Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
21.7°C26.3°C
2 BF 38%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.6°C24.9°C
3 BF 38%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
19.4°C24.3°C
2 BF 55%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.4°C21.6°C
2 BF 64%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
21.9°C23.5°C
0 BF 37%
Φένια Παπαδόδημα, μουσικός: / "Ο Παπαδιαμάντης ενορχηστρώνει λεκτικά όλα τα τοπία που περιγράφει"
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Φένια Παπαδόδημα, μουσικός: / "Ο Παπαδιαμάντης ενορχηστρώνει λεκτικά όλα τα τοπία που περιγράφει"

“Η συμπόνια και η αγκαλιά προς τον ξένο είναι τα δυο βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία που αναδύονται από τον 'Ξεπεσμένο δερβίση' του Παπαδιαμάντη, διήγημα που εμπεριέχει εξαιρετική μουσικότητα, καθώς είναι βασισμένο όλο πάνω στους ήχους” λέει η μουσικός και περφόρμερ Φένια Παπαδόδημα, με αφορμή την αποψινή παράσταση στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. “Είναι όλο δομημένο πάνω σε διαφορετικά ηχητικά περιβάλλοντα. Οι λέξεις, ο ρυθμός, ο τρόπος με τον οποίο είναι γραμμένο, είναι εντελώς μουσικός”, διευκρινίζει, ομολογώντας πως πρόκειται για ένα από τα πιο αγαπημένα της διηγήματα. “Μια παράσταση όπου η μουσική γεννάει την αφήγηση και η αφήγηση τη μουσική”. Δεν παραλείπει να προσθέσει πως όλος ο λόγος του Παπαδιαμάντη διαθέτει μια ιδιαίτερη μουσικότητα, αλλά ειδικά 'Ο ξεπεσμένος δερβίσης” είναι για την ίδια σαν μια μουσική, “ξεπερνώντας τη δεδομένη μαεστρία του μεγάλου Σκιαθίτη”.

Ένα σύγχρονο τζαζ κουιντέτο αναβιώνει τις διαδοχικές εντυπώσεις - ατμόσφαιρες του αριστουργηματικού διηγήματος, αποτυπώνοντας μ’ έναν αυθεντικό, πρωτότυπο και αυτοσχεδιαστικό τρόπο το παιχνίδι των λέξεων, των ήχων, των μελωδιών και των ρυθμών που ο συγγραφέας ανακαλεί χάρη σε μια υπέροχη λεκτική ενορχήστρωση.

“Ξεκινάει με τις σταγόνες της βροχής που πέφτουν αργά από την υδρορροή εντός της αυλής , περιγράφει τα κρωξίματα των πετεινών και τη φωνή του σαλεπιτζή. Η ίδια η αφήγηση είναι εξ αρχής γεμάτη ήχους. Πραγματικά, ενορχηστρώνει λεκτικά όλα αυτά τα τοπία που περιγράφει”. Ο απόηχος του βυζαντινού μέλους, πυρήνας του παπαδιαμαντικού λόγου, συναντά τον αυτοσχεδιασμό της φωνής πάνω σε ινδικές καρνατικές κλίμακες ως μεταφορική απόδοση του «καθαυτού αμανέ» που φέρει ο ξένος, ο δερβίσης.

“Ο ρυθμός των λέξεων που έχει το διήγημα θυμίζει πολλές φορές και πολύ συχνά τα επίθετα που διαδέχονται το ένα το άλλο, στις περιγραφές του Παπαδιαμάντη, μου θυμίζουν τις αρχαίες ορφικές επικλήσεις αλλά και άλλα ποιήματα της αρχαίας υμνογραφίας, όπου υπάρχουν ιδιαίτερα επίθετα, το ένα μετά το άλλο, που χαρακτηρίζουν τον θεό ή τον ήρωα. Αυτός ο ρυθμός είναι πάρα πολύ έντονος στον 'Ξεπεσμένο δερβίση', ειδικά στην κεντρική παράγραφο που περιγράφει τη μελωδία του νάι, αυτού του καταπληκτικού οργάνου που έρχεται από τη σούφικη παράδοση. Και περιγράφει πώς αυτή η μελωδία ελίσσεται και είναι αναρριχώμενη συνεχώς”.

Λούπες και σύγχρονα ηχητικά τοπία συνυπάρχουν με μια αρμονία που φέρει την επιρροή των Γάλλων συνθετών του 19ου και 20ού αιώνα. Η μελωδία αιωρείται μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Πηγή έμπνευσης υπήρξαν οι Ντεμπυσσύ, Φωρέ, Πουλένκ, Μπουλανζέ, Μεσσιάν, Σόρτερ, Έβανς, Κολτρέιν (Τζον και Άλις).

Τα μουσικά θέματα είναι συνθέσεις της ίδιας της Φένιας Παπαδόδημα, επηρεασμένα από διαφορετικές εποχές της ζωής της αλλά και είδη μουσικής. Ένας απόηχος από βυζαντινό μέλος και ινδικές μελωδίες και όλα αυτά μέσα στο αυτοσχεδιαστικό πλαίσιο ενός τζαζ κουιντέτου.

Χαρακτηρίζει τον δερβίση “ελκυστικό πρωταγωνιστή”, παντελώς ξένο και πλάνητα, ανέστιο και αινιγματικό από την αρχή έως το τέλος. “Το μόνο που γνωρίζουμε για αυτόν είναι ότι παίζει αυτήν την καταπληκτική μουσική και τελικά ταυτίζουμε το σπίτι του με τη μουσική του. Αυτό που μένει σταθερό είναι το νάι. Πρόκειται για την κατάφασή του σε όλες τις αναποδιές και τα προβλήματα της ζωής που συναντά και δεν είναι λίγα, όπως λέει κι ένας μελετητής”.

Στην παράσταση, που αρχίζει στις 8.30 μ.μ., εκτός από τη Φένια Παπδόδημα στη φωνή, το πιάνο, την άρπα και τις λούπες, συμμετέχουν ο Παναγιώτης Κωστόπουλος στα τύμπανα, ο Ντέιβιντ Λιντς στο σαξόφωνο, το φλάουτο και τα κρουστά, ο Γιώργος Παλαμιώτης στο ηλεκτρονικό μπάσο και τα ηλεκτρονικά και ο Ανδρέας Πολυζωγόπουλος στην τρομπέτα, το φιλικόρνο και τα ηλεκτρονικά.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL