Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
22.8°C26.3°C
3 BF 32%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.6°C26.2°C
3 BF 34%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
19.0°C24.8°C
2 BF 50%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.8°C
2 BF 65%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
23.9°C24.5°C
2 BF 33%
Σινεμά στη χρονιά των προσφύγων
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Σινεμά στη χρονιά των προσφύγων

"Πρόσφυγας", μια οριακή έννοια που δοκιμάζει τις βεβαιότητές μας: Σημάδεψε με καθοριστικό τρόπο τον κινηματογράφο κατά τη διάρκεια της χρονιάς που κλείνει... Βιώνουμε μια ιστορική καμπή, τις συνέπειες της οποίας ακόμη δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως. Και βέβαια, πέρα από την ανθρώπινη διάσταση, υπάρχουν και τα ανελέητα πολιτικά παιχνίδια, τα τεράστια κέρδη των διακινητών, οι δυσοίωνες προοπτικές που ανοίγει το εξτρεμιστικό Ισλάμ. Και για τους καλλιτέχνες - κινηματογραφιστές τίθεται το δύσκολο ζήτημα της αισθητικοποίησης του ακραίου, του πόνου.
Ο Τζόρτζιο Αγκάμπεν, σε ένα προφητικό κείμενό του, είκοσι χρόνια πριν, με τίτλο «Πέρα από τα δικαιώματα του ανθρώπου», καλούσε σε εγρήγορση, προειδοποιώντας πως ο “πρόσφυγας”, ο αποκλεισμένος από δικαιώματα, είναι σήμερα “η μόνη νομικοπολιτική κατηγορία στην οποία μπορούμε να διαβλέψουμε τις μορφές της πολιτικής κοινότητας που έρχεται".

Αμέτρητες είναι πλέον οι ταινίες που καταπιάστηκαν να αποτυπώσουν τις πολλαπλές διαστάσεις τού προβλήματος, που το "φρούριο Ευρώπη” αρνείται να αντιμετωπίσει... Ίσως η ταινία που συζητήθηκε περισσότερο, σε συνάρτηση με το θέμα "πρόσφυγες", είναι η πολυβραβευμένη "Φωτιά στη θάλασσα" του Ιταλού σκηνοθέτη Τζιανφράνκο Ρόζι, για τα "κύματα ανθρώπων" που φτάνουν στη Λαμπεντούζα. Τον είχαμε συναντήσει εδώ στην Αθήνα, λίγο μετά την ελληνική πρεμιέρα της ταινίας του - διόλου τυχαία, η Ελλάδα ήταν η δεύτερη χώρα στον κόσμο στην οποία προβλήθηκε, μετά την Ιταλία, από 55 χώρες συνολικά σε όλο τον πλανήτη... Ο 51χρονος Ρόζι αρχικά σχεδίαζε να γυρίσει απλώς ένα δεκάλεπτο φιλμ για τους θαλασσοπνιγμένους πρόσφυγες, αλλά, όταν έφτασε στο νησί και συνειδητοποίησε τι συμβαίνει, αποφάσισε να αφιερώσει έναν χρόνο παραμονής και δουλειάς, που οδήγησε σε μια ταινία δύο ωρών.

Η Λαμπεντούζα, με έξι χιλιάδες κατοίκους, βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο της Μεσογείου, είναι το νότιο σύνορο της Ευρώπης, περίπου με τον ίδιο τρόπο που η Χίος και η Λέσβος είναι τα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης. Με μια σημαντική διαφορά ωστόσο: η μεγάλη θαλάσσια διαδρομή από την Αφρική φέρνει στα παράλια της Λαμπεντούζα σκάφη που κουβαλάνε εξαντλημένα, αφυδατωμένα κορμιά ή πτώματα, ειδικά στα αμπάρια, στην "τρίτη θέση", όπως λένε μεταξύ τους οι πρόσφυγες...

«Μέχρι να βρεθώ στη Λαμπεντούζα, είχα στο μυαλό μου μονάχα εκείνο το μείγμα αποσπασματικών εικόνων που βγαίνει από τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων" λέει ο Ρόζι. "Όμως, όταν έφτασα εκεί, ανακάλυψα ότι η αλήθεια βρίσκεται πέρα από όλα αυτά. Δεν πιστεύω ότι μια ταινία ή ένα βιβλίο μπορεί να φέρει κάποια αλλαγή, πιθανώς, όμως, να οδηγήσει στη συνειδητοποίηση, και αυτός είναι ο απώτερος στόχος μου, να πέσουν τα τείχη στα μυαλά των ανθρώπων. Αλλά είμαι απογοητευμένος, θυμωμένος, με την ευρωπαϊκή στάση στο πρόβλημα. Μια μέρα, κατέβηκα στο αμπάρι ενός πλοίου γεμάτο πτώματα, με πρόσφυγες που ‘δεν τα κατάφεραν’... Εκεί κατάλαβα ότι αυτό ήταν το τέλος για μένα. Ήταν σαν να σου ζητούσαν να μπεις στους θαλάμους αερίων των ναζιστικών στρατοπέδων. Κατά τη γνώμη μου, πρέπει να πάμε πίσω στην περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, στο Ολοκαύτωμα, για να βρούμε κάτι ανάλογο με τη σημερινή κατάσταση...".

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL