Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.1°C24.7°C
2 BF 40%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
18.6°C23.8°C
3 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C23.2°C
2 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.9°C22.4°C
2 BF 52%
Uros Lajovic: Η Τρίτη του Μάλερ με την ΚΟΑ
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Uros Lajovic: Η Τρίτη του Μάλερ με την ΚΟΑ

Ο αρχιμουσικός Uros Lajovic

Του Κυριάκου Π. Λουκάκου

«Δείξε μου τον φίλο σου να σού πω ποιος είσαι» διατείνεται με την ευθύτητα των παροιμιών η λαϊκή ρήση, αλλά τα όμοια ισχύουν και για τον δάσκαλο. Ως αναδημιουργική παραστατική τέχνη, η μουσική αποτελεί υπόθεση της ιδιαίτερης παραμέτρου που αποκαλούμε παράδοση. Ο κανόνας ισχύει και για τον αρχιμουσικό Uroš Lajovic, τον οποίον η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών είχε την έμπνευση να μετακαλέσει, καθ’ οδόν προς την ολοκλήρωση του Κύκλου των Συμφωνιών του Gustav Mahler.

Όσοι εντυπωσιασθήκαμε από το ερμηνευτικό βάθος (ιδίως των εκτεταμένων περιμετρικών κινήσεων) τής 3ηςσυμφωνίας του, προτελευταίας της ομάδας «Του Μαγικού Κέρατος», το βράδυ της 10ης Ιανουαρίου (2020), διατρέξαμε άμεσα το βιογραφικό του μαέστρου στο συνοδευτικό δελτάριο της συναυλίας. Δάσκαλος του Λάγιοβιτς στην Ακαδημία Παραστατικών Τεχνών της Βιέννης υπήρξε ο Hans Swarowsky (1899-1975), μαθητής ο ίδιος του Άρνολντ Σαίνμπεργκ και του Άντον Βέμπερν, και με τη σειρά του εκπαιδευτικός μέντορας για πλήθος αρχιμουσικών ολκής, από τον Κλάουντιο Αμπάντο ώς τον Ζούμπιν Μέτα, από τους αδελφούς Φίσερ ώς τον Μιλτιάδη Καρύδη, από τον Τζουζέππε Σινόπολι ώς τον Μάρις Γιάνσονς.

Αναζητώντας όμως ρίζες για την αθηναϊκή εκτέλεση του 75χρονου Λάγιοβιτς, καταλήγουμε σε ένα άλλο πρόσωπο που ο ίδιος ο μαέστρος ονοματίζει ως πρώτο του δάσκαλο, αν και τον παραβλέπει το πτυσσόμενο έντυπο της Ορχήστρας. Ο λόγος για τον συνθέτη και μαέστρο Bruno Maderna (1920-1973), ένα πραγματικό «τοτέμ» της ιταλικής μουσικής πρωτοπορίας του 20ού αιώνα, που είχε διδάξει τον Σλοβένο στην Ακαδημία «Μοτσαρτέουμ» του Ζάλτσμπουργκ. Αν και σχετιζόταν με μουσικούς από τον Μαλιπιέρο ώς τον Μπέριο, οι εκτελέσεις του Μαντέρνα στον Μάλερ (έχουν κυκλοφορήσει ερμηνείες του της 7ης και 9ης συμφωνίας, σώζεται δε και εκτέλεσή του της 5ης) συγκεράζουν τη δωδεκαφθογγική ροπή στην ανάλυση, που ο Βενετσιάνος είχε διδαχθεί από τον Χέρμαν Σέρχεν, με την εξπρεσιονιστική εκφραστική φόρτιση που του είχε μεταλαμπαδεύσει ο επίσης θρυλικός Αντόνιο Γκουαρνιέρι.

Σε αντίστοιχη κατεύθυνση σύγκλισης διανόησης και βιώματος κινήθηκε και ο Λάγιοβιτς για την 3η συμφωνία. Ο συστηματικός, διεξοδικός τρόπος, με τον οποίο φώτισε τις ατραπούς ανάπτυξης του ημίωρου α’ μέρους, συνδύασε υψηλή ευκρίνεια και ψυχική θέρμη, αναδεικνύοντας τη δυνατότητα της ΚΟΑ για μακράς πνοής φραστική. Η οπτική αυτή συνηγόρησε στην τραγικότητα της δυναμικής αποφασιστικότητας που διακηρύσσει η αγωγική ένδειξη, αποφεύγοντας όμως τη μεγαλοστομία, ακριβώς όπως υπαγορεύουν οι αναθεωρημένες προγραμματικές κατευθύνσεις του Μάλερ γύρω από το κοσμοθεωρητικό υπόβαθρο του έργου. Η αξιοσημείωτη σιγή της αίθουσας, σε όλη τη διάρκεια της συναυλίας, υπήρξε αποκαλυπτική της μέθεξης του κοινού τόσο με την τεχνητά ανάλαφρη βιεννέζικη ατμόσφαιρα των ενδιάμεσων κινήσεων όσο και με τον αθροιστικό αντίκτυπο του μεγάλου καταληκτικού μπλοκ. Το εγκαινίασε η πάλλουσα επίκληση του Νίτσε στον Άνθρωπο, πεντακάθαρα αρθρωμένη και απέριττα συγκινητική μέσα από τη μεστή όσο και υγιή φωνή της Φινλανδής μεσοφώνου Lili Paasikivi, από ετών ειδικής στο ρεπερτόριο αυτό. Παρόμοιο συμμετοχικό οίστρο επέδειξε, στην επόμενη μουσική παράγραφο, ο στερεοσκοπικά κατανεμημένος στην αίθουσα συνδυασμός της Χορωδίας της ΕΡΤ (διδασκαλία Μιχάλης Πατσέας), της Χορωδίας του Δήμου Αθηναίων (Σταύρος Μπερής) και της Παιδικής και Νεανικής Χορωδίας Rosarte (Ρόζη Μαστροσάββα), η τελευταία από αριστερό θεωρείο. Με οδηγό την εμπνευσμένη μπαγκέτα του Λάγιοβιτς, η εκστατική ηρεμία τής -αναλογικά προς την πρώτη- εκτεταμένης τελευταίας κίνησης, αν και δεν κατέκτησε το δυσθεώρητο ύψος συγκέντρωσης της ΚΟΑ που επέτυχε η αρχική, ολοκλήρωσε μολαταύτα λυτρωτικά τη μεγαλειωδώς οραματική συμφωνική αφήγηση, επιτυγχάνοντας τη συλλογική ανάταση στην οποία στόχευσε ο Μάλερ. Εν κατακλείδι, μια καθαρτήρια μουσική εμπειρία που τιμά όλους τους συντελεστές της!

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL