Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.5°C18.7°C
2 BF 61%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
12.4°C18.0°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
13.7°C16.0°C
2 BF 65%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.3°C18.0°C
0 BF 57%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.7°C15.7°C
1 BF 69%
Πρωτομαγιά αγώνων, κατακτήσεων, εκτελέσεων
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Πρωτομαγιά αγώνων, κατακτήσεων, εκτελέσεων

Οι περισσότερες κατακτήσεις δικαιωμάτων είναι γραμμένες με αίμα. Οι χαμένες ζωές, οι βασανισμοί και το κάψιμο σπιτιών στο ξέσπασμα ρατσιστικού μίσους στο Μέμφις, το 1866, οδήγησεαν τις ΗΠΑ στην ψήφιση τροπολογίας για τα Δικαιώματα Ιθαγένειας, Ισότητας και Ελευθερίας.

Ο αγώνες των εργατών στο Σικάγο το 1886, των καπνεργατών της Δράμας το 1888 και της Θεσσαλονίκης το 1936 έβαλαν τα θεμέλια για τα εργασιακά δικαιώματα.

Η ηρωική θυσία των 200 στην Καισαριανή, την Πρωτομαγιά του 1944, φώτισε τον δρόμο προς την Απελευθέρωση!

Η σφαγή του Μέμφις

Την Πρωτομαγιά του 1866, έναν χρόνο μετά τον τερματισμό του Αμερικανικού Εμφυλίου, ξεσπά στο Μέμφις του Τενεσί βίαια ρατσιστική εξέγερση. Ξεκίνησε από φήμες ότι Αφρο - Αμερικανοί στρατιώτες είχαν σκοτώσει λευκούς αστυνομικούς. Μέχρι τα μεσάνυχτα της 3ης Μαΐου η κοινότητα των μαύρων θα μετρά 46 νεκρούς (έναντι 2 λευκών) και 285 τραυματίες. Αναφέρονται βιασμοί, απαγχονισμοί, ακρωτηριασμοί και άλλες φρικαλεότητες, στις οποίες πρωταγωνιστούν μέλη της διαβόητης Κου Κλουξ Κλαν. Περισσότερα από 100 σπίτια και κτήρια παραδόθηκαν στις φλόγες, χωρίς να παρέμβει η Πυροσβεστική. Η απώλεια της ομοσπονδιακής περιουσίας φθάνει στις 17.000 δολάρια. Δεν έχει αναφερθεί καμία σύλληψη...

Από τις στάχτες και το αίμα βγαίνει κάτι καλό. Η ψήφιση της 14ης τροπολογίας, δύο χρόνια αργότερα, σχετικά με τα Δικαιώματα Ιθαγένειας, Ισότητας και Ελευθερίας!

Εργατική Πρωτομαγιά

Με σύνθημα «Οχτώ ώρες δουλειά» οργανώνονται στην Αμερική, την Πρωτομαγιά του 1886, απεργιακές κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις με συμμετοχή 600.000 εργαζόμενων. Επίκεντρο είναι το Σικάγο, το μεγαλύτερο τότε βιομηχανικό κέντρο, όπου συγκεντρώνονται πάνω από 80.000 άνθρωποι. Η κινητοποίηση θα βαφτεί στο αίμα. Αργότερα, σε ανάμνηση αυτών των γεγονότων και των διεκδικήσεων, καθιερώνεται ο εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς.

Στην Ελλάδα οι κινητοποιήσεις για την Εργατική Πρωτομαγιά είχαν δύναμη, παλμό και κάποιες φορές κόστισαν ανθρώπινες ζωές.

Το 1888 οι καπνεργάτες στη Δράμα απεργούν με αίτημα τη δεκάωρη (!) εργασία. Δούλευαν δώδεκα έως και δεκατρείς ώρες ημερησίως.

Τα έτη 1892, 1893 και 1894 ο Σοσιαλιστικός Σύλλογος του Σταύρου Καλλέργη πρωτοστατεί σε πρωτομαγιάτικες συγκεντρώσεις με αιτήματα οκτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων.

Από τον Φεβρουάριο μέχρι και τον Μάιο του 1936 οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης, ύστερα από απόρριψη των αιτημάτων τους, κάνουν κατάληψη σε ένα εργοστάσιο. Τους συμπαραστέκονται εργάτες και από άλλα εργοστάσια. Την κορύφωση των κινητοποιήσεων η δικτατορική κυβέρνηση Μεταξά επιλέγει να την πνίξει στο αίμα. Ανάμεσα στους δώδεκα νεκρούς είναι και ο 25χρονος Τάσος Τούσης. Ο θρήνος της μάνας πάνω στο νεκρό παιδί της ενέπνευσε τον Γιάννη Ρίτσο (γεννημένο Πρωτομαγιά, το 1909) να γράψει τον "Επιτάφιο"!

Η εκτέλεση των 200 στην Καισαριανή

Την Πρωτομαγιά του 1944 οδηγούνται από το Χαϊδάρι στην Καισαριανή για εκτέλεση 200 πατριώτες, στην πλειονότητα κομμουνιστές εξόριστοι επί δικτατορίας Μεταξά στην Ακροναυπλία, την Ανάφη και τον Άι-Στράτη. Οι Γερμανοί τούς εκτελούν ως αντίποινα για τον θάνατο ενός Γερμανού στρατηγού και τριών αξιωματικών στους Μολάους της Λακωνίας.

Το ηρωικό τέλος κάθε ενός ξεχωριστά είναι αξιοθαύμαστο και συνάμα τραγικό. Κάποιες περιπτώσεις είναι ακόμα πιο τραγικές:

- Ο Δημήτρης και ο Χρήστος Σόφης από την Πεντέλη πιθανότατα ήταν αδέλφια. Ίσως και ο Ανδρέας Σόφης, του οποίου το όνομα είναι γραμμένο στο ηρώο της Παλαιάς Πεντέλης. Η Ιωάννα Τσάτσου γράφει: «Μια μητέρα απ’ την Πεντέλη βρήκε το σακάκι του γιου της. Το αγκάλιασε και το κρατούσε σφιχτά πνιγμένη με τα δάκρυά της. Έπειτα, σαν μπόρεσε να κοιτάξει γύρω της, πήρε το μάτι της κάποιο ρούχο του πιο μικρού κρατούμενου παιδιού της. Την μεταφέρανε αναίσθητη».

- Ο 34χρονος πρόσφυγας Περικλής Γεωργιάδης, κάτοικος Ποντολίβαδου Καβάλας, είχε δει σε μικρή ηλικία τους Τούρκους να κρεμάνε τον πατέρα του στην πλατεία της Σαμψούντας. Συλλαμβάνεται το 1936 και εκτοπίζεται σε Ανάφη και Φολέγανδρο και στη συνέχεια στην Ακροναυπλία. Την Πρωτομαγιά του 1944 εκτελείται από τους Γερμανούς στην Καισαριανή.

- Ανάμεσα τους εκτελεσθέντες και ο βουλευτής Στέλιος Σκλάβαινας, γνωστός από το σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα του 1936.

Η 1η Μαΐου 1944 καθιερώθηκε ως ημέρα ιστορικής τιμής και μνήμης.

Λίγες ημέρες νωρίτερα, ταγματασφαλίτες συνεργάτες των Γερμανών «εφόνευσαν αυτοβούλως» άλλους 100 κομμουνιστές κρατούμενους. Αυτό το έγκλημα δεν διερευνήθηκε, αφού μετά την απελευθέρωση οι συνεργάτες των ναζί συμμετείχαν στη διακυβέρνηση της χώρας. Φρίκη και ντροπή!

Το τελευταίο σημείωμα

Αρκετές γραπτές μαρτυρίες των ίδιων των εκτελεσθέντων έχουν διασωθεί. Την ύστατη ώρα, πριν από την εκτέλεση, εκφράζουν στοργή προς του αγαπημένους τους, φανερώνουν πίστη στα ιδανικά και δείχνουν μεγαλείο ψυχής:

- Ο 22χρονος εργάτης από το Ανεμοχώρι Ηλείας Σπήλιος Αμπελογιάννης έγραψε πάνω σε ένα ρούχο του: «Διαβάτη Έλληνα, το ρούχο τούτο να το πας στην παραπάνω διεύθυνση. Είναι η στερνή επιθυμία ενός ανθρώπου που ξέρει να πεθαίνει για τη λευτεριά. Ζήτω ο ελληνικός λαός».

- Ο δικηγόρος Ελευθέριος Αναστασιάδης από την Κρήτη, ανάπηρος της Αλβανίας με ακρωτηριασμένα τα δύο πόδια του, έγραψε πριν τον εκτελέσουν πάνω στο ξύλινο πόδι του: «Ειδοποιήστε τη χήρα μητέρα μου, Κατίνα Αναστασιάδου, οδός Λομβάρδου 2, Αθήναι, ότι πεθαίνω για την Ελλάδα μας».

- Ο 33χρονος γεωπόνος, από τα Χανιά, Νικόλαος Μαριακάκης, υπεύθυνος του Αγροτικού Κόμματος στην Κρήτη, συνελήφθη το 1937 και αφού αρνήθηκε πρόταση του Γεν. Διοικητή Κρήτης να αφεθεί ελεύθερος και να σταλεί με υποτροφία στο εξωτερικό, υπό τον όρο να δηλώσει, έστω και προφορικά, ότι «εφεξής θα ασχολείται μόνον με την επιστήμην και την οικογένειάν του», εκτοπίστηκε στην Ανάφη, μετά στην Ακροναυπλία και την Πύλο. Στον δρόμο για την εκτέλεση στη Καισαριανή, πέταξε ένα σημείωμα: «Καλύτερα να πεθαίνει κανείς στον αγώνα για τη λευτεριά παρά να ζει σκλάβος».

- Ο 35χρονος λογιστής από τα Μουδανιά της Μ. Ασίας Ναπολέων Σουκατζίδης, μεγαλωμένος στο Αρκαλοχώρι της Κρήτης, πρόεδρος των Εμποροϋπαλλήλων Ηρακλείου, εξορίστηκε το 1936 στον Άι-Στράτη και μετά ένα χρόνο στην Ακροναυπλία. Γνωρίζοντας πέντε γλώσσες εκτελούσε στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου χρέη διερμηνέα. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι την ημέρα της εκτέλεσης ο διοικητής Φίσερ πρότεινε σ’ αυτόν και στον στρατοπεδάρχη των κρατουμένων Αντώνη Βαρθολομαίο να παραμείνουν στο στρατόπεδο και να εκτελεστούν στη θέση τους άλλοι. Αρνήθηκαν και οι δύο! Η ηρωική τους άρνηση ενέπνευσε τον Παντελή Βούλγαρη στην ταινία «Το τελευταίο σημείωμα». Ο Σουκατζίδης προτρέπει τον πατέρα του και την αδελφή του να αγαπάνε και να προσέχουν ο ένας τον άλλον. Στην αρραβωνιαστικιά του γράφει: «Θα ‘θελα να σε κάμω ευτυχισμένη. Να βρεις σύντροφο της ζωής σου άξιό σου».

- Ο 39χρονος δάσκαλος και οικοδόμος από το Στελί Ικαρίας Γεώργιος Κρόκος έγραψε στο τελευταίο σημείωμα: «Να σταλή Άνναν Κ. Πλακίδη, Κάμπος Ικαρίας. Σας φιλώ όλους απ’ τον τόπο της εκτέλεσης 1-5-πρωί».

- Ο 42χρονος δάσκαλος από τα Πράμαντα Ιωαννίνων Κώστας Τσίρκας αφήνει σημειώματα στους συγγενείς του, όπου γράφει «Σας φιλώ όλους με πολλή αγάπη», καθώς και στον λαό: «Πάμε στη μάχη».

- Ο 41χρονος δικηγόρος από την Αχαγιά Αχαΐας Δημήτριος Ρεμπούτσικας αναφέρει στο τελευταίο του σημείωμα: «Αγαπημένοι μου, ο θάνατός μου δεν θα πρέπει να σας λυπήσει, αλλά να σας ατσαλώσει πιο πολύ για την πάλη που διεξάγετε. Σφίξετε τις καρδιές σας και βγήτε παλικάρια απ’ τη νέα αυτή δοκιμασία. Έτσι θα μας τιμήσετε καλύτερα. Όταν ο άνθρωπος δίνει τη ζωή του για ανώτερα ιδανικά, δεν πεθαίνει ποτέ».

Όσα δεν λησμονάμε

Έναν χρόνο μετά, την 1η Μαΐου 1945, ο υπουργός Προπαγάνδας Γιόζεφ Γκέμπελς και η σύζυγός του Μάγδα αυτοκτονούν στον κήπο του Ράιχ έξω από το Καταφύγιο του Χίτλερ. Προηγουμένως έχουν δολοφονήσει τα παιδιά τους με χάπια κυανίου. Οι Ναζί, μέχρι την τελευταία στιγμή, αφαιρούν ζωές αθώων. Τούτη τη φορά των δικών τους παιδιών...

Την Πρωτομαγιά του 1960 σοβιετικές δυνάμεις καταρρίπτουν στα Ουράλια, σχεδόν 2.500 χλμ. μέσα στον σοβιετικό εναέριο χώρο, αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροπλάνο. Οι σχέσεις του Αϊζενχάουερ και του Χρουστσόφ, εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου, θα επιδεινωθούν ακόμα περισσότερο.

Την Πρωτομαγιά του 1961, ύστερα από την αποτυχία της εισβολής στον Κόλπο των Χοίρων, η οποία έγινε από Κουβανούς εξόριστους με τη στήριξη των ΗΠΑ, ο Φιντέλ Κάστρο ανακηρύσσει την Κούβα σοσιαλιστική δημοκρατία.

Την Πρωτομαγιά του 1976 ο αγωνιστής Αλέκος Παναγούλης, ο οποίος θα αποκάλυπτε σχέσεις πολιτικών με τη Χούντα, θα σκοτωθεί σε ύποπτο τροχαίο στη Γλυφάδα. Η Ιταλίδα δημοσιογράφος Οριάνα Φαλάσι θα γράψει ότι τον σκότωσαν για να μην ενοχλεί...

Εφαλτήριο για οράματα

Η Πρωτομαγιά του 2020 θα είναι μέρα περίσκεψης, ανάταξης δυνάμεων, καινούργιων στόχων. Ο αγώνας για δουλειά με αξιοπρέπεια είναι συνεχής. Με ρεαλισμό, αλλά χωρίς παραχωρήσεις σε ζητήματα προστασίας των εργαζομένων. Ο αγώνας να μην αποτελέσει η πανδημία αφορμή για καταπάτηση εργασιακών δικαιωμάτων, για λιγότερη δημόσια Υγεία, για περιορισμό των ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών, είναι αγώνας για τη Δημοκρατία!

Απεικόνιση των ταραχών την Πρωτομαγιά του 1886 στο Σικάγο

Η τραγική μάνα πάνω στον νεκρό γιο της, που ενέπνευσε τον Ρίτσο να γράψει τον "Επιτάφιο"

Η μεγάλη πορεία του 1936 στη Θεσσαλονίκη, που κατέληξε στον θάνατο δώδεκα διαδηλωτών

Η φρίκη της ανακοίνωσης για τα αντίποινα και η ντροπή για την ενέργεια των ταγματασφαλιτών

Ο χαράκτης Τάσσος απεικονίζει με ξεχωριστό τρόπο την εκτέλεση των 200 πατριωτών στην Καισαριανή, την Πρωτομαγιά του 1944

Το μήνυμα του δάσκαλου Κώστα Τσίρκα «Πάμε στη μάχη»

Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL