Η χώρα μας βρίσκεται σήμερα με ένα σχεδόν κατεστραμμένο σύστημα εργασιακών σχέσεων. Ήδη από την πρώτη εκδοχή του Μνημονίου (Ν. 3845/2010) επιβλήθηκαν δεσμεύσεις είτε άμεσες είτε έμμεσες είτε συγκεκαλυμμένες που στόχευαν στη γενικευμένη και διαρκή εσωτερική υποτίμηση. "Για να συμβεί αυτό, έπρεπε να καταρρεύσει ένα 'ικανοποιητικό και ισορροπημένο' (όπως τόνιζαν ακόμη και οι εργοδοτικές πλευρές) σύστημα εργασιακών σχέσεων, ως αναγκαίο συστατικό αυτής της στρατηγικής. Πρόκειται περί δομικού στοιχείου της 'θεραπείας-σοκ'", σημειώνει ο εργατολόγος, βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και επικεφαλής της ΕΕΚΕ Δημόσιας Διοίκησης Αλέξης Μητρόπουλος και προσθέτει ότι ακόμη και όσοι από το επιστημονικό και πνευματικό προσωπικό τής χώρας είχαμε αιτιολογημένα αντιδράσει στη Συνθήκη του Μάαστριχκαι το Σύμφωνο 'Σταθερότητας' και είχαμε κατακρίνει την εσπευσμένη -χωρίς σωστή προετοιμασία- είσοδό μας στην ΟΝΕ, δεν αναμέναμε ότι η Ε.Ε. θα μετείχε με τόση επιμονή στη βίαιη κατεδάφιση του συλλογικού πολιτισμού και των εργασιακών σχέσεων σε μια χώρα - μέλος, κατά παράβαση όχι μόνο του ευρωπαϊκού κεκτημένου, αλλά και των προβλέψεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη"!
Η σχεδιασμένη παρέμβαση...
Οι δομικές «παρεμβάσεις», που πραγματοποιήθηκαν στο ελληνικό σύστημα εργασιακών σχέσεων οδήγησαν σε καθολικό σύστημα ατομικών συμβάσεων εργασίας, ενώ ο καθορισμός του κατώτατου μισθού θα είναι στο εξής αποκλειστικά υπόθεση της κυβέρνησης. "Είναι πασίδηλο πλέον ότι η κυβέρνηση και οι δανειστές διαμορφώνουν μια κοινωνία χωρίς ΣΣΕ και συνδικάτα ('area without union'), χωρίς συλλογική δράση και προστασία, για να εντείνουν το αντικοινωνικό έργο της γενικευμένης βίαιης εσωτερικής υποτίμησης", σημειώνει ο Αλ. Μητρόπουλος.
Οι κεντρικότερες παρεμβάσεις μέσα από το πρώτο και το δεύτερο Μνημόνιο, αλλά και το μεσοπρόθεσμο του 2012 στον πυρήνα των ΣΣΕ, των μισθών και των θέσεων εργασίας είναι οι ακόλουθες:
1. Με τη ρήτρα της «συγκρίσιμης ευθυγράμμισης» του κατώτατου μισθού, αλλά και του «μη μισθολογικού κόστους εργασίας» με τις χώρες της Κεντρικής και ΝΑ Ευρώπης («ρήτρα ανταγωνιστικής υποτίμησης» - Ν. 4046/2012, σελ.713).
2. Με την υπαγωγή των ΔΕΚΟ στο Ενιαίο Μισθολόγιο - Βαθμολόγιο και τη δραστική περικοπή των απολαβών μέχρι και 50%.
3. Με την αφαίρεση της δυνατότητας από τα συνδικάτα των ΔΕΚΟ να συνομολογούν αυξήσεις μέσω ΣΣΕ, που γίνεται εφεξής αποκλειστική αρμοδιότητα της κυβέρνησης και των δανειστών.
4. Με την αναλογική εφαρμογή του Ν. 4024/2011 στο σύνολό του και για τους υπαλλήλους των ΔΕΚΟ, που θα αφορά όχι μόνο στο μισθολόγιο - βαθμολόγιο, αλλά και στην εφεδρεία - διαθεσιμότητα - κινητικότητα - απολύσεις, όπως ορίζει το τρίτο, σκληρότερο Μνημόνιο.
5. Με την αφαίρεση από την ΓΣΕΕ της αρμοδιότητας να συζητά και να διαπραγματεύεται για τον κατώτατο μισθό (σελ. 5.612, Ν. 4093/2012), αλλά και για κάθε άλλο ζήτημα «μισθολογικού χαρακτήρα».
6. Με τον καθορισμό εφεξής του νόμιμου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου μονομερώς από την κυβέρνηση (ν. 4093/12 σελ. 5612).
