Πρόκειται για μια ταινία που άλλαξε τον τρόπο που βλέπουμε κινηματογράφο, έστω και αν αυτό δεν έγινε αντιληπτό από την πρώτη στιγμή. Φέτος συμπληρώθηκαν πενήντα χρόνια από την πρώτη προβολή της ταινίας "2001: Οδύσσεια του διαστήματος" του Στάνλεϊ Κιούμπρικ και η Warner, κληρονόμος της τότε παραγωγού εταιρείας MGM, αποφάσισε να κυκλοφορήσει μια νέα κόπια, μετά από ψηφιακή επεξεργασία εικόνας και ήχου, και ειδικά για την προβολή στις αίθουσες σε κόπιες 70 χιλιοστών από το αρχικό νεγκατίφ (που ήταν στα 65 χιλιοστά). Η καλλιτεχνική επίβλεψη είναι του σκηνοθέτη Κρίστοφερ Νόλαν, θαυμαστή του έργου του Κιούμπρικ. "Μια από τις πρώτες κινηματογραφικές αναμνήσεις της ζωής μου είναι να βλέπω την 'Οδύσσεια του διαστήματος' σε μια κινηματογραφική αίθουσα του Λονδίνου, μαζί με τον πατέρα μου. Το γεγονός ότι μου ανατέθηκε η επιμέλεια της νέας κόπιας, για τα πενήντα χρόνια της ταινίας, είναι για μένα τιμή και προνόμιο". Στη χώρα μας θα προβάλλεται από την ερχόμενη Πέμπτη.
Το σενάριο έγραψε ο Κιούμπρικ σε συνεργασία με τον συγγραφέα έργων επιστημονικής φαντασίας Άρθουρ Κλαρκ. Από τη Σρι Λάνκα, όπου είχε εγκατασταθεί, ο Κλαρκ συναντήθηκε με τον Κιούμπρικ στη Νέα Υόρκη τον Απρίλιο του 1964 και συμφώνησαν να συνεργαστούν για μια ταινία που εκείνη τη στιγμή είχε, ακόμη, ένα αρκετά ασαφές περίγραμμα. Αργότερα ο συγγραφέας θα μιλήσει για εκείνη την περίοδο: «Ο Κιούμπρικ ήθελε να δημιουργήσει ένα έργο τέχνης που θα απευθυνόταν κυρίως στα συναισθήματα». Ο Κλαρκ δούλεψε για το σενάριο έπειτα από ατέλειωτες ώρες συζητήσεων με τον Κιούμπρικ, εγκατεστημένος στο περίφημο Chelsea Hotel της Νέας Υόρκης, χώρο διαμονής καλλιτεχνών και συγγραφέων, όπως ο Γουίλιαμ Μπάροους εκείνη την εποχή.
Όσο κι αν ακούγεται περίεργο σήμερα, γνωρίζοντας την εξαντλητική έρευνα και τεκμηρίωση που είχε κάνει ο Κιούμπρικ ως προς τα επιστημονικά δεδομένα για το "άλμα στο διάστημα", ο άνθρωπος αυτός είχε μια βαθύτερη δυσπιστία για την τεχνολογία και την "εντυπωσιακή" της πλευρά, που δεν τον εγκατέλειψε ποτέ. Στην «Οδύσσεια», τα πρώτα είκοσι λεπτά και τα είκοσι τελευταία είναι με ολοκληρωτική απουσία διαλόγων... Η εικόνα και δευτερευόντως ο ήχος και η μουσική κυριαρχούν. Επιπλέον, στο τελικό μοντάζ, ο Κιούμπρικ έκοψε μεγάλα τμήματα διαλόγου που υπήρχαν στο υπόλοιπο της ταινίας... Από τους πρώτους πιθηκάνθρωπους και την "ανακάλυψη" των εργαλείων, ένα οστό ζώου που εκσφενδονίζεται στον αέρα θα μετατραπεί κινηματογραφικά σε διαστημικό σκάφος... Ένα ιλιγγιώδες άλμα στο χρόνο, με μουσική υπόκρουση τον "Γαλάζιο Δούναβη" του Γιόχαν Στράους.
Αν το καλοσκεφτεί κανείς, ο Κιούμπρικ είχε στο μυαλό του περισσότερο μια μουσική σύνθεση παρά μια ταινία επιστημονικής φαντασίας. Σε αντίθεση με τα περισσότερα φιλμ της "κατηγορίας", δεν υπάρχουν εκρήξεις, μάχες διαστημανθρώπων ή οτιδήποτε παρόμοιο... Ο συγγραφέας του "Εικονογραφημένου ανθρώπου" Ρέι Μπράντμπερι έγραψε σαρκαστικά όταν είδε την ταινία στις αίθουσες: "Η ψυχρή αντονιονική αίσθηση, που κυνηγάει τον Κιούμπρικ σαν φάντασμα, έχει μετατρέψει τα πάντα σε αυτή την ταινία σε πάγο..."
Η ανακάλυψη ενός ακόμη μυστηριώδους μονόλιθου σε τροχιά γύρω από τον Δία υποχρεώνει τους ανθρώπους να οργανώσουν μια διαστημική αποστολή στα άκρα του ηλιακού μας συστήματος... "Φοβάμαι" λέει σε ένα σημείο της ταινίας ο υπερυπολογιστής HAL 9000, όταν η σύγκρουσή του με τους αστροναύτες φτάνει στο τελικό στάδιο... Τη στιγμή που τα "επίπεδα νοημοσύνης" του διαγράφονται το ένα μετά το άλλο, μένει τελευταία μια «παιδική», αρχική του ανάμνηση, προσπαθώντας να κρατήσει ζωντανή την ταυτότητά του. Ακούμε τον HAL να τραγουδά το "Daisy Bell". Αυτό ήταν όντως το πρώτο τραγούδι που "προγραμματίστηκε" για υπολογιστή, επτά χρόνια νωρίτερα, το 1961, με τη μέθοδο σύνθεσης ομιλίας... Για κάποιο λόγο που μόνο οι προγραμματιστές θα μπορούσαν να μας εξηγήσουν, οι ειδικοί της IBM είχαν καταλήξει εκείνη την εποχή πως ήταν ευκολότερο να προγραμματίσουν ένα μηχάνημα να τραγουδάει, παρά να μιλάει...
