«Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν σε παράξενα πράγματα; Ψευδοεπιστήμη, προλήψεις και άλλες πλάνες του καιρού μας» τιτλοφορείται το βιβλίο του Michael Shermer (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2015, σε μετάφραση του Μιχάλη Παναγιωτάκη). Ένα βιβλίο που αναλύει διάφορα θέματα και προς το τέλος του αναρωτιέται: «Τι συμβαίνει με τον πολιτισμό και τη σκέψη μας που οδηγεί σε τέτοια ευπιστία; Οι θεωρίες που προσφέρουν οι σκεπτικιστές και οι επιστήμονες είναι πάμπολλες: Έλλειψη παιδείας, ημιμάθεια, απουσία κριτικής σκέψης, θρησκοληψία, παρακμή της θρησκείας, υποκατάσταση των παραδοσιακών θρησκειών από αιρέσεις, φόβος της επιστήμης, 'Νέα Εποχή', επιστροφή στον Μεσαίωνα, υπερβολική τηλεθέαση, αποφυγή ανάγνωσης βιβλίων, ανάγνωση κακών βιβλίων, κακή ανατροφή από τους γονείς, κακοί δάσκαλοι, απλή άγνοια και ηλιθιότητα».
Από την άλλη πλευρά, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ενώσεων Βιβλιοθηκών αναγνωρίζει το πρόβλημα σαν ένα από τα σημαντικότερα της εποχής μας. Θεωρεί ότι η κριτική σκέψη είναι μια δεξιότητα - κλειδί μέσα στον όγκο των μέσων ενημέρωσης και των πληροφοριών. Θεωρεί επίσης ότι οι βιβλιοθήκες εκ της συστάσεώς τους έχουν σκοπό να εκπαιδεύσουν τους ανθρώπους και να προωθήσουν πρακτικές που αυξάνουν την κριτική σκέψη. Η αρχή γίνεται με το να μπορεί ο άνθρωπος να ξεχωρίσει τις «ψεύτικες ειδήσεις» που κατακλύζουν τον παγκόσμιο ιστό. Όλη η κουβέντα που έχει ξεκινήσει παγκοσμίως για αυτές τις ειδήσεις οδηγεί ουσιαστικά στην αύξηση της βαρύτητας του ρόλου των βιβλιοθηκών σε μια κοινωνία, καθώς μέσα από αυτές οι άνθρωποι θα έρθουν σε επαφή με την πολλαπλή πληροφορία, με τη βιβλιογραφία, με την αξιολόγηση της πληροφορίας και των πηγών. Μέσα στον χώρο των βιβλιοθηκών θα έρθουν αντιμέτωποι με τις ίδιες τις προκαταλήψεις τους.
Οι βιβλιοθήκες είναι, παγκοσμίως, οι μόνοι δημόσιοι -αποκλειστικά- θεσμοί στους οποίους έχουν πρόσβαση όλοι οι πολίτες, χωρίς καμία διάκριση και χωρίς αντίτιμο. Και καθώς ο συγγραφέας που αναφέραμε βάζει αρκετά θέματα στο τραπέζι της συζήτησης, διακρίνουμε μέσα σε αυτά την υπερβολική τηλεθέαση, την αποφυγή ανάγνωσης βιβλίων, την ανάγνωση κακών βιβλίων, την ημιμάθεια και την έλλειψη παιδείας. Οι βιβλιοθήκες έρχονται λοιπόν να απαντήσουν σε αυτά τα ζητήματα καλλιεργώντας πνεύματα, οξύνοντας σκέψεις, δημιουργώντας συνάψεις. Σε μια εποχή όπου κυριαρχεί η βιαστική και «διαγώνια» ανάγνωση μικρών κειμένων και η δύναμη της εικόνας αντικαθιστά την πειθώ των επιχειρημάτων, ο ρόλος των βιβλιοθηκών καθίσταται αναγκαιότερος από ποτέ ίσως. Η τάση απαξίωσής τους για χάρη του Διαδικτύου και των κοινωνικών δικτύων έχει αντιστραφεί.
«Η ελπίδα, τέλος, ότι η λογική και η επιστήμη, μαζί με την αγάπη και την ανθρώπινη κατανόηση, μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε το σύμπαν, τον κόσμο και τον εαυτό μας» καταλήγει το βιβλίο και προσυπογράφουμε.
