Έφυγε από τη ζωή η Ελληνίδα ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ. Τον θάνατό της ανακοίνωσε μέσω Facebook ο συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης.
Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Σπούδασε στην Αθήνα, στη Νότια Γαλλία και Ελβετία (Πανεπιστήμιο Γενεύης). Ήταν διπλωματούχος της Σχολής Μεταφραστών και Διερμηνέων (αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά).
Πρωτοδημοσίευσε στην "Καινούργια Εποχή" το 1956. Άρθρα και δοκίμια για την ελληνική ποίηση και τη μετάφραση της ποίησης έχει δημοσιεύσει σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει εκδώσει περίπου 20 ποιητικές συλλογές. Το 1962 τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο Ποίησης της πόλης της Γενεύης (Prix Hensch). Το 1985 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Έχει δώσει διαλέξεις και διάβασε ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Daztmouth, N.Y. State, Princeton, Columbia κ.α.) Το 2000 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών).
Έργα της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από δέκα γλώσσες και ποιήματά της βρίσκονται σε πολλές ανθολογίες σε όλο τον κόσμο.
Έργα της είναι:
Λύκοι και σύννεφα (1963) - Ποιήματα 63-69, (1971) - Μαγδαληνή, το μεγάλο θηλαστικό (1974) - Τα σκόρπια χαρτιά της Πηνελόπης (1977) - Ο θρίαμβος της σταθερής απώλειας (1978) - Ενάντιος έρωτας (1982) - Οι μνηστήρες (1984) - Όταν το σώμα (1988) - Επίλογος αέρας (1990) - Άδεια φύση (1993) - Λυπιού (1995) - Ωραία έρημος ωραία η σάρκα (1996) - Η Ύλη Μόνη (2001) - Μεταφράζοντας σε έρωτα της ζωής το τέλος (2003) - Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα (2005) - Η ανορεξία της ύπαρξης (2011) - Ποίηση 1963-2011 (ανθολογία), εκδ. «Καστανιώτη» - Της μοναξιάς διπρόσωποι μονόλογοι, 2016 εκδόσεις Καστανιώτη.
Το 1962 τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο Ποίησης της πόλης της Γενεύης (Prix Hensch). Το 1985 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Έχει δώσει διαλέξεις και διάβασε ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Darmouth, N.Y.State, Princeton, Columbia κ.α.) Το 2000 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών). Το 2014 βραβεύτηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου της.
Αν ενώσεις το βροχόνερο με το δάκρυ σου
το γέλιο σου με τον ήλιο
το σίφουνα, τον αγέρα με την ξεσηκωμένη αγανάκτησή σου.
Αν κλάψεις για τα παιδάκια με τις ρόδινες ανταύγειες
του δειλινού στο πρόσωπο, που πλαγιάζουν
με τα χεριά αδειανά, με τα πόδια γυμνά
θα βρεις τη μοναξιά σου.
Αν σκύψεις στους συνανθρώπους σου
μες στα αδιάφορα μάτια τους θα ‘ναι γραμμένη
απελπιστική, ολοκληρωτική η μοναξιά σου.
Κι αν πάλι τους δείξεις το δρόμο της δύναμης
και τους ξεφωνίσεις να πιστέψουν μόνο τον εαυτό τους
θα τους δώσεις μια πίκρα παραπάνω
γιατί δε θα το μπορούν, θα ‘ναι βαρύ γι’ αυτούς
και θα ‘ναι πάλι η μοναξιά σου.
Αν φωνάξεις την αγάπη σου
θα ‘ρθει πίσω άδεια, κούφια, η ίδια σου η φωνή
γιατί δεν είχε το κουράγιο να περάσει όλες
τις σφαλισμένες πόρτες, όλα τα κουρασμένα βήματα
όλους τους λασπωμένους δρόμους.
Θα γυρίσει πίσω η φωνή που την έστειλες τρεμάμενη
λαχταριστή, με άλλα λόγια που δεν την είχες προστάξει εσύ
τα λόγια της μοναξιάς σου.
Θεέ μου, τι θα γίνουμε;
Πώς θα πορευτούμε;
Πώς θα πιστέψουμε; Πώς θα ξεγελαστούμε;
Μ’ αυτή την αλλόκοτη φυγή των πραγμάτων
των ψυχών από δίπλα μας;
Ένας δρόμος υπάρχει, ένας τρόπος.
Μια θα ‘ναι η Νίκη:
αν πιστέψουμε, αν γίνουμε, αν πορευτούμε.
Μόνοι μας.
Φθινόπωρο 1956
(Μόλις στα 17 της χρόνια δημοσιεύει στο περιοδικό Καινούργια εποχή το ποίημά της «Μοναξιά» μετά από παρότρυνση του Νίκου Καζαντζάκη, ο οποίος έστειλε γράμμα στον Γιάννη Γουδέλη, τον διευθυντή της Καινούργιας εποχής γράφοντας: «Παρακαλώ, δημοσιεύστε αυτό το ποίημα, το έχει γράψει μία κοπέλα που δεν έχει βγάλει ακόμα το γυμνάσιο. Είναι το ωραιότερο ποίημα που διάβασα ποτέ!». Από τότε άνοιξε ο δρόμος για την ενασχόληση της με την ποίηση και τη μετάφραση.)
