Του Κυριάκου Π. Λουκάκου
Προκαλεί θυμηδία σήμερα ο φόβος του Ρίχαρντ Στράους για τον κίνδυνο σύγχυσης της δικής του μουσικής ευαισθησίας με την «kitsch» εκείνη του Franz Lehár (30.04.1870 - 24.10.1948). Είναι, ωστόσο, φόβος κατανοητός στο πλαίσιο των κυρίαρχων αντιλήψεων της δεκαετίας του 1930, που περιελάμβαναν την αστική πεποίθηση της πλήρους τομής ανάμεσα στη σοβαρή μούσα και την ελαφρότερη αδελφή της, με την επίκληση μάλιστα ελευθεριότητας των ηθών της δεύτερης, καθώς και τη συνακόλουθη δοξασία της δήθεν ασυμβατότητας ανάμεσα στη σοβαρότητα και την οπερέτα.
Αυτές τις προκαταλήψεις πρόλαβε να ανατρέψει ο Λέχαρ το αργότερο στις 20 Ιανουαρίου του 1934, όταν η Κρατική Όπερα της Βιέννης παραχώρησε στον μαιτρ του μελοδραματίου το περιπόθητο προνόμιο της πρεμιέρας, εντός των τειχών της, για την τελευταία και πλέον αγαπημένη του δημιουργία, τη γλυκόπικρη musikalische Komödie «Τζουντίτα», που θριάμβευσε υπό την μπαγκέτα του.
Το ταμπού άντεξε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής μέχρι και τη δεκαετία του 1950. Εδώ ο μεγάλος κίνδυνος για την κοινωνική δεοντολογία μιας Μετροπόλιταν Όπερα ονομαζόταν μιούζικαλ, και μάλιστα επί ποινή απολύσεως για τους αστέρες της, όταν επιχειρούσαν τα επίμεμπτα νυχτοπερπατήματα στην παραπλήσια λεωφόρο του Broadway.
Μολαταύτα, η αμερικανική κοινωνία των αντιφάσεων, αλλά και του ρεαλισμού, έχει καταγράψει στροφή αντιλήψεων που έχει οδηγήσει όχι απλώς στην αξιοποίηση δάνειων στοιχείων από το ελαφρό μουσικό θέατρο σε παραγωγές της πάλαι ποτέ αυστηρής Μετ, αλλά και στον εμπλουτισμό της τελευταίας με πρόσωπα που έχουν διακριθεί στην ελαφρά μούσα και καλούνται να ανανεώσουν υγιώς σοβαρότερα θεάματα.
Δεν πάει καιρός, εξάλλου, που είχαμε παρακολουθήσει μιαν ενδιαφέρουσα αναβίωση του «Ριγκολέτο» με μεταφορά της δράσης στο κοινωνικό milieu του Φρανκ Σινάτρα. Η πρόσφατη «υψηλής ευκρίνειας» αναμετάδοση της «Εύθυμης Χήρας» (Die lustige Witwe, 1905) ανά την υφήλιο (στη χώρα μας με την έμπλεο ευγνωμοσύνης μας στήριξη του τηλεοπτικού σταθμού ΑΝΤ1, αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης» Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, 17.01.2015) επιβεβαίωσε αυτήν την τάση.
Για τη νέα αυτή παραγωγή επιστρατεύθηκε η πολυβραβευμένη (με 5 βραβεία Tony, 4 καλύτερης χορογραφίας και 1 καλύτερης παραγωγής μιούζικαλ!) σκηνοθέτις και χορογράφος Susan P. Stroman (γεν. 1954), η οποία, με όχημα τα χολιγουντιανού μεγαλείου, ατμοσφαιρικά και εντελή σκηνικά του Julian Crouch, τα πολυποίκιλα και λεπτοδουλεμένα δεκάδες κοστούμια του William Ivey Long και τις ευρηματικές χορογραφικές παρεμβάσεις της ίδιας (όπου συνδυάσθηκαν ομοιογενώς χορευτές, μονωδοί και χορωδοί!), έχτισε ένα θέαμα με αμερικανικό στίγμα, αρωματίζοντας επιτυχώς, χάρη και στην αγγλική απόδοση του κειμένου, το κοσμοπολίτικο Παρίσι με ένα ιδιωματικό και ακομπλεξάριστο glamour.
Η επιτυχία του εγχειρήματος δεν ήταν, φυσικά, συμπτωματική, ούτε κατά τα λοιπά στοιχεία της συνταγής, ξεκινώντας από μιαν ακόμη μεταγραφή από το Μπρόντγουέη, εκείνη της Kelli O' Hara (γεν. 1976). Με 5 υποψηφιότητες Βραβείου Tony και 4 καλύτερης ερμηνείας σε μιούζικαλ στο βιογραφικό της, η ταλαντούχος ιρλανδικής καταγωγής ερμηνεύτρια πραγματοποίησε στην παραγωγή αυτή το ντεμπούτο της ως υψίφωνος, χαρίζοντας τη μεγάλη εμπειρία της στο μέρος της βαρόνης Βαλανσιέν, το οποίο, ούτως ή άλλως, παραπέμπει στη μέχρις ώρας διαδρομή της, το αργότερο με το faux cabaret της σύντομης γ' πράξης.
Την εν τέλει «αξιοπρεπή σύζυγο» του βαρόνου Μίρκο Ζέτα (εδώ αμίμητα στηριγμένου από έναν καλλιτέχνη του κύρους του Βρετανού βαρυτόνου Sir Thomas Allen, CBE, γεν. 1944) πολιόρκησε, σε ποθοπλάνταχτες άριες και ντουέτα προδρομικά του ύστερου Λέχαρ, ο Alek Shrader (γεν. 1982) στο μέρος του Γάλλου καρδιοκατακτητή Καμίγ Ροζιγιόν. Λυρικός τενόρος με διεθνή πορεία, ο Σράντερ σαγήνευσε με την πηγαία δροσιά της λυρικής ποιότητας της φωνής και την αμερικανική αφέλεια αγοριού της διπλανής πόρτας.
Το Θέατρο εξασφάλισε επιπλέον, όπως ήταν αναμενόμενο, αδιαφιλονίκητους εγχώριους συντελεστές και για το κεντρικό ζεύγος της πλοκής. Έτσι, κυριολεκτικά απαστράπτουσα σε τουαλέτες ονείρου πρόβαλε η πολυφίλητη Renée Fleming (γεν. 1959) ως χηρεύσασα πολυεκατομμυριούχος Χάννα Γκλάβαρι, κυριολεκτικά μαγική, σε συνεχή υποκριτική εγρήγορση και με ικανά αποθέματα χρυσών και αισθησιακών ήχων κρεμώδους υφής για τα αλλεπάλληλα hits, όπως η νοσταλγική ρομάντσα της Vilja στην αρχή της β' πράξης, αλλά και το επιπρόσθετο λιγωτικό «Liebe, du Himmel auf Erden» από τον «Παγκανίνι» λίγο πριν το φινάλε.
Απέναντί της -ή πλάι της, αν προτιμάτε-, το εύστοχο casting τοποθέτησε, στο μέρος του ερωτικά ζωηρού κόμη Ντάνιλο, έναν αστραφτερό συμπατριώτη της, τον Nathan Gunn (γεν. 1970), ένα βαρύτονο διεθνούς εμβέλειας με το επιπρόσθετο εφόδιο της συμπερίληψής του στη λίστα των πλέον σέξυ ανδρών του κόσμου από το περιοδικό People! Καλοδουλεμένοι υποστηρικτικοί ρόλοι, ζωηρή χορωδιακή παρέμβαση και η μουσική διεύθυνση του έμπειρου Sir Andrew Davis, CBE (γεν. 1944), που, παρά την αρχική της διστακτικότητα, επέτυχε μυώδη βηματισμό προϊούσης της ιστορίας, συμπλήρωσαν ένα πανηγυρικό συνολικό αποτέλεσμα, πραγματικό ύμνο στην ανθρώπινη συλλογική δημιουργικότητα.