7. Με την πρόβλεψη του τρίτου Μνημονίου ότι κανένας μισθός στον ιδιωτικό τομέα (είτε από ατομική σύμβαση εργασίας - ΑΣΕ, είτε από ΣΣΕ) δεν μπορεί να είναι κατώτατος του εκάστοτε κατώτατου(!!), κάτι που a contrario σημαίνει, για τους γνωρίζοντες πλέον τους μνημονιακούς ευφημισμούς, ότι όλοι οι μισθοί επιτρέπεται να πέσουν μέχρι τον κατώτατο! (κατωτατοποίηση μισθών ιδιωτικού τομέα!).
8. Με τη θέσπιση, με τον ίδιο Ν. 4093/2012 (σελ. 5.612), για όλους τους εργαζομένους, του παγκόσμιας πρωτοτυπίας συστήματος «καθαρού κατώτατου μισθού» («single minimum wage system»), χωρίς προσαυξήσεις λόγω οικογένειας, σπουδών, συνθηκών εργασίας κ.ά.
9. Με τη θέσπιση μόνο προσαύξησης λόγω προϋπηρεσίας, η οποία όμως θα χορηγηθεί όταν «η ανεργία διαμορφωθεί σε ποσοστό κάτω του 10%» (Ν. 4093/12 σελ. 5.612).
Οι επιπτώσεις στην εργασία
Αυτές οι πρωτοφανείς και μέχρι σήμερα μοναδικές σε έκταση, για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, ανατροπές σε μισθούς-όρους εργασίας - ΣΣΕ - εργατικό δίκαιο, έγιναν απευθείας από την κυβέρνηση, κατ' εντολή της τρόικας, χωρίς κοινωνικό διάλογο, παρά τη μαζική αντίθεση των εργαζομένων και της κοινωνίας, έχοντας ώς κύριο στόχο τη δραστική «εσωτερική υποτίμηση» της εργασίας.
Οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις είχαν ως αποτέλεσμα:
* Την κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας, που φθάνει πλέον σε πραγματικά επίπεδα το 30%.
* Τη διαμόρφωση ασταθών μορφών απασχόλησης, με ταυτόχρονη ανεξέλεγκτη ποσοτική αύξηση ευελιξίας στην εργασία, που εκτιμάται πλέον ότι αφορά το 35% του συνολικού εργατικού δυναμικού της χώρας.
* Την αποδόμηση της αγοράς εργασίας και την ισοπέδωσή της στο κατώτατο δυνατό επίπεδο, με αποτέλεσμα η πλήρης και σταθερή απασχόληση να περιορίζεται δραστικά και να... στοχοποιείται ως «προνομιακή».
* Τις συνεχείς μισθολογικές περικοπές και στο Δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, με συνεχείς παραβιάσεις της συλλογικής αυτονομίας, που υποτίθεται ότι προστατεύεται από την ίδια τη συνθήκη της Ε.Ε. Μισθολογική ισοπέδωση, ανεξάρτητα από θέση, ειδικότητα, δεξιότητες και παραγωγικότητα του εργαζόμενου.
* Την υποβάθμιση και αμφισβήτηση του ρόλου των συλλογικών διαπραγματεύσεων και ΣΣΕ σε όλα τα επίπεδα, (ΕΓΣΣΕ, κλαδικές, επιχειρησιακές).
* Τη φυγή εξειδικευμένου δυναμικού από τη χώρα.
Χάθηκαν 33 δισ. ευρώ
Όπως έχει επισημανθεί, το δόγμα της «εσωτερικής υποτίμησης» αποβλέπει στο να μειωθούν οι μισθοί στην Ελλάδα στα επίπεδα χωρών της Κεντρικής Ευρώπης, ακόμα και βαλκανικών χωρών με πολύ χαμηλότερη παραγωγικότητα. Με άλλα λόγια, οι αλλεπάλληλες μειώσεις μισθών (και συντάξεων) δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας «αστοχίας» των μνημονιακών πολιτικών, αλλά αποδείχθηκαν κεντρική και δηλωμένη επιδίωξη της τρόικας. Είναι χαρακτηριστικό ότι, με τις πρώτες παρεμβάσεις της (Μνημόνιο 1), τα εισοδήματα από την εργασία μειώθηκαν κατά 22,8% τη διετία 2009-2011 ή κατά 19 δισ. ευρώ (Έκθεση ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, 2012), ενώ με το Μνημόνιο 2 η παραπέρα μείωσή τους στον ιδιωτικό τομέα εκτιμάται σε τουλάχιστον 20%. Συνολικά εκτιμάται ότι ημείωση των εισοδημάτων ξεπερνάει συνολικά τα 33 δισ. ευρώ φέρνοντας την αγοραστική δύναμη των μισθών στα επίπεδα του 1995. Ανεξάρτητα από την υψηλότερη παραγωγικότητα των μισθωτών στη χώρα μας, οι μέσες ετήσιες αποδοχές τους θα συγκρίνονται, πλέον, με τα επίπεδα της Κροατίας, της Τσεχίας και της Εσθονίας.
