Εξαιρετικές εντυπώσεις άφησε το "Downsizing" του Ελληνοαμερικανού Αλεξάντερ Πέιν, η ταινία που προβλήθηκε στην πρεμιέρα του φετινού 74ου Φεστιβάλ Βενετίας. Είναι μια παραβολή, και συγχρόνως μια κοινωνική σάτιρα για τη σμίκρυνση, τη "συρρίκνωση" των ανθρώπων ως λύση για τον υπερπληθυσμό και την κλιματική αλλαγή.
Ο Πέιν μιλώντας στους δημοσιογράφους εξήγησε ότι σχεδίαζε αυτή την ταινία τα τελευταία δέκα χρόνια, συζήτησε με επιστήμονες, φυσικούς και γιατρούς για να ελέγξει την ακρίβεια όσων περιγράφει το σενάριο, αλλά κάποια στιγμή αποφάσισε να αφήσει τα επιστημονικά δεδομένα στην άκρη. «Εάν ήσουν πραγματικά τόσο μικροσκοπικός όσο οι ήρωες της ταινίας, θα άλλαζε η φωνή σου, το βάδισμά σου θα ήταν διαφορετικό... Σε κάποιο σημείο χρειάστηκε να πάψουμε να νοιαζόμαστε γι' αυτά, γιατί πραγματικά μας ενδιέφερε μόνο η ιστορία μας».
Με πρωταγωνιστές τον Ματ Ντέιμον και την Κρίστεν Γουίγκ, αφηγείται την ιστορία του εργοθεραπευτή Πολ Σάφρανεκ και της συζύγου του, Όντρι, που δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα οικονομικά και αποφασίζουν να "συρρικνωθούν" -διαδικασία μη αναστρέψιμη- για να γίνουν μέλη μιας εύπορης "μικρής κοινότητας". Ο Σάφρανεκ γοητεύεται από την ιδέα ότι θα ξεκινήσει από την αρχή, θα αφήσει πίσω του τα προβλήματά του και, ταυτόχρονα, θα κάνει και κάτι θετικό για τον πλανήτη!
Όμως, παρά τις προθέσεις των επιστημόνων, οι περισσότεροι άνθρωποι που συμφωνούν να συρρικνωθούν το κάνουν για να αποκτήσουν είδη πολυτελείας, από βίλες μέχρι διαμαντένια κολιέ, τα οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες θα τα έβλεπαν μόνο στα όνειρά τους. Πολύ σύντομα η "Λίζουρλαντ", η κοινότητα των συρρικνωμένων, μετατρέπεται σε μια εκδοχή (σε σμίκρυνση) της σημερινής κοινωνίας, με οικονομικές ανισότητες και διαφθορά.
Ο Ματ Ντέιμον σχολίασε ότι οι ταινίες είναι το καλύτερο "όχημα" για την αλληλοκατανόηση των ανθρώπων, προσθέτοντας ότι, κατά βάθος, το "Downsizing" είναι μια αισιόδοξη ταινία. "Νομίζω ότι είναι ένα πολύ ελπιδοφόρο μήνυμα σε έναν πολύ διχασμένο κόσμο" είπε ο 46χρονος ηθοποιός στους δημοσιογράφους. Το "Downsizing" είναι μία από τις 21 ταινίες που διαγωνίζονται για τον Χρυσό Λέοντα στη φετινή βενετσιάνικη Μόστρα.
Ο Γ. Ζώης σε κριτική επιτροπή
Στη Βενετία είναι και ο Γιώργος Ζώης, παλιός γνώριμος του φεστιβάλ (και οι δύο μικρού μήκους ταινίες του «Casus Belli» και «Τίτλοι τέλους» όσο και η πρώτη του μεγάλου μήκους «Interruption» συμμετείχαν στο φεστιβάλ). Φέτος συμμετέχει στην κριτική επιτροπή του προγράμματος «Lion of The Future» που θα αναδείξει τον καλύτερο πρωτοεμφανιζόμενο της διοργάνωσης από όλα τα τμήματα. Παράλληλα ο Ζώης παρουσιάζει εκτός συναγωνισμού την «8η Ήπειρο», την τρίτη μικρού μήκους ταινία του, ως special screening.
Ταυτόχρονα στον διαγωνιστικό των ταινιών μικρού μήκους έχουμε την ταινία του Ευθύμη Kosemund - Σανίδη «Astrometal». Στο ίδιο τμήμα συμμετέχει η γαλλοκυπριακή παραγωγή "Άρια" σε σκηνοθεσία της γεννημένης στη Λεμεσό Μυρσίνης Αριστείδου. Αξίζει να επισημανθεί ότι την ταινία στήριξε οικονομικά ο Αμερικανός σκηνοθέτης Σπάικ Λι, ενώ αυτή τη στιγμή η Μυρσίνη Αριστείδου ετοιμάζει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της.
"Σταθερός" στις επισκέψεις του στο Λίντο, ο Τζορτζ Κλούνεϊ αυτή τη φορά έρχεται να παρουσιάσει μια ταινία που σκηνοθέτησε ο ίδιος, και μάλιστα σε σενάριο των αδελφών Κοέν. Στο «Suburbicon» έχουμε την ανατροπή στη ζωή μιας φιλήσυχης οικογένειας και στους βασικούς ρόλους τον Ματ Ντέιμον, τον Όσκαρ Άιζακ και την Τζούλιαν Μουρ.
Το «Mother!» του Ντάρεν Αρονόφσκι πιθανώς να είναι από τις ευχάριστες εκπλήξεις του φεστιβάλ. Με Τζένιφερ Λόρενς, Χαβιέρ Μπαρδέμ, Μισέλ Φάιφερ και Εντ Χάρις: Δύο απρόσκλητοι επισκέπτες εισβάλλουν στο σπίτι ενός ζευγαριού αναστατώνοντας τη ζωή του... Ο Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο επιστρέφει στο φεστιβαλικό προσκήνιο με το "The Shape of Water" που μας γυρίζει πίσω στην Αμερική του Ψυχρού Πολέμου και η ταινία του έχει αποσπάσει ήδη επαινετικά σχόλια από τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Αλμπέρτο Μπαρμπέρα.
Ο Μαρσεγιέζος Ρομπέρ Γκεντιγκιάν έρχεται στη Βενετία με το "La Villa" και πρωταγωνίστρια την Αριάν Ασκαρίντ, ενώ ο Αμπντελατίφ Κεσίς, μετά τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες για τη "Ζωή της Αντέλ", επέλεξε τη Βενετία για τη νέα του ταινία, το «Mektoub, My Love: Canto Uno». Ελάχιστες πληροφορίες έχουν δοθεί για την υπόθεση της ταινίας, πέρα από το ότι αφορά έναν νεαρό σεναριογράφο σε διακοπές κάπου στη Μεσόγειο.
“Ανθρώπινο ποτάμι”
Ο ακτιβιστής και σκηνοθέτης Άι Γουέι Γουέι φέρνει στη Βενετία ένα ντοκιμαντέρ 140 λεπτών (με χρηματοδότηση από τη Γερμανία αλλά και την Amazon) για την παγκόσμια προσφυγική κρίση: "Human flow", "Ανθρώπινο ποτάμι" θα το μεταφράζαμε ελεύθερα, με γυρίσματα σε 23 χώρες κατά τη διάρκεια ενός χρόνου.
«Αντιμετωπίζω την κρίση σαν να είναι προσωπική μου κρίση" λέει ο δημιουργός της ταινίας. "Βλέπω αυτούς τους ανθρώπους να ανεβαίνουν στα σκάφη, να κατεβαίνουν από αυτά, και τους νιώθω σαν να είναι η δική μου οικογένεια. Θα μπορούσαν να είναι τα δικά μου παιδιά, οι γονείς μου, τα αδέλφια μου. Δεν βλέπω τον εαυτό μου σαν κάτι διαφορετικό από αυτούς. Μπορεί τα συστήματά μας, η γλώσσα μας να διαφέρουν, όμως τους καταλαβαίνω. Σαν κι εμένα φοβούνται το κρύο και δεν τους αρέσει να στέκονται στη βροχή. Δεν τους αρέσει να πεινάνε. Σαν κι εμένα, έχουν την ανάγκη να νιώσουν κάπου ασφαλείς».
Είναι το 13ο ντοκιμαντέρ του Άι Γουέι Γουέι σε μια περίοδο 13 περίπου ετών. "Πιστεύω πραγματικά, ότι αν όλοι μας επιτρέπαμε στον εαυτό μας να νιώσει ότι αυτές οι κακουχίες, αυτή η κρίση που βλέπει στις εικόνες των άλλων θα μπορούσε να συμβεί στον ίδιο, τα προβλήματα του κόσμου θα ήταν λιγότερα".
Στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα υπάρχει ένα ακόμη ντοκιμαντέρ, το "Ex Libris - New York Public Library" του βετεράνου Φρέντερικ Γουάιζμαν (με περισσότερα από 40 ντοκιμαντέρ στη φιλμογραφία του από τη δεκαετία του 1960), που αυτή τη φορά διερευνά το "δισυπόστατο" ενός μεγάλου πολιτιστικού ιδρύματος στη μητρόπολη της Νέας Υόρκης, την προσπάθεια της εκεί δημόσιας βιβλιοθήκης να είναι ταυτόχρονα "παραδοσιακή" και την ίδια στιγμή να χρησιμοποιήσει σε ευρεία κλίμακα τις ψηφιακές τεχνολογίες.
Μια ταινία που ανυπομονούμε να δούμε (επίσης στο διαγωνιστικό πρόγραμμα) είναι το «Three Billboards Outside Ebbing, Missouri» του Βρετανού Μάρτιν ΜακΝτόνα, με Φράνσις ΜακΝτόρμαντ, Σαμ Ρόκγουελ, Γούντι Χάρελσον, Άμπι Κορνίς, Τζον Χοκς. Σε μια μικρή πόλη, κάπου στο Μιζούρι, μια γυναίκα ψάχνει, ουσιαστικά μόνη της, να εξιχνιάσει το φόνο της κόρης της. Γρήγορα οι πάντες θα στραφούν εναντίον της...
Ο Γιαπωνέζος Χιροκάζου Κόρε - Έντα διαγωνίζεται με τον "Τρίτο φόνο", όπου μια ομολογία ενοχής για έναν φόνο που έγινε τριάντα χρόνια πριν προβληματίζει τον δικηγόρο του κατηγορούμενου. Ίσως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως φαίνονται...
"Έκθεση της τέχνης του κινηματογράφου"
Θυμίζουμε ότι το Φεστιβάλ Βενετίας είναι το αρχαιότερο φεστιβάλ κινηματογράφου στον κόσμο, καθώς ξεκίνησε την περίοδο του Μουσολίνι, το 1932, ως Esposizione Internazionale d'Arte Cinematografica (Διεθνής Έκθεση της Τέχνης του Κινηματογράφου) στο πλαίσιο της Μπιενάλε. Εμπνευστές εκείνης της πρώτης Έκθεσης ήταν ο κόμης Τζιουζέπε Βόλπι Ντι Μισουράτα, ο γλύπτης Αντόνιο Μαριάνι και ο Λουτσιάνο Ντε Φέο, με την αμέριστη υποστήριξη φυσικά του μουσολινικού καθεστώτος, για λόγους προπαγάνδας.
Βέβαια η πρώτη εκείνη διοργάνωση είχε περισσότερο τον χαρακτήρα κοσμικού γεγονότος και οι προβολές είχαν γίνει στη βεράντα του ξενοδοχείου Εξέλσιορ, παρουσία της Γκρέτα Γκάρμπο, της Τζόαν Κρόφορντ, του Βιτόριο Ντε Σίκα... Αν και η εκδήλωση δεν είχε διαγωνιστικό χαρακτήρα, στο κλείσιμο με ψηφοφορία μεταξύ των θεατών αναδείχθηκε ως καλύτερος σκηνοθέτης ο εντελώς ξεχασμένος σήμερα Σοβιετικός Νικολάι Εκκ για την ταινία «Putjovka v zizn» (“Ο δρόμος προς τη ζωή”).
Ύστερα από τη μεγάλη επιτυχία που σημείωσε αυτή η πρώτη διοργάνωση αποφασίστηκε να γίνει συστηματική προετοιμασία για την επόμενη, που πραγματοποιήθηκε δύο χρόνια μετά, από την 1η μέχρι τις 20 Αυγούστου του 1934, με τη συμμετοχή 19 χωρών και με περισσότερους από 300 δημοσιογράφους -πράγμα πρωτοφανές τα χρόνια εκείνα. Το Φεστιβάλ κατάφερε να εδραιωθεί στη διεθνή κοινή γνώμη σε τέτοιο βαθμό, ώστε ξεπέρασε χωρίς μεγάλη δυσκολία τους κραδασμούς του μεταπολεμικού κόσμου, αναδεικνύοντας μάλιστα τις “νέες τάσεις”, όπως για παράδειγμα το ισχυρό ρεύμα του "νέου" ιαπωνικού κινηματογράφου, κατά τη δεκαετία του 1950.
