Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
21.7°C26.3°C
2 BF 38%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.6°C24.9°C
3 BF 38%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
19.4°C24.3°C
2 BF 55%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.4°C21.6°C
2 BF 64%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
21.9°C23.5°C
0 BF 37%
ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 1974-2000 / «Κάτσε καλά, Γεράσιμε...»
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 1974-2000 / «Κάτσε καλά, Γεράσιμε...»

Το σκωπτικό σύνθημα «Κάτσε καλά, Γεράσιμε...» κυριαρχούσε στα μαθητικά συλλαλητήρια της περιόδου 1998-99, όταν ένα ακόμα κύμα καταλήψεων συγκλόνισε τον χώρο της Μέσης Εκπαίδευσης, με στόχο την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που προωθούσε, ως υπουργός Παιδείας τότε, ο Γεράσιμος Αρσένης.

Αυτό το σύνθημα επέλεξε ως τίτλο της μελέτης του ο Δημήτρης Σκλαβενίτης, στην οποία, όμως, ασχολείται με μια ευρύτερη περίοδο (1974-2000), προκειμένου να αναδείξει τη σταδιακή διαμόρφωση του μαθητικού κινήματος μέσα σε αυτήν.

Ο συγγραφέας, δημοσιογράφος και κοινωνιολόγος, ιχνηλατεί την ιστορία της κλιμακούμενης μαθητικής διαμαρτυρίας από την αρχή της Μεταπολίτευσης μέχρι το τέλος του αιώνα, στηριγμένος σε πλήθος δυσεύρετων τεκμηρίων, όπως μαθητικές εφημερίδες και περιοδικά, μπροσούρες, προκηρύξεις, αλλά και τον Τύπο της εποχής, καθώς και σε προφορικές μαρτυρίες μαθητών που πρωτοστάτησαν στις κινητοποιήσεις.

Η έρευνα επιδιώκει να αναδείξει την εικόνα των μαθητών ως ιστορικού συλλογικού υποκειμένου, εντάσσοντας όμως το μαθητικό κίνημα μέσα στο ευρύτερο πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο της περιόδου, εξετάζοντας παράλληλα τις σύγχρονες πολιτικές εξελίξεις, αλλά και την εκάστοτε εκπαιδευτική πολιτική των διαδοχικών κυβερνήσεων, με σημείο αιχμής τις κατά καιρούς εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις.

Πάνω σε αυτούς τους τρεις άξονες εκτυλίσσεται η ιστορική αφήγηση, αναζητώντας τα σημεία και τους τρόπους με τους οποίους διαπλέκονται και συσχετίζονται μεταξύ τους.

Πέρα από το πρωταγωνιστικό υποκείμενο, τους μαθητές, η μελέτη αναλύει ταυτόχρονα τη στάση και τον ρόλο των εκπαιδευτικών και των γονέων, κυρίως μέσα από θεσμικές και οργανωμένες εκφράσεις, όπως η ΟΛΜΕ και οι Σύλλογοι Γονέων.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνει επίσης στους πολιτικούς παράγοντες που πυροδότησαν την κινηματική δράση, ενώ αναδεικνύει τον καταλυτικό ρόλο που διαδραμάτισαν οι κομματικές μαθητικές παρατάξεις στην οργάνωση του μαθητικού συνδικαλισμού.

Τέλος, ο ερευνητής αναφέρεται εκτενώς και στις ίδιες τις μορφές πάλης που επέλεγε κάθε φορά ως προσφορότερες το μαθητικό κίνημα, ιδιαίτερα εκείνην της κατάληψης των σχολείων, που αναδείχθηκε σε βασική μορφή δράσης των μαθητών, και εξετάζει τον τρόπο που αυτή η μορφή συνδέεται άρρηκτα με την κορύφωση, αλλά και την κάμψη του μαθητικού κινήματος, όταν πλέον η μορφή αυτή πάλης «θεσμοποιείται», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά.

Μέσα από την πραγμάτευση του Δημήτρη Σκλαβενίτη αναδεικνύεται μια περιοδολόγηση της εξέλιξης του μαθητικού κινήματος, η οποία, σε γενικές γραμμές, είναι παράλληλη με τις ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις. Με σημείο «αφετηρίας» και γέννησης του μαθητικού κινήματος την περίοδο 1974-1981, η περίοδος της «Αλλαγής» που ακολουθεί χαρακτηρίζεται από τον εκδημοκρατισμό της μαθητικής ζωής αλλά και την ευρύτατη είσοδο της κομματικοποίησης στα σχολεία.

Ως σημείο κορύφωσης, αλλά και καμπής ταυτόχρονα, εντοπίζει την περίοδο 1990-1991, όταν για πρώτη φορά σημειώνονται καταλήψεις σε πανελλαδική έκταση, οι οποίες συμβαδίζουν με μια γενικότερη κοινωνική έκρηξη, η οποία θα οδηγήσει σε εκτεταμένες συγκρούσεις, με πέντε νεκρούς (τον δολοφονημένο Νίκο Τεμπονέρα και τα τέσσερα θύματα της πυρκαγιάς του «Κάπα Μαρούση») και, τελικά την παραίτηση του τότε υπουργού Παιδείας Βασίλη Κοντογιαννόπουλου.

Τέλος, η επόμενη δεκαετία, στην οποία θα σημειωθεί το κύμα καταλήψεων ενάντια στη «μεταρρύθμιση Αρσένη», χαρακτηρίζεται από τη «θεσμοποίηση» αυτής τη μορφής πάλης, αλλά και τον σταδιακό εκφυλισμό της.

Το βιβλίο του Δ. Σκλαβενίτη αποτελεί μια μοναδική συμβολή στη μελέτη αυτού του κομματιού του μεταπολιτευτικού νεολαιίστικου κινήματος -είναι άλλωστε η πρώτη μονογραφία που του αφιερώνεται- προσφέροντας νέες επεξεργασίες στο ευρύτερο πεδίο ιστορικής και κοινωνικής έρευνας της περιόδου της Μεταπολίτευσης.

Σπύρος Κακουριώτης

Δημήτρης Σκλαβενίτης

«Κάτσε καλά, Γεράσιμε…»

Μαθητικό κίνημα και καταλήψεις, 1974-2000

Εκδόσεις Ασίνη, 2016

σελ. 608

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL