Δύσκολα μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι πρόκειται για σύμπτωση: Σαράντα πέντε ημέρες μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ αποφάσισε ποια θα είναι η επόμενη ταινία του και ξεκίνησε αμέσως τη διαδικασία παραγωγής (με πρωταγωνιστές τη Μέριλ Στριπ και τον Τομ Χανκς), με ταχύτατους ρυθμούς, ώστε οι δημοσιογράφοι στο Χόλιγουντ να μιλούν για fast track. Η ταινία ονομάζεται «The Papers» και αναδεικνύει τον ρόλο που διαδραμάτισε η εφημερίδα «Washington Post» επί προεδρίας Νίξον δημοσιοποιώντας την απόρρητη μελέτη του Πενταγώνου για την αμερικανική ανάμειξη στο Βιετνάμ - «The Pentagon Papers», εξ ου και ο τίτλος της ταινίας.
Αρχικά, το 1971, αποσπάσματα από τα Pentagon Papers είχαν δημοσιευτεί στους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» έπειτα από πρωτοβουλία του Ντάνιελ Έλσμπεργκ και αποκάλυπταν ότι η προεδρία Τζόνσον παραπλανούσε συστηματικά και για μεγάλο χρονικό διάστημα όχι μόνο τον αμερικανικό λαό, αλλά και το Κογκρέσο, για το εύρος της αμερικανικής ανάμειξης στο Βιετνάμ και για το «στρατηγικό αδιέξοδο» των πολεμικών επιχειρήσεων.
Επιπλέον, με την «ελεγχόμενη πληροφόρηση», η αμερικανική κυβέρνηση είχε αποκρύψει για μεγάλο χρονικό διάστημα το γεγονός ότι είχε επεκτείνει τους μαζικούς βομβαρδισμούς σε όλη την Ινδοκίνα, πέρα από το Βόρειο Βιετνάμ.
Εκείνη την εποχή η εκδότρια της εφημερίδας «Washington Post» Κάθριν Γκράχαμ (στην ταινία την υποδύεται η Μέριλ Στριπ) και ο διευθυντής σύνταξης Μπεν Μπράντλι (Τομ Χανκς) αποφάσισαν να υπερασπιστούν το δημοσιογραφικό δικαίωμα για δημοσίευση ακόμη και απόρρητων εγγράφων εφόσον κάτι τέτοιο υπηρετεί τα συμφέροντα της κοινωνίας και, παίρνοντας τη σκυτάλη από τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», ξεκίνησαν σειρά δημοσιευμάτων. Λίγο αργότερα, μεγάλο μέρος από τα Pentagon Papers (που εκτείνονται σε χιλιάδες σελίδες) τυπώθηκε και σε βιβλίο, με την επιμέλεια του Νόαμ Τσόμσκι και του ιστορικού του αμερικανικού εργατικού κινήματος Χάουαρντ Ζιν. Και βεβαια η σύγκρουση της «Washington Post» με την κυβέρνηση Νίξον κορυφώθηκε στη συνέχεια με την αποκάλυψη του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ, η οποία οδήγησε τον Νίξον σε παραίτηση προκειμένου να αποφύγει την παραπομπή σε ειδικό δικαστήριο... Η ταινία του Σπίλμπεργκ αναμένεται να κάνει πρεμιέρα στις 22 Δεκεμβρίου, ενώ η διανομή της στις κινηματογραφικές αίθουσες θα γίνει στις 12 Ιανουαρίου του 2018.
Διακρίνει, επομένως, ο Σπίλμπεργκ αναλογίες ανάμεσα σε εκείνη την περίοδο και στη σημερινή «εποχή Τραμπ»; Το εντυπωσιακό πάντως είναι πως, αυτή την εποχή, ο Σπίλμπεργκ ολοκληρώνει ταυτόχρονα μία ακόμη ταινία, το «Ready Player One», ένα δυστοπικό φιλμ (βασισμένο στο μυθιστόρημα του Έρνεστ Κλάιν), που τοποθετείται στο όχι πολύ μακρινό μέλλον και περιγράφει τις καταστροφικές συνέπειες από την υπερθέρμανση του πλανήτη! Εδώ, ο Σπίλμπεργκ προηγήθηκε της απόφασης του Τραμπ να αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη Συμφωνία του Παρισιού, στην οποία μετέχουν σχεδόν 200 χώρες με στόχο τη μείωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη...
Πέντε ταινίες για τη δημοσιογραφία στο σινεμά
«Όλοι οι άνθρωποι του προέδρου» (1976), το πολιτικό θρίλερ του Άλαν Πακούλα για τους δημοσιογράφους Μπομπ Γούντγουορντ και Καρλ Μπερνστάιν της «Washington Post», που συνεργάστηκαν για να δημοσιοποιήσουν το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ... Στους ρόλους των δύο δημοσιογράφων ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ και ο Ντάστιν Χόφμαν. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις στις ΗΠΑ, μετά την αποκάλυψη του Γουότεργκεϊτ το 69% των Αμερικανών θεωρούσαν τη δημοσιογραφία αξιόπιστη. Στα μέσα της δεκαετίας του '80, σύμφωνα με δημοσκόπηση του δικτύου NBC, το ποσοστό έπεσε στο 29%.
«The Insider» (1999) του Μάικλ Μαν, με τον Αλ Πατσίνο στον ρόλο του Λόουελ Μπέργκμαν, υπεύθυνου της διάσημης εκπομπής ερευνητικής δημοσιογραφίας του CBS «60 λεπτά». Η ταινία περιγράφει τη «μάχη» με το ανελέητο λόμπι των καπνοβιομηχανιών, που προσπάθησε να εξαφανίσει μια έρευνα της δημοσιογραφικής ομάδας της εκπομπής.
«Επικίνδυνα χρόνια» (1982) του Πίτερ Γουίαρ. Ο Μελ Γκίμπσον ως νεαρός Αυστραλός δημοσιογράφος στην ταραγμένη Τζακάρτα του 1965, ανυποψίαστος για τις τραγικές διαστάσεις που μπορεί να αποκτήσει η δουλειά του, ειδικά στον Τρίτο Κόσμο, θα γίνει αυτόπτης μάρτυρας στο στρατιωτικό πραξικόπημα που αιματοκύλησε την Ινδονησία...
«Καληνύχτα και καλή τύχη» (2005) του Τζορτζ Κλούνεϊ. Μια ψύχραιμη απεικόνιση της μακαρθικής περιόδου στην Αμερική της δεκαετίας του 1950, με τους δημοσιογράφους της εκπομπής «Καληνύχτα και καλή τύχη», που παρουσίαζε ο Εντουαρντ Μόροου, να διασώζουν την τιμή της αμερικανικής δημοσιογραφιας...
«Πολίτης Κέιν» (1941) του Όρσον Γουέλς. Το σαρωτικό ντεμπούτο του Γουέλς στον κινηματογράφο, η ζωή του μεγαλοεκδότη Τσαρλς Φόστερ Κέιν, χαρακτήρα διψασμένου για εξουσία και ολοκληρωτικό έλεγχο... Ο Γουέλς εμπνεύστηκε τον ήρωά του από τη ζωή του πρώτου μεγιστάνα των ΜΜΕ της Αμερικής Γουίλιαμ Ράντολφ Χιρστ.. Με δημοσιεύματα για σκάνδαλα, εγκλήματα, κατασκευασμένες ειδήσεις που προκαλούσαν τρόμο, συμβουλές για συναισθηματικά... Μέχρι που «έσπρωξε» τις Ηνωμένες Πολιτείες στον ισπανοαμερικανικό πόλεμο του 1898.
