να βρει εργασία τους τελευταίους 12 μήνες. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος υποστήριξης αφορά συμβουλευτικές υπηρεσίες (διαδικασία αίτησης για εργασία, εύρεση κενών θέσεων εργασίας, ευκαιρίες εκπαίδευσης και κατάρτισης). Σε μικρότερο βαθμό αναφέρονται προγράμματα απασχόλησης ή εκπαίδευσης.
* Το 16,4% αναφέρει ότι δεν του χρησίμευσε κανένα είδος υποστήριξης.
* Υποστήριξη δέχθηκαν περισσότερο άτομα ελληνικής υπηκοότητας, μεγαλύτερης ηλικίας και Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες εκτιμώνται ως πλέον χρήσιμες από άνεργους και άτομα Δευτεροβάθμιας ή Μεταδευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ενώ οι απασχολούμενοι θεωρούν ως πλέον χρήσιμα τα προγράμματα απασχόλησης ή εκπαίδευσης.
Τρόπος εύρεσης
* Κύριος τρόπος εύρεσης εργασίας είναι μέσω συγγενών, φίλων ή γνωστών (39,9%). Ακολουθεί η επαφή με εργοδότη (18%), είτε από πρωτοβουλία του απασχολούμενου είτε του εργοδότη. Οι αγγελίες έχουν μικρότερο ρόλο στην εύρεση εργασίας (14,5%), ενώ ο ΟΑΕΔ εμφανίζεται με πολύ μικρό ποσοστό (2,4%).
* Η εύρεση εργασίας μέσω συγγενών, φίλων και γνωστών δηλώνεται συχνότερα από αλλοδαπούς, εργαζόμενους σε κατασκευές και πρωτογενή τομέα και από ανειδίκευτους εργάτες.
Αντίστοιχα, οι αγγελίες εμφανίζονται λιγότερο στις παραπάνω κατηγορίες.
* Οι υπόλοιποι τρόποι δεν παρουσιάζουν αξιοσημείωτες διαφοροποιήσεις μεταξύ των κατηγοριών. Εξαίρεση αποτελεί ο κλάδος της Δημόσιας Διοίκησης, όπου η εύρεση εργασίας μέσω ΟΑΕΔ ή παρόχου εκπαίδευσης και κατάρτισης εμφανίζει πολύ υψηλότερα ποσοστά από οποιαδήποτε άλλη κατηγορία.
* Το 63,2% των απασχολουμένων πιστεύει ότι η εκπαίδευση που έχει ολοκληρώσει το βοηθάει σε μεγάλο ή σε κάποιο βαθμό στην εκτέλεση των καθηκόντων της τρέχουσας εργασίας του.
* Γενικά, η χρησιμότητα των σπουδών αναφέρεται περισσότερο όσο μεγαλώνει η ηλικία και αυξάνεται το επίπεδο εκπαίδευσης. Αναφέρεται συχνότερα από ασκούντες μη χειρωνακτικά επαγγέλματα υψηλής εξειδίκευσης και απασχολούμενους σε υπηρεσίες και ιδιαίτερα σε χρηματοπιστωτικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες και Δημόσια Διοίκηση, Υγεία εκπαίδευση κ.λπ. Αντίθετα, η εκπαίδευση δεν βοηθά σημαντικά άτομα Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αλλοδαπούς εργαζόμενους πρωτογενούς τομέα και στοιχειώδη επαγγέλματα.
* Ως σπουδές με τη μεγαλύτερη χρησιμότητα ξεχωρίζουν οι επιστήμες της εκπαίδευσης και οι φυσικές - μαθηματικές και ακολουθούν η οργάνωση - διοίκηση επιχειρήσεων και οι λοιπές υπηρεσίες (προσωπική φροντίδα, εστίαση, ασφάλεια, μεταφορές κ.λπ.)
Μετακόμιση - μετανάστευση
Μόλις το 5,4% των απασχολούμενων δηλώνει ότι χρειάστηκε να αλλάξει τόπο κατοικίας για να αναλάβει την τωρινή εργασία του, ενώ περίπου το 6% μετακινείται περισσότερο από μία ώρα προκειμένου να μεταβεί στην εργασία του.
* Το 54,1% των άνεργων και το 42,8% των μη ενεργών δηλώνουν διατεθειμένοι να αλλάξουν τόπο κατοικίας προκειμένου να αναλάβουν εργασία. Για τους περισσότερους άνεργους, αυτή η αλλαγή αφορά σε μετακίνηση μόνο εντός της Ελλάδας (28,6%), ενώ λιγότεροι (15,6%) είναι διατεθειμένοι να μετακινηθούν σε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ακόμα λιγότεροι (9,9%) να μετακινηθούν ακόμα και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
* Για το 66,7% των άνεργων και το 48,6% των μη ενεργών, ο χρόνος μετακίνησης περισσότερο από μία ώρα δεν είναι αποτρεπτικός προκειμένου να αναλάβουν μια εργασία.
* Μεγαλύτερη διάθεση αλλαγής τόπου κατοικίας, όσο και διάθεση ανάληψης εργασίας με χρόνο μετακίνησης περισσότερο από μία ώρα δείχνουν οι άνδρες, τα άτομα ηλικίας 20 - 24 ετών και τα άτομα που έχουν ολοκληρώσει τουλάχιστον Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
