"Αν ανέβαινες πριν από τριάντα, σαράντα χρόνια σε ένα μπαλκόνι, θα έβλεπες κάτω διαφορετικούς ανθρώπους, διαφορετικές τάξεις, ευγενείς, εργάτες, μικροαστούς. Τώρα τι βλέπεις; Στρατιωτάκια. Αυτό είμαστε, στρατιωτάκια που θα γίνουν στρατός και θα μας καταπιούν όλους". Αυτά τα λόγια του Πιέρ Πάολο Παζολίνι θυμήθηκε χθες ο Νινέτο Ντάβολι, μεταφέροντας σε όσους βρέθηκαν χθες το μεσημέρι στην πρεσβεία της Ιταλίας το πνεύμα και το βλέμμα του σπουδαίου δημιουργού. "Ο Παζολίνι θεωρούσε πως αυτή η φρενήρης πορεία του ανθρώπου δεν έχει τελειώσει και έλεγε ότι, αν θέλουμε να ξαναγυρίσουμε πίσω, να γίνουμε απλοί και ταπεινοί άνθρωποι, θα πρέπει να αρχίσουμε πάλι από το μηδέν, να αρχίσουμε να οργώνουμε πάλι τη γη" συμπλήρωσε ο Νινέτο Ντάβολι, ο ηθοποιός που συνδέθηκε στενά με τον δημιουργό από τα 15 του χρόνια, τότε, στα 1962, όπου τον συνάντησε, τυχαία, στα γυρίσματα της μικρού μήκους ταινίας του "Το τυρί". "Δούλευε ο αδελφός μου εκεί, στα σκηνικά. Μόλις με είδε με την παρέα μου, άρχισε να μου φωνάζει, όμως με σύστησε στον Παζολίνι. Εκείνος μου χαμογέλασε γλυκά, μου χάιδεψε τις μπούκλες. Αυτή ήταν η πρώτη μας συνάντηση".
Με τις μπούκλες κατάλευκες πλέον, ο Νινέτο Ντάβολι αφηγήθηκε χθες πολλά για τον μέντορά του. Το αφιέρωμα της Ταινιοθήκης της Ελλάδος "Ο αιρετικός Παζολίνι", που την Τετάρτη το βράδυ παρακολούθησε την πρεμιέρα του, στάθηκε αφορμή για την επίσκεψή του στη χώρα μας. Χθες μίλησε με το κοινό για πολλή ώρα, έχοντας δίπλα του τον Ιταλό πρέσβη Εφίζιο Λουίτζι Μάρα και τον φωτογράφο Ρομπέρτο Βίλα, που η έκθεσή του "Η ανατολή του Pier Paolo Pasolini" εγκαινιάστηκε χθες στο Μουσείο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Μαζί τους και η Μαρία Κομνηνού, πρόεδρος και ψυχή της Ταινιοθήκης, αλλά και η διευθύντρια του Ιταλικού Ινστιτούτου Μόνικα Τσέκα.
Αφιέρωσε στον Παζολίνι "το συναίσθημα χαράς που νιώθω καθώς βρίσκομαι εδώ", αφού "θα ένιωθε κι εκείνος την ίδια χαρά γιατί ήταν συνδεδεμένος με την Ελλάδα. Άλλωστε, έκανε τη 'Μήδεια' με τη μεγάλη Μαρία Κάλλας". Όπως πρόσθεσε μάλιστα ο Ρομπέρτο Βίλα, ο σπουδαίος δημιουργός γνώριζε πολύ καλά αρχαία ελληνικά μετέφραζε τους κλασικούς.
"Ήταν ένας μεγάλος άνθρωπος. Μεγαλειώδης ποιητής, διανοούμενος, συγγραφέας, δημιουργός" έλεγε ο Ντάβολι σκιαγραφώντας τον Παζολίνι. "Προκαλούσε ακραία συναισθήματα. Το σύστημα ήταν βίαιο απέναντί του. Οτιδήποτε έκανε το κατήγγειλαν. Όταν έκανε το 'Ακατόνε' τον κατήγγειλαν, για 'Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο' τον κατήγγειλαν, για το 'Μάμα Ρόμα' τον κατήγγειλαν. Δέχτηκε τριάντα επτά μηνύσεις και τις κέρδισε. Κέρδιζε πάντα ο Παζολίνι".
Μόνος ο Παζολίνι εναντίον κάθε καταπίεσης. Μαρξιστής, άθεος, αντιφασίστας, ομοφυλόφιλος στάθηκε μόνος απέναντι σε κάθε σύστημα. Σαράντα τρία χρόνια μετά τη δολοφονία του, και ενώ ακόμα αναζητείται το αίτιο της βίαιης πράξης, αν ήταν πολιτικό ή σεξουαλικό, ο Παζολίνι εξακολουθεί να συναρπάζει και να μας προκαλεί να στοχαστούμε τις δικές μας συνθήκες σήμερα.
"Μάρτυρα της αλήθειας" τον χαρακτήρισε ο Ιταλός πρέσβης. "Ήταν ένας ολοκληρωμένος καλλιτέχνης, που συνεχίζει να θέτει επίμαχα θέματα στην εποχή μας. Τον υποστήριξαν οι πιο άξιοι, ενώ οι λιγότερο άξιοι, που ήταν η πλειονότητα, του επιτέθηκαν. Χρειαζόμαστε κάποιον σαν τον Παζολίνι σήμερα" κατέληξε ο Εφίζιο Λουίτζι Μάρα, προτρέποντας "να τον διαβάσουμε για να τον μάθουμε".
"Ο Παζολίνι διώχθηκε έντονα, δέχτηκε πόλεμο, όμως εδώ και είκοσι χρόνια αυτή η στάση έχει αλλάξει" ξαναπήρε τον λόγο ο Ντάβολι. "Όλοι όσοι τον μίσησαν και εναντιώθηκαν, είτε για πολιτικούς είτε για άλλους λόγους, κατάλαβαν ότι είχε δίκιο. Πολεμούσε πάντα τον καταναλωτισμό, θεωρούσε πως έπληττε τον άνθρωπο. Πίστευε ότι το σύστημα αυτό μας μετατρέπει σε ρομπότ. Αυτή τη λέξη χρησιμοποιούσε".
Ο Ν. Ντάβολι ιχνογράφησε με ειλικρίνεια το πορτρέτο του δασκάλου με τον οποίο συνεργάστηκε σε περισσότερες από δέκα ταινίες. "Προκαλούσε ακραία συναισθήματα" είπε. "Ο κόσμος δεν τον αποδεχόταν είτε γιατί δεν τον καταλάβαινε είτε γιατί δεν ήθελε να τον καταλάβει". Ο θάνατός του, πρόσθεσε "ήταν τεράστια απώλεια. Χάσαμε έναν σπουδαίο άνθρωπο. Πέρα από τον επαγγελματισμό του, υπήρξε ευγενής, βαθιά στοργικός, ήξερε πώς να συμπεριφέρεται απέναντι σε όλα τα πλάσματα, ανθρώπους και ζώα". Μίλησε για τη "βαθιά καλοσύνη, την ειλικρίνεια και την ευαισθησία του" και για τον τρόπο που εξέφραζε τις ιδέες του. "Πάντα με ευγένεια". Δεν έκρυψε τη χαρά του που "σήμερα βλέπω το έντονο ενδιαφέρον των νέων. Αναρωτιούνται πώς μια τέτοια προσωπικότητα δεν έτυχε του ενδιαφέροντος που πραγματικά άξιζε".
Το αφιέρωμα της Ταινιοθήκης της Ελλάδος συνεχίζεται ως τις 20 του μηνός στον θερινό κινηματογράφο Λαΐς (Ιερά Οδός 48 και Μεγ. Αλεξάνδρου, μετρό Κεραμεικός).
"Δεν ήταν προφήτης, ήταν μελετητής"
Ο Ν. Ντάβολι θυμήθηκε τη γνωριμία μαζί του. "Κάτι συνέβη μέσα μου. Όταν είδα το χαμόγελό του με συνεπήρε, με γέμισε σιγουριά και ένιωσα ασφάλεια. Εκείνος είδε ένα παιδί με την απλότητα και την αφέλειά του και ταυτόχρονα μια πονηριά". Δεν έκρυψε ότι αυτός, ένα παιδί "από φτωχικό περιβάλλον" με τον Παζολίνι "βρέθηκα σε περιβάλλον προνομίων". Τη γνωριμία μαζί του "θα την περιέγραφα ως ένα θαύμα" είπε.
"Ο Παζολίνι δεν ήταν προφήτης, ήταν μελετητής. Διάβαζε Ανθρωπολογία, Κοινωνιολογία και τις γνώσεις του τις έβαλε στη δουλειά του" είπε από την πλευρά του ο Ρομπέρτο Βίλα και θυμήθηκε τη διαφωνία τους για τη γλώσσα του κινηματογράφου. "Εκείνος πίστευε ότι ήταν η γλώσσα της πραγματικότητας, ενώ εγώ ότι είναι απλά μια γλώσσα". Θυμήθηκε όμως και τη μοναδική φορά που τον είδε "εξαγριωμένο, να βλαστημάει". Ήταν στα γυρίσματα της ταινίας "Χίλιες και μια νύχτες", στο Μαρόκο, όταν ο γάιδαρος που τον ήθελε να διασχίζει τον δρόμο αντιστεκόταν επίμονα. Χρειάστηκαν 130 λήψεις γι' αυτή τη σκηνή...
