Ο Νορβηγός ντράμερ Per Oddvar Johansen ασχολήθηκε με τη μουσική από πολύ μικρός αλλά φρόντισε και να τη σπουδάσει σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Στην αρχή, ως είθισται, έπαιζε σε rock μπάντες, και μέχρι και σήμερα ακόμα δεν έχει εγκαταλείψει εντελώς το ιδίωμα. Στη συνέχεια, όμως, στράφηκε αποκλειστικά στην jazz και της αφοσιώθηκε, έχοντας παίξει με τα περισσότερα από τα σημαντικά ονόματα της ανάλογης νορβηγικής (και όχι μόνο) σκηνής. Πολυάσχολος, υπάρχουν εποχές που παίζει ταυτόχρονα σε τρία και σε τέσσερα σχήματα, ενώ έχει συμμετάσχει στις ηχογραφήσεις περισσότερων από ογδόντα δίσκων.
Ο Per Oddvar Johansen όμως, που από πολύ νωρίς συνέθετε επίσης μουσική εκτός από το να παίζει, εφέτος αποφάσισε να κάνει το μεγάλο βήμα. Στα σαράντα οκτώ του, πλέον, κυκλοφόρησε τον πρώτο δίσκο που φέρει το δικό του όνομα, καθώς ο ίδιος έχει συνθέσει όλα τα κομμάτια και ηγείται του τρίο το οποίο παίζει σε αυτόν. Το «Let’s Dance» είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και καλύτερα άλμπουμ που ακούσαμε μέσα στο '16. Πιάνο, σαξόφωνο και ντραμς υφαίνουν θαρρείς μια μουσική λιτή, κάποτε ακόμα και μινιμαλιστική αλλά απίστευτα πλούσια σε περιεχόμενο και συναίσθημα. Ο Johansen και οι δύο εξαίρετοι μουσικοί που παίζουν μαζί του σχηματίζουν ή, μάλλον, σκιαγραφούν ηχοτοπία που ανακαλούν τις παγωμένες άδειες εκτάσεις αλλά και τη γλυκύτητα των μαιάνδρων των φιορδ της χώρας τους. Το «Let’s Dance» είναι ένας ενδελεχής και σαφώς μελαγχολικός δίσκος, που όμως ποτέ δεν σε καταθλίβει. Αντίθετα, με το να επικεντρώνεται στα βάθη της ψυχής, του δημιουργού του κατ' αρχάς εν προκειμένω, σε ωθεί να στοχαστείς πάνω στο νόημα της ανθρώπινης ζωής. Επίτευγμα καθόλου ευκαταφρόνητο για έναν ορχηστρικό δίσκο...
Ο Per Oddvar Johansen και οι δύο άξιοι συνεργάτες του την Τετάρτη 30 Νοεμβρίου και την Πέμπτη 1 Δεκεμβρίου θα βρεθούν στη Θεσσαλονίκη, και πιο συγκεκριμένα στο «Duende Jazz Bar», για δύο συναυλίες. Με την αφορμή αυτή, συνομιλήσαμε μαζί του για πολλά και, πριν από όλα, για την προτροπή του να χορέψουμε με το... μυαλό μας και δίχως να κινήσουμε ούτε στο ελάχιστο το σώμα μας!
*Τι διδαχθήκατε από τη διαδρομή σας στο rock σχετικά με το να παίζετε και ίσως και να συνθέτετε jazz;
Νομίζω ότι περισσότερο από όλα με βοήθησε στο να παίζω με αυτοπεποίθηση.
* Ποιοι ντράμερ πιστεύετε ότι επηρέασαν περισσότερο το παίξιμό σας; Και ποιοι μουσικοί θεωρείτε ότι επηρέασαν τη συνθετική σας γραφή;
Οι Paul Motian, Jon Christensen και Jack De Johnette νομίζω ότι ήταν εκείνοι που επηρέασαν κυρίως τον τρόπο που παίζω σε αυτό το project. Συνθετικά με εμπνέει πολύ η μουσική των Arvo Pärt, Henryk Górecki, Iro Haarla, Masabumi Kikuchi και Bill Frisell, για να αναφέρω μόνο λίγους ενδεικτικά.
