«And you who had the honor of her evening
And by the honor had your own restored
Say goodbye to Alexandra leaving»
Όποιος έχει πολύ αγαπήσει, όποιον έστω μια φορά το πάθος τον έκανε λουρίδες, όποιος από έρωτα διαμελίστηκε, οφείλει δέκα φορές να ακούσει τούτο το τραγούδι. Θα δει τον Καβάφη δακρυσμένο να ανάβει τα κεριά του, τον Τζέιμς Τζόις να σταματά για λίγο να γράφει κι έπειτα μαζί τους θα ακούσει άλλες δέκα φορές το τραγούδι. Κι εγώ πάλι το ακούω και πρέπει να γράψω για τον Λέοναρντ Κοέν. Πώς θα το κάνω; Δεν γίνεται. Αφού όλος γραμμένος από αυτόν είμαι. Κι ό,τι πω πάλι δικά του λόγια θα είναι.
Βλέπετε, τον έχω ακούσει να λέει: «Μην υποδύεσαι τις λέξεις. Ποτέ μην προσπαθείς να υψωθείς από το πάτωμα όταν μιλάς για πέταγμα. Πάρε τη λέξη πεταλούδα. Για να πεις αυτή τη λέξη δεν χρειάζεται να κάνεις τη φωνή σου πιο ελαφριά από ένα γραμμάριο, ούτε αν την εφοδιάσεις με μικρά σκονισμένα φτερά. Μην το παρακάνεις με τη λέξη. Η λέξη πεταλούδα είναι απλά ένα δεδομένο. Δεν είναι μια ευκαιρία για να πλανιέσαι στον αέρα, να πετάξεις ψηλά, να πιάσεις φιλία με τα λουλούδια. Πες τις λέξεις, δώσε το δεδομένο, κάνε στην άκρη».
Κι όταν κομπορρήμων νεανίας θέλησα ποιήματα κι εγώ να γράψω, εκείνα τα άλλα λόγια πάλι -ευτυχώς- φρέναραν την υψιπετή μου φλυαρία:
«Το ποίημα. Αυτό είναι εσωτερικό τοπίο. Σεβάσου την προσωπική ησυχία του υλικού. Αυτά τα κομμάτια γράφτηκαν στη σιωπή. Το θάρρος του παιχνιδιού είναι να το αρθρώσεις. Η πειθαρχία του είναι να μην το παραβιάσεις. Κάνε το ακροατήριο να νιώσει την αγάπη σου για μια τέτοια συνθήκη κι ας είναι ανύπαρκτη. Να είστε καλές πουτάνες. Το ποίημα δεν είναι σλόγκαν. Δεν μπορεί να σε διαφημίσει. Είναι το Σύνταγμα της έσω χώρας. Αν το απαγγείλεις με στόμφο και το φουσκώσεις με ευγενικές προθέσεις, τότε δεν θα είσαι καλύτερος από τους πολιτικούς που τόσο περιφρονείς. Τότε θα είσαι κάποιος που κουνάει μια σημαία και κάνει την πιο φθηνή έκκληση σε ένα είδος συναισθηματικού πατριωτισμού».
Κι ενώ λοιπόν κουνούσα τέτοιες σημαίες, νέος φοιτητής, ασυγκράτητος, σίγουρος, ίσως και ωραίος, άκουσα για πρώτη φορά δύο τραγούδια του. Τον «Παρτιζάνο» και το «Τσέλσι οτέλ». Και πέταξαν τον επαναστατικό μου κομφορμισμό μα και τον αριστερό πουριτανικό ερωτισμό μου στα πόδια μιας Δημοκρατίας ενός πουλιού πάνω στο σύρμα και μιας ευλογημένης πίπας σε δωμάτιο ξενοδοχείου. Μα και μιας Δημοκρατίας που έρχεται από την τρύπα στον νυχτερινό αέρα της πλατείας Τιεν Αν Μεν, από τις φωτιές των άστεγων, τις στάχτες των ομοφυλόφιλων, από την κραυγή των δρόμων. Μέσα από μια ρωγμή στον τοίχο, επίμονη σαν πλαστική σακούλα σκουπιδιών που ο χρόνος δεν μπορεί να αποσυνθέσει. Και αργά, ελλιπής, θυμωμένος και έκπληκτος, άρχισα να νιώθω αυτό που μου ψιθύριζε:
«Μη φοβηθείς να είσαι αδύναμος. Σου πηγαίνει να είσαι κουρασμένος. Μοιάζεις ότι θα μπορούσες να συνεχίζεις πολύ ακόμα. Έλα τώρα στην αγκαλιά μου. Για μένα είσαι η εικόνα της ομορφιάς».
Και χώθηκα στην αγκαλιά του. Και με χόρεψε. Όλα αυτά τα χρόνια. Με χόρεψε μέχρι το τέλος της αγάπης του. Δεν μιλώ για την αγάπη που είναι το αντίθετο του μίσους. Μιλώ για την αγάπη που αγκαλιάζει. Που φθάνει μπροστά στην πόρτα του Σύμπαντος και την ανοίγει. Κι ας χαθεί. Και τότε χαλαρώνεις στην απόλυτη ανθρώπινη υφή σου. Είμαι ευγνώμων που απόλαυσα τέτοιες στιγμές ευδαιμονίας. Αλλά όπως λέει και ο ίδιος: «Κανείς δεν είναι κύριος της καρδιάς. Η καρδιά τα μαγειρεύει όλα από μόνη της».
Κι έτσι βουλιάζω τώρα. Στη βραχνή του φωνή. Και σε εκείνη τη μυστική συγχορδία που έπαιξε και τον Θεό έκανε να ευχαριστηθεί:
«Έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα, δεν ήταν πολύ
Δεν μπορούσα να αισθανθώ, έτσι προσπάθησα να πιάσω
Είπα την αλήθεια, δεν ήρθα να σε κοροϊδέψω
Ακόμα κι αν όλα πήγαν στραβά
Θα σταθώ μπροστά στον Άρχοντα του τραγουδιού
Χωρίς τίποτε άλλο στην γλώσσα μου παρά ένα
Ξαφνικά η νύχτα έγινε πιο κρύα. Απόψε δεν θέλω να είμαι δεξιός ή αριστερός. Θέλω μόνο να μείνω σπίτι. Και σαν κάποιος έτοιμος από καιρό για την περίσταση και σε πλήρη έλεγχο κάθε σχεδίου που κατέστρεψα, θέλω να πιώ και να ακούσω. Τον Άνθρωπό μου.
Να αρχίσω πάλι να ψάχνω μια τρανή ψυχή για το κορμί του κόσμου.
Δημήτρης Χαλαζωνίτης, ποιητής