Στον ουρανό τού τίποτα με ελάχιστα
Από την κλειδαρότρυπα κρυφοκοιτάω τη ζωή
την κατασκοπεύω μήπως καταλάβω
πώς κερδίζει πάντα αυτή
ενώ χάνουμε εμείς.
Πώς οι αξίες γεννιούνται
κι επιβάλλονται πάνω σ’ αυτό που πρώτο λιώνει:
το σώμα.
Πεθαίνω μες στο νου μου χωρίς ίχνος αρρώστιας
ζω χωρίς να χρειάζομαι ενθάρρυνση καμιά
ανασαίνω κι ας είμαι
σε κοντινή μακρινή απόσταση
απ’ ό,τι ζεστό αγγίζεται, φλογίζει…
Αναρωτιέμαι τι άλλους συνδυασμούς
θα εφεύρει η ζωή
ανάμεσα στο τραύμα της οριστικής εξαφάνισης
και το θαύμα της καθημερινής αθανασίας.
Χρωστάω τη σοφία μου στο φόβο∙
πέταλα, αναστεναγμούς, αποχρώσεις
τα πετάω.
Χώμα, αέρα, ρίζες κρατάω∙
να φεύγουν τα περιττά λέω
να μπω στον ουρανό τού τίποτα
με ελάχιστα.
Περισσότερα ποιήματά της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ στην ιστοσελίδα: Ποιήματα
Λ. Μενδώνη: Σημαντική προσωπικότητα στο χώρο των Γραμμάτων διεθνώς
«Η Κατερίνα Αγγελάκη -Ρουκ υπήρξε μία σημαντική προσωπικότητα στο χώρο των Γραμμάτων, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Το πλούσιο ποιητικό της έργο ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο. Μεταφράστηκε σε περισσότερες από 10 γλώσσες. Αγαπήθηκε από τους αναγνώστες διαφορετικών γενεών και τιμήθηκε από τους ομότεχνούς της» δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη.
«Για την Κατερίνα Αγγελάκη -Ρουκ η ποίηση ήταν βαθιά υπαρξιακή ανάγκη και αγωνία, που υπακούει στο νόμο της φυσικότητας και της αλήθειας. “Δεν θυμάμαι ποτέ να έζησα χωρίς ποίηση” έλεγε χαρακτηριστικά.
Θα συνεχίσει εκεί ψηλά στον “ουρανό του τίποτα”, όχι με τα ελάχιστα, όπως λέει το ομότιτλο ποίημά της, αλλά με πάρα πολλά...
Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στους οικείους της και στους πολυάριθμους φίλους της».
Εταιρεία Συγγραφέων: Μια από τις σημαντικότερες σύγχρονες Ελληνίδες ποιήτριες
«Με απέραντη θλίψη πληροφορηθήκαμε τον θάνατο της αγαπημένης μας, εμβληματικής ποιήτριας και ιδρυτικού μέλους της Εταιρείας μας, Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ» αναφέρει η Εταιρεία Συγγραφέων και εκφράζει στους οικείους της τα θερμά της συλλυπητήρια και τη συμπαράστασή της.
Όπως σημειώνει η Εταιρεία Συγγραφέων, η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρούκ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Υπήρξε μια από τις σημαντικότερες σύγχρονες ελληνίδες ποιήτριες, με πλούσιο ποιητικό και μεταφραστικό έργο και με πολλές βραβεύσεις για την τόσο ιδιαίτερη και αναγνωρίσιμη ποιητική της γραφή. Σπούδασε στην Αθήνα, στη Νότια Γαλλία και Ελβετία (Πανεπιστήμιο Γενεύης). Ήταν διπλωματούχος της Σχολής Μεταφραστών και Διερμηνέων (αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά). Πρωτοδημοσίευσε στην "Καινούργια Εποχή" το 1956. Εξέδωσε την πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο Λύκοι και σύννεφα το 1964. Άρθρα της και δοκίμια για την ελληνική ποίηση και τη μετάφραση της ποίησης είχαν δημοσιευτεί σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ είχε ασχοληθεί και με τη λογοτεχνική μετάφραση. Είχε δώσει διαλέξεις και διαβάσει ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Dartmouth, N.Y. State, Princeton, Columbia κ.α.). Το 1962 τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο Ποίησης της πόλης της Γενεύης (Prix Hensch), το 1985 με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, το 2000 με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών) και το 2014 με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου της. Έργα της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από δέκα γλώσσες και ποιήματά της βρίσκονται σε πολλές ανθολογίες σε όλο τον κόσμο.
