Ρεπορτάζ: Νίκος Μορφονιός
Αν και, όπως παραδέχονταν υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου, τα σενάρια προκειμένου να επανεκκινήσει η διαδικασία είναι όλα ανοιχτά στο τραπέζι, στο επιτελείο της Όλγας Γεροβασίλη αποκλείουν την επιβολή πειθαρχικών ή άλλων τιμωρητικών ποινών (π.χ. μισθολογικές απώλειες) για τη μη συμμετοχή στην αξιολόγηση. Αντίθετα, η ηγεσία του ΥΔΑΝ προσανατολίζεται στη θεσμοθέτηση κινήτρων που θα επιβραβεύουν τη συμμετοχή του υπαλλήλου στη διαδικασία της αξιολόγησης στο πλαίσιο των μετακινήσεων εντός του μηχανισμού κινητικότητας ή της διαδικασίας επιλογής προϊσταμένων.
Για παράδειγμα, το ΥΔΑΝ εξετάζει το σενάριο να πριμοδοτείται ο υπάλληλος που θα έχει αξιολογηθεί, λαμβάνοντας κάποιο "προβάδισμα" κατά τη διεκδίκηση μιας θέσης στο πλαίσιο της κινητικότητας, είτε τη διεκδίκηση θέσης ευθύνης στο Δημόσιο. Δεν συζητείται, σύμφωνα με τους επιτελείς του υπουργείου, ο αποκλεισμός κάποιου υπαλλήλου από την κινητικότητα λόγω μη συμμετοχής στην αξιολόγηση, ωστόσο δεν ισχύει το ίδιο και για την επιλογή προϊσταμένων, όπου το ΥΔΑΝ προσανατολίζεται να είναι αυστηρότερο, πάλι όμως χωρίς αποκλεισμό. Ακόμη, δηλαδή, και αν δεν αξιολογηθεί ο ενδιαφερόμενος υποψήφιος κατά την οριζόμενη χρονική διαδικασία, θα μπορεί ακόμη και δύο ή τρεις μήνες μετά να υποβληθεί στη διαδικασία της αξιολόγησης και κατόπιν να διεκδικήσει μια θέση ευθύνης.
Η θεσμοθέτηση των κινήτρων αναμένεται να γίνει με νομοθετική ρύθμιση που θα έρθει στη Βουλή, ωστόσο οι αποφάσεις και οι εξελίξεις θα δρομολογηθούν προς το τέλος του Αυγούστου.
Σχολιάζοντας ακόμη την αποχή από τη διαδικασία, οι επιτελείς του υπουργείου τόνιζαν ότι "με αυτό τον τρόπο απαξιώνεται ένα καλό σύστημα, επωφελές για τους δημόσιους υπαλλήλους, χωρίς καμιά σύνδεση με απολύσεις ή τιμωρητικές διατάξεις". Την ίδια δε στιγμή, συνέχιζαν, "επιχειρείται έτσι να ξεπλυθεί και το σύστημα αξιολόγησης που είχε εισαγάγει ο Μητσοτάκης στη λογική ότι ίδια είναι και γι’ αυτό δεν θα εφαρμοστούν. Το νόημα είναι να βάλουν οι ίδιοι οι υπάλληλοι ‘πλάτη’ ώστε να εφαρμοστεί ένα τέτοιο σύστημα, αλλιώς θα πρέπει να αποφασίσουμε αν θέλουμε να δώσουμε βορά το Δημόσιο στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που φέρνει ο Μητσοτάκης".
Σε αδιέξοδο οι διαβουλεύσεις με ΑΔΕΔΥ
Η ΑΔΕΔΥ, πάντως, από την πλευρά της συνεχίζει να καλεί τον δημοσιοϋπαλληλικό κόσμο σε αποχή από την αξιολόγηση, πράγμα το οποίο έχει πετύχει, με τη συμμετοχή των υπαλλήλων στο νέο σύστημα να είναι πολύ μικρή, όπως παραδέχονται όλες οι πλευρές. Οι εκπρόσωποι της ΑΔΕΔΥ έχουν συναντηθεί ήδη τρεις φορές με την Όλγα Γεροβασίλη, ωστόσο όλες οι συζητήσεις κατέληξαν σε αδιέξοδο, ακόμη και μετά την πρόσφατη πεντάωρη διαβούλευση που είχαν οι δύο πλευρές στα μέσα Ιουνίου.
Σύμφωνα με την ΑΔΕΔΥ, όπως έχει καταγράψει στις σχετικές ανακοινώσεις της, το νέο σύστημα "κρίνει μόνο το άτομο, ανεξαρτήτως περιβάλλοντος, ενός μνημονιακού περιβάλλοντος, που αφαιρεί δραματικά ανθρώπινους και υλικούς πόρους από το Δημόσιο, και θα έχει αρνητικές συνέπειες και για τους υπαλλήλους, αλλά και για το κοινωνικό σύνολο".
Ειδικότερα, μεταξύ των σημείων της διαφωνίας της περιλαμβάνει τα εξής:
* Η συνολική στοχοθεσία της υπηρεσίας (και κατ’ επέκταση και η ατομική στοχοθεσία) καθορίζεται από τα πάνω, από τον υπουργό ή το όργανο διοίκησης κάθε φορέα. Οι στόχοι δηλαδή για τους οποίους θα βαθμολογηθεί ο υπάλληλος είναι καθορισμένοι, υποχρεωτικοί και άρρηκτα συνδεδεμένοι με την εφαρμογή της μνημονιακής - νεοφιλελεύθερης κυβερνητικής πολιτικής.
* Οι πολυδιαφημιζόμενες ολομέλειες των διευθύνσεων και των τμημάτων δεν έχουν αποφασιστικό ρόλο. Στο τέλος του έτους, μάλιστα, καλούνται να εγκρίνουν την έκθεση αξιολόγησης (βάσει της στοχοθεσίας) του έργου που παρήγαγαν, την οποία συντάσσει ο προϊστάμενος. Η δε επίφαση της δημοκρατίας με την αξιολόγηση των προϊσταμένων από τους υφισταμένους με ανώνυμο ερωτηματολόγιο είναι ουτοπία, καθώς οι καθημερινές σχέσεις θα αποκαλύπτουν πώς αξιολόγησε καθένας τον προϊστάμενό του, καλλιεργώντας ταυτόχρονα την καχυποψία, τη συναλλαγή και το αντισυναδελφικό κλίμα.
* Τα κριτήρια της αξιολόγησης των εργαζομένων είναι σκόπιμα αόριστα και υποκειμενικά, όπως «η αφοσίωση», η «επίδειξη ενδιαφέροντος», η «πρωτοβουλία», οι «καινοτομίες»... Παράλληλα, οι εργαζόμενοι καλούνται να αξιολογηθούν για την «ικανότητα άσκησης πολλαπλών καθηκόντων». Με την εισαγωγή αυτού του κριτηρίου, νόμιμα πλέον υποχρεώνονται να εκτελούν καθήκοντα που δεν περιλαμβάνονται στο εργασιακό τους αντικείμενο και μάλιστα βαθμολογούνται γι’ αυτά.
Ο Μητσοτάκης έσβησε από τη μνήμη του το σύστημα της ποσόστωσης!
Η αποχή από την αξιολόγηση έγινε αντικείμενο σπέκουλας από την αντιπολίτευση, με προεξάρχοντα τον πρόεδρο της Ν.Δ. Κυρ. Μητσοτάκη, ο οποίος θυμήθηκε... το δικό του σύστημα αξιολόγησης που είχε προτείνει για το Δημόσιο και το οποίο είχε μαζέψει άρον-άρον μετά τη γενική κατακραυγή. Βέβαια, φιλοτεχνώντας μία εντελώς πλαστή εικόνα για τα πεπραγμένα του, αμέλησε, μέσα σε άλλα, να μιλήσει για το σύστημα της ποσόστωσης, στο οποίο ήταν βασισμένη η "συγκριτική αξιολόγηση", την οποία είχε εισαγάγει κατά τη δεκαοκτάμηνη θητεία του στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Το σύστημα αυτό θέσπιζε την πλήρως ανορθολογική υποχρέωση οι υπάλληλοι κάθε υπηρεσίας να βαθμολογούνται και να κατανέμονται αναγκαστικά κατά το 25% ως άριστοι, κατά το 60% ως μέτριοι και κατά 15% ως ανεπαρκείς. Για τον λόγο αυτό, εξάλλου, είχε δεχτεί σφοδρή κριτική ως “φερετζές” ενός μόνιμου μηχανισμού απολύσεων στο Δημόσιο για τους υπαλλήλους που υποχρεωτικά και διά του νόμου θα καταχωρίζονταν στο 15%.
Παραπλανητική ήταν επίσης η εικόνα και για το λεγόμενο μόνιμο σύστημα με επίκεντρο το Ατομικό Πλάνο Ανάπτυξης, που πρότεινε κατόπιν ο ίδιος, αφού αναγκάστηκε να αποσύρει το σχέδιο της συγκριτικής αξιολόγησης μέσω ποσόστωσης. Το καλύτερο, βέβαια, ήταν ότι το σχέδιο για το μόνιμο σύστημα αξιολόγησης, με όλα τα ωραία που περιέγραψε σε τίτλους στην ανάρτησή του στο Facebook μέσα στην εβδομάδα, το έθεσε σε δημόσια διαβούλευση... πέντε ημέρες(!) πριν από τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 και με φόντο τη διαφαινόμενη ήττα της Ν.Δ.