* Οι ντράμερ σπάνια επιχειρούν το άλμα από το απλά να παίζουν στο να συνθέτουν. Τι σας έκανε να το επιχειρήσετε;
Πάντα έγραφα μουσική, γιατί απλά μου αρέσει να συνθέτω. Η μουσική μου έχει παιχτεί και ηχογραφηθεί από διαφορετικά συγκροτήματα, όπως οι The Source, Vigleik Storaas Trio και Close Erase.
* Και γιατί καθυστερήσατε τόσο πολύ να κυκλοφορήσετε τον πρώτο σας προσωπικό δίσκο;
Ήταν απλά θέμα χρόνου. Το μεγαλύτερο διάστημα ήμουν πάρα πολύ απασχολημένος με άλλα projects για να κυκλοφορήσω έναν καθαρά προσωπικό δίσκο, και τώρα βρήκα επιτέλους τον χρόνο να το κάνω.
* Συνθέτετε ως ντράμερ, ξεκινάτε πάντα, δηλαδή, από τον ρυθμό; Αν όχι, ποια ήταν και είναι η σχέση σας με τη μελωδία και τα μελωδικά όργανα;
Μέλημά μου ανέκαθεν ήταν να κάνω όσο το δυνατόν πιο αυθεντική και καθαρή ως προς τη φόρμα της μουσική. Εξαρχής, άλλωστε, έπαιζα και αρκετά μελωδικά όργανα, πιάνο, κιθάρα, συνθεσάιζερ, βιολί και άλλα. Οι συνθέσεις μου εκκινούν πάντα από μια μουσική ιδέα η οποία μπορεί να είναι μια συγχορδία, μια μελωδική γραμμή ή ακόμα και απλά μια διάθεση ή συναίσθημα.
* Παρ' όλο τον τίτλο «Let’s Dance», είναι μάλλον ένα μελαγχολικό και σίγουρα πολύ ατμοσφαιρικό άλμπουμ, έτσι δεν είναι; Το ότι έχετε γεννηθεί και ζείτε στη Νορβηγία, ο τόπος, η φύση, ακόμα και οι άνθρωποι εκεί, έχουν παίξει κανένα ρόλο σε αυτό;
Νομίζω ότι κάθε δημιουργός, ανεξάρτητα από το μέσο του, δημιουργεί με βάση τις εμπειρίες του. Το πού ζεις και πώς αλληλεπιδράς με τη φύση και οτιδήποτε άλλο, το ποιος ουσιαστικά είσαι τελικά, αναπόφευκτα έχει πολύ μεγάλη επίδραση στο αποτέλεσμα.
* Από πού προήλθε και ποια ήταν η βασική έμπνευση για το υλικό του δίσκου;
Για τα συγκεκριμένα κομμάτια η έμπνευση κυρίως ήρθε από την ακρόαση κάποιας θαυμάσιας μουσικής που έχει κάνει ο Paul Motian, αυτός ο σπουδαίος Αμερικανός ντράμερ και εκτελεστής κρουστών που παρέμεινε ενεργός μέχρι που πέθανε το 2011, στα ογδόντα του. Εκτός από τις συνεργασίες του με αρκετά κορυφαία ονόματα της jazz, συνέθετε και ο ίδιος μια πολύ διαφορετική και ατμοσφαιρική μουσική. Ξαφνικά λοιπόν αισθάνθηκα την ανάγκη να δημιουργήσω κάτι ανάλογο.
* Νομίζω ότι η συνολική αίσθηση και ατμόσφαιρα, αν και όχι απαραίτητα η μουσική κατεύθυνση, του δίσκου κατά κάποιον τρόπο προσεγγίζουν πολύ τον ήχο και γενικότερα τη «σχολή» της κορυφαίας ευρωπαϊκής jazz δισκογραφικής εταιρείας, της γερμανικής ECM. Συμφωνείτε με αυτή τη διαπίστωσή μου;
Έχω παίξει σε αρκετούς δίσκους που κυκλοφόρησαν από την ECM, μου αρέσει το ρεπερτόριό της αλλά και η αισθητική του ιδρυτή και «ψυχής» της, του Manfred Eicher. Υποθέτω λοιπόν ότι ναι, θα μπορούσες να το πεις αυτό...
* Επιλέξατε το πιάνο και το σαξόφωνο γιατί αισθανθήκατε ότι ήταν τα πλέον κατάλληλα όργανα για τη φύση και τη δομή αυτού του υλικού ή επειδή σας άρεσε τόσο πολύ το παίξιμο των συγκεκριμένων μουσικών και θέλατε οπωσδήποτε να συνεργαστείτε μαζί τους;
Ήθελα τον συνδυασμό πιάνου, σαξοφώνου και ντραμς, γιατί το ηχητικό τοπίο που δημιουργεί είναι πολύ ευρύ, ανοιχτό και προσφέρεται για εξερεύνηση. Ήθελα όμως σίγουρα και να δουλέψω ξανά με αυτούς τους δύο μουσικούς τους οποίους γνωρίζω από μακρόχρονες συνεργασίες σε διαφορετικά σχήματα.
* Πόσο μεγάλο ρόλο παίζει ο αυτοσχεδιασμός στον δίσκο και γενικότερα στη μουσική σας;
Σχεδόν πάντα οι συνθέσεις μου είναι πολύ «ανοιχτές». Η ιδέα είναι να αφήνουν χώρο για τον αυτοσχεδιασμό και να επιτρέπουν ουσιαστικά στους μουσικούς να τις διαμορφώσουν και να τις δημιουργήσουν εκείνοι, καθώς εξελίσσονται φυσικά και αυθόρμητα.
* Τελικά το «Let’s Dance» είναι σύγχρονη μουσική έστω και αν οι καταβολές του βρίσκονται στην jazz;
Από τη στιγμή που δημιουργήθηκε στον παρόντα χρόνο, κατά την άποψη μου, αυτόματα είναι σύγχρονο. Καθαρά μουσικά, νομίζω ότι αντλεί στοιχεία από την jazz αλλά εξίσου σχεδόν και από την κλασική.
* Είναι η πρώτη φορά που θα παίξετε στην Ελλάδα; Τι περιμένετε εσείς ο ίδιος από αυτές τις δύο συναυλίες και τι να περιμένει το κοινό;
Αν εξαιρέσεις το ότι είχα παίξει με μια μπάντα που είχαμε στο σχολείο στη Σκιάθο (!) το 1986, όταν δηλαδή ήμουν μόλις δέκα οκτώ ετών και μια συναυλία μου στην Κύπρο με τους The Source ναι, αυτή είναι η πρώτη φορά που θα παίξω στην Ελλάδα. Πραγματικά ανυπομονώ να φτάσει η στιγμή για αυτές τις συναυλίες. Πιστεύω ότι θα δημιουργήσουμε μια πολύ καλή ατμόσφαιρα την οποία όσοι/ες έρθουν να μας ακούσουν θα απολαύσουν και θα περάσουν καταπληκτικά.
* Και ποια είναι τα πιο άμεσα και μακροπρόθεσμα σχέδιά σας για τη συνέχεια;
Κατ' αρχήν θα πραγματοποιήσουμε μια συναυλία στη Βρετανία, στο Κάρντιφ της Ουαλίας πιο συγκεκριμένα. Προγραμματίζουμε να ηχογραφήσουμε τον επόμενο δίσκο μας κατά τη διάρκεια του χειμώνα και ελπίζουμε να κυκλοφορήσει το επόμενο φθινόπωρο.
Θα τολμήσουμε να πούμε ότι αυτές είναι οι πιο κατάλληλες εποχές, αντίστοιχα, για να ηχογραφηθεί -ειδικά στη Νορβηγία- και να κυκλοφορήσει τόσο σοβαρή και υποβλητική μουσική όσο αυτή του Per Oddvar Johansen...
Φωτογραφίες: Knut Bry
