Η επιλογή του γκρουπ που θα «μας» εκπροσωπήσει στη Eurovision ασφαλώς και έγινε με συνοπτικές διαδικασίες του τύπου «αποφασίζομεν και διατάσσομεν». Μα μήπως ήταν πιο αυθαίρετη από προηγούμενες, με επίφαση διαγωνισμού, αναθέσεις; Και έχει νόημα να γκρινιάξει κανείς; Όχι, εκτός αν το αντικείμενό του είναι άλλο από τη μουσική. Γιατί η Eurovision, η ετυμολογία της λέξης το δείχνει, μόνο με τη μουσική δεν έχει σχέση. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για την εν χορδαίς και τυμπάνοις επιστροφή του X-Factor, που ήρθε να... αλλάξει τα δεδομένα.
«Ας περάσουμε σε κάτι άλλο»...
Ο Keith Emerson [2/11/1944 - 10/3/2016] ήταν ο πρώτος μουσικός του ροκ που αμφισβήτησε την πρωτοκαθεδρία της κιθάρας, διεκδικώντας θέση πρωταγωνιστή για τον παίκτη των keyboards. Η ιστορία του αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας του ηλεκτρονικού ήχου. Αξίζουν δυο λόγια γι' αυτόν, με τη λυπηρή αφορμή του θανάτου του.
Ο Βρετανός πιανίστας - οργανίστας - συνθέτης έγινε γνωστός στα τέλη των '60s με το συγκρότημα των Nice. Ιστορική έχει μείνει η διασκευή τους στο «America» του L. Bernstein, στη διάρκεια live εκτέλεσης του οποίου έκαψαν μια αμερικάνικη σημαία, προκαλώντας την οργή του συνθέτη και τη συνακόλουθη απαγόρευση.
Ο Keith θα εξελισσόταν σε παγκόσμιο σούπερσταρ με τους εκπληκτικά επιτυχημένους, τη δεκαετία του '70, Emerson, Lake & Palmer.
Ιδέα που διέπει τον ήχο τους, όπως και άλλων του progressive rock (Pink Floyd, Yes, Jethro Tull, Genesis...) είναι η κατάργηση της συνταγής του τρίλεπτου «ραδιοφωνικού» hit, για χάρη μιας εκτεταμένης, ελεύθερης φόρμας, που οι επιρροές της ξεκινούν από την κλασική και φτάνουν στην jazz και τις μουσικές του κόσμου. Θα μπορούσε να εντοπίσει κάποιος την καταγωγή του ιδιώματος στα οργανικά μέρη τραγουδιών των Beatles, όπως το «A Day In The Life». Και, όπως εκείνα, το progressive δεν έπαψε να είναι λαϊκή μουσική. Αν επί αιώνες οι κλασικοί νομιμοποιούνταν να δανείζονται λαϊκά μοτίβα, ποιος μπορούσε, στην εποχή της πληροφορίας, να απαγορέψει την ένταξη στοιχείων από την κλασική στο λαϊκό τραγούδι; Οι αντιστοιχίες με την εργασία ανθρώπων όπως ο Θεοδωράκης, ο Χατζιδάκις, ο Ξαρχάκος, ο Μαρκόπουλος είναι φανερές...
Μια βασική διαφορά αφορούσε στο ότι οι του progressive rock αξιοποίησαν τη νέα, τότε, τεχνολογία των synthesizers, διευρύνοντας τους ηχητικούς τους ορίζοντες και εισάγοντας τον ακροατή σε τοπία πρωτόγνωρα. Λίγοι το έκαναν με τρόπο τόσο άρτιο και ευφάνταστο όσο ο Keith Emerson.
Ωστόσο, όπως τελικά αποδείχθηκε, δεν ήταν οι νότες, αλλά οι μηχανές που οδηγούσαν τις εξελίξεις...
Το progressive, χρήσιμο για μια... πρώτη γνωριμία του κοινού με τα (αναλογικά) ηλεκτρονικά, είχε ένα μειονέκτημα: απαιτούσε βαλάντιο και επίπεδο μουσικών / τεχνικών γνώσεων. Νομοτελειακά λοιπόν έπρεπε να υποχωρήσει, εν όψει της ψηφιακής επανάστασης των late '70s. Το do-it-yourself ήταν προ των πυλών, χάρη στα φτηνά synthesizers, τα drum machines και τα home studios που θα κατέκλυζαν τον πλανήτη την επόμενη δεκαετία. Εμπροσθοφυλακή αυτών ήταν η ορδή από punk κιθάρες που σάρωσε τους «δεινόσαυρους» του prog...
Το punk, εφεύρημα ανθρώπων της μόδας, όπως ο Malcolm McLaren και η φίλη του, Vivien Westwood, ήρθε να δώσει... στιλ στην πάλη των τάξεων, ανεβάζοντας σε ρόλο πρωταγωνιστή ένα virtual warrior που απειλεί θεούς και δαίμονες από το απυρόβλητο της σκηνής του. Με προπέτασμα καπνού τα «επαναστατικά» συνθήματα, οι punks θα επαναφέρουν το τρίλεπτο χιτ από την πίσω πόρτα... κομπάζοντας για το έλλειμμά τους σε ταλέντο, τεχνική και γνώσεις. Σημαντικές προσωπικότητες της εποχής θα απομυθοποιήσουν το «κίνημα», με τον Frank Zappa να μιλά για μόδα βιομηχανικής κατασκευής. Ωστόσο, ο κατευθυνόμενος από τις δισκογραφικές μουσικός Τύπος θα φροντίσει η μόδα να πάρει διαστάσεις, δημιουργώντας συνθήκες «σοκ και δέους» αντίστοιχες εκείνων της ανακάλυψης ενός Νέου Κόσμου. Σήμερα ακόμα, εκατομμύρια φιλόμουσοι (και στην Ελλάδα) θεωρούν ότι το ροκ ξεκινάει με το punk και το new wave!
Κάθε καινούργια ανακάλυψη προϋποθέτει θυσίες. Και, όπως είχε συμβεί με την... Κατάκτηση της Δύσεως, έτσι κι εδώ ο μηδενισμός τού κοντέρ είχε τα δικά του θύματα: οι μουσικοί τής προ punk εποχής αντιμετωπίστηκαν ως ερυθρόδερμοι. Έπρεπε να εξαφανισθούν από την ιστορία, εν ονόματι της Νέας Τάξης...
Κάποιοι κατάφεραν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Για τους ELP αυτό ήταν αδύνατον: Ήταν «στιγματισμένοι» ως «μουσικοί των ωδείων», με την κλασική να αποτελεί τη νούμερο ένα επιρροή τους... Σαν να μην έφτανε αυτό, η ασυμβίβαστη συμπεριφορά του γκρουπ θα κλιμακωνόταν με το χειρότερο timing: Στα 1977, χρονιά του Never Mind The Bollocks, εκείνοι αποφάσισαν να κυκλοφορήσουν το πιο... progressive άλμπουμ τους. Ήταν το επικών διαστάσεων, διπλό βινύλιο, Works Vol. 1, στο οποίο συμπεριλαμβανόταν το... κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα του Emerson. Η φιλόδοξη παραγωγή ακολουθήθηκε από μια εκτός τόπου και χρόνου τουρνέ, με τη συνοδεία συμφωνικής ορχήστρας, στην οποία οι ELP είχαν επενδύσει όλες τους τις οικονομίες. Ο κόσμος δεν ανταποκρίθηκε. Η περιοδεία οδήγησε το γκρουπ στην οικονομική καταστροφή, τερματίζοντας τη δημιουργική του περίοδο...
Έκτοτε το όνομά τους, του Emerson ιδίως, αρχηγού και βασικού συνθέτη, θα γίνει αντικείμενο μόνιμης ειρωνείας, συνώνυμο των ελαττωμάτων του progressive (δαιδαλώδεις δομές, «υπερβολική» δεξιοτεχνία, που στα μάτια κάποιων φαντάζει ως επίδειξη). Και τα όχι σπουδαία σόλο άλμπουμ του KE ή η μέτρια μουσική που το γκρουπ παρουσίασε σε περιστασιακές επανενώσεις δεν βοήθησαν.
Θα ήταν ωστόσο ενδιαφέρον για τον νεαρό, απροκατάληπτο ακροατή, να πάρει μια ιδέα της μουσικής τους, ιδίως των πρώτων χρόνων. Μπορείτε να αναζητήσετε στο YouTube τα: Emerson Lake & Palmer, Tarkus, Trilogy, Brain Salad Surgery.
Για τους μύστες του είδους, αποτελούν άλμπουμ - μονόλιθους.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗΣ
