TOY ΑΝΤΩΝΗ Ν. ΦΡΑΓΚΟΥ
Τα τελευταία χρόνια είχαμε τη δυνατότητα –καθώς διατηρούμε στήλη σε γνωστό μουσικό σάιτ– να λαμβάνουμε άλμπουμ των οποίων τον ήχο θα χαρακτηρίζαμε πειραματικό, μιας και δεν ακολουθεί οποιαδήποτε γνωστή φόρμα. Έχει επικρατήσει τέτοιες «μουσικές» να τοποθετούνται υπό τον τίτλο «jazz and beyond», ήγουν τζαζ και πέρα, αλλά αυτό, πάλι, δεν μας φαίνεται πολύ δόκιμο. Με άλλα λόγια, αναφορά κάνουμε σε καταστάσεις που χρησιμοποιούν οτιδήποτε μπορεί να παράγει ήχο ή θόρυβο. Από τα διάφορα ηλεκτρονικά και τα λάπτοπ, τα field recordings, την ανορθόδοξη χρήση συμβατικών μουσικών οργάνων ακόμη και τα φυσικά αντικείμενα –πέτρες, ξύλα, σίδερα, πλαστικά, παιγνίδια– η δημιουργικότητα δεν έχει όρια. Είναι φυσικό τέτοια έργα να γνωρίζουν μικρή έως ελάχιστη δημοτικότητα, να μην υπάρχουν στα πλατιάς κυκλοφορίας διεθνή και ντόπια μουσικά περιοδικά – έντυπα και ηλεκτρονικά–, εκτός, ίσως, από το γνωστό μας The Wire όπου υπάρχουν, μάλλον, αρκετά. Και είναι απόλυτα φυσικό τέτοιας υφής έργα να τυγχάνουν ελάχιστης αποδοχής, διότι και δεν έχουν σκοπό να είναι εύληπτα και δεν υπάρχει κανένας λόγος γι' αυτό. Όντας στις παρυφές της μουσικής σκηνής – αν την παρομοιάσουμε με πλέγμα ομόκεντρων κύκλων, η πρωτοποριακή μουσική εδρεύει στους εξώτατους, ενώ το μέινστριμ, το ποπ γενικώς, κομμάτι γύρω από το κέντρο. Φανταστείτε, λοιπόν, μια δεξιόστροφη κίνησή του, όπου μια κεντρομόλος δύναμη θα μεταφέρει καινοτομίες της avant-garde προς τα μέσα, στο εμπορικό κύκλωμα, ενόσω η φυγόκεντρος θα διώχνει μακριά τους όποιους φορμαλισμούς των πρωτοπόρων. Στην ουσία, βασική λειτουργία των αβανγκαρντιστών είναι να εφοδιάζουν με ευρηματικές επινοήσεις το κυρίως μουσικό ρεύμα, πολλές εκ των οποίων γίνονται κτήμα του τελευταίου. Εδώ, ίσως, βοηθάει και η Θεωρία της Πρόσληψης, του Χανς Ρόμπερτ Γιάους, στην οποία αναφερθήκαμε εκτενώς στα δυο προηγούμενα τεύχη.
