Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
20.2°C23.5°C
2 BF 43%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
20 °C
16.6°C22.9°C
2 BF 45%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C21.5°C
2 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.1°C
1 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
17.9°C17.9°C
0 BF 59%
Νικολάι Γκέντα (1925 - 2017): Η άκρα σεμνότητα μιας αποχώρησης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Νικολάι Γκέντα (1925 - 2017): Η άκρα σεμνότητα μιας αποχώρησης

«Είμαστε πανευτυχείς που ακούμε ότι ο δρ. Alejandro Martinez του περιοδικού 'Codalario' συνομίλησε σήμερα το πρωί με τον μεγάλο τενόρο και τον βρήκε σε πολύ καλή διάθεση. Εσφαλμένα αναγγείλαμε τον θάνατο του Nicolai Gedda χθες, βασιζόμενοι σε ανεξάρτητες αναφορές από δύο συνήθως αξιόπιστες πηγές και την καταχώριση μεταβολής στη σελίδα του στην Βικιπαιδεία. Αποσύραμε αμέσως την ανάρτηση και καταστήσαμε αυστηρότερη τη διαδικασία για το μέλλον. Απολογούμεθα ανεπιφυλάκτως στον κ. Γκέντα και τους αναγνώστες μας». Αυτά έγραφε στην ιστοσελίδα του ο κατά τεκμήριον έγκυρος Norman Lebrecht στις 6.57 π.μ. της 10ης Οκτωβρίου 2012 για τη μη επαρκώς διασταυρωμένη αναπαραγωγή μιας είδησης που, γρήγορα όσο και ανακουφιστικά, είχε τότε αποδειχθεί αναληθής. Αλίμονο! Μπορεί η επαλήθευση της παροιμίας «όποιος καεί στο χυλό φυσάει και τη γιαούρτη» να βρήκε εν προκειμένω εφαρμογή, αφού η οικογένεια του μέγιστου όσο και σιωπηρά υποτιμημένου αυτού λυρικού καλλιτέχνη αποκάλυψε τον θάνατό του με καθυστέρηση ενός και πλέον μηνός, στις 10 Φεβρουαρίου, αλλά η καθυστερημένη ανακοίνωση δεν αφήνει περιθώριο διάψευσης για το θλιβερό γεγονός της 8ης Ιανουαρίου 2017.

Ήταν αμέσως μετά το εξίσου διεθνές σοκ της απώλειας του αρχιμουσικού Georges Prêtre, ενός ακόμη ακάματου της προβεβηκυίας ηλικίας που έσβησε πέντε ημέρες νωρίτερα, στις 3 του ίδιου μήνα. Πληροφορήθηκε άραγε την είδηση ο Γκέντα, και μήπως αυτή συνέτεινε στη μοιραία καρδιακή προσβολή; Δεν θα το μάθουμε. Με δύο παρόμοιες απώλειες όμως, στο λυκαυγές του έτους κατά το οποίο συμπληρώνονται 40 χρόνια από τον θάνατο της Μαρίας Κάλλας, ο συνειρμός οδηγείται αναπόφευκτα στη μοναδική κοινή δισκογραφική καταχώριση των τριών, την εν έτει 1964 ηχογράφηση της «Κάρμεν» του Ζωρζ Μπιζέ, που έμελλε να αποτελέσει και την τελευταία ολοκληρωμένη χάραξη όπερας σε δίσκους από την assoluta του 20ού αιώνα. Κάλλας και Γκέντα είχαν βρεθεί για μία και μόνη ακόμη φορά μαζί για τις ανάγκες του δίσκου, στα 1955 στη Σκάλα, για μία εν τω μεταξύ μυθική εγγραφή της «Μαντάμ Μπατερφλάυ» υπό τον Χέρμπερτ Φον Κάραγιαν, ο οποίος μια διετία νωρίτερα είχε επισημάνει τον γεννημένο στη Στοκχόλμη νεαρό. Ο Πρετρ κατέγραψε μακρύ ιστορικό συνεργασίας με αμφοτέρους, αφού αναδείχθηκε στον έναν από τους δύο προσωπικούς αρχιμουσικούς της Κάλλας κατά τον μακρύ αποχαιρετισμό της πρόωρα φθίνουσας σταδιοδρομίας της, ενώ συντρόφεψε τον Γκέντα σε εγγραφές έργων του Γαλλικού ρεπερτορίου (Παραμύθια του Χόφμαν, Βέρθερος) και ατομικούς δίσκους.

Αν και σπανίως επιλέγεται χωρίς δεύτερη σκέψη από τους φιλόμουσους ως αναφορά για ένα σκανδαλιστικό ανάπτυγμα ρόλων που επωμίσθηκε σε σταδιοδρομία από τα 27 έως τα 77 του χρόνια, ο Γκέντα αποτελεί ίσως τη μοναδική περίπτωση καλλιτέχνη της κατηγορίας του που διεκδίκησε με παρόμοια οβιδιακή βουλιμία ιδιοποίησης τόσο πολλά έργα διαφορετικών εθνικών ιδιωμάτων και σχολών. Με μητρικές τη σουηδική και τη ρωσική γλώσσα, ο νεαρός κατέκτησε μεμιάς τον παροιμιώδους δυσκολίας αλλά και όσφρησης παραγωγό Walter Legge, σε φονικά πρωινή για οποιονδήποτε άλλον ακρόαση (09.30), ώστε αν και άπειρος να εγγράψει μνημειωδώς τον ρόλο του Γκριγκόρι / Ντιμίτρι στον «Μπαρίς Γκοντουνώφ».

Οι απίστευτες ευκολίες του στην ψηλή περιοχή, συνομολογημένες από έναν Παβαρόττι, αποτελούν ήδη ιστορία, αξιοθαύμαστες σε έναν «Ορφέα» του Γκλουκ όπου ερωτοτροπεί μαγικά με τη θηλυπρεπή έκταση ενός αυθεντικού haute contre, αλλά και σε ποικιλία αναθέσεων, ενδεικτικά από τον στρατοσφαιρικό «Le Postillon de Lonjumeau» του Αντόλφ Αντάμ μέχρι την αντίστοιχα υψιπετή καντιλένα του roundhead Αρτούρο στους «Πουριτανούς» του Μπελλίνι, και από τους «Ουγενότους» του Μάγιερμπερ και τον «Φάουστ» του Γκουνώ μέχρι τη βιεννέζικη οπερέτα. Χωρίς να λησμονείται η μαγική mezza voce στους όντως «Magische Töne» της «Βασίλισσας του Σαβά» του Γκόλντμαρκ και η κλασικής οικονομίας μουσικότητα των χαρακτήρων του Μότσαρτ, συνδυασμένη με μιαν αρρενωπή αδρότητα που συνήθως ξενίζει και πάντως απουσιάζει από την ερμηνευτική στόχευση ακόμη και των πλέον διακεκριμένων αντιζήλων του. Γιατί το στυλ και η καλλιέπεια για τον Γκέντα, στοιχεία προσωπικής βίωσης σε πολύγλωσσο λυρικό πεδίο, από τους ορθόδοξους ύμνους της Ρωσικής Εκκλησίας μέχρι την αξιοθαύμαστη άρθρωσή του ως Ανατόλ στην παγκόσμια πρεμιέρα της «Βανέσσα» του Μπάρμπερ υπό τον Δημήτρη Μητρόπουλο, αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο σταθερά γενναιόδωρης εκφοράς βασισμένης σε επίμονη σφυρηλάτηση τεχνικής, χωρίς αιδήμονα οικονομία μέσων πάνω στη σκηνή. Είναι αυτός ο συνδυασμός που τον κατέστησε για πολλούς μετενσάρκωση του δραματικού τενόρου της προ Ντυπρέ εποχής του 19ου αιώνα, κυριολεκτικά σ’ έναν Αντόλφ Νουρρί του 20ού!

Ο επαρκώς φιλοσοφημένος για παράλληλη ενασχόληση με το ληντ καλλιτέχνης δεν μάσησε εξάλλου τα λόγια του, όταν έδωσε, στην πρώτη (1977) από τις συνολικά δύο δοκιμές αυτοβιογραφίας του, τον τίτλο «Το χάρισμα έχει αντίτιμο» («Gavan är inte gratis»). Ποιος τολμά να διαφωνήσει;

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL