Του Λέανδρου Πολενάκη
Στο Θέατρο Altera Pars διαδραματίζεται το “ψυχόδραμα για δύο” του Αμερικανού Τέρενς Μακ Νάλι, “Φράνκι και Τζόνι”. Μια σχεδόν τυπική “νεοϋορκέζικη” συνταγή ενός ειδυλλίου με παράταιρα υλικά, που, όμως, “πιάνει”. Εκείνος, ο Τζόνι, είναι ένας πρώην κατάδικος για μικροαπατεωνίες, που ψάχνει για ένα καινούργιο ξεκίνημα. Εκείνη, η Φράνκι μια γκαρσόνα που έχει πληγωθεί στο παρελθόν και αποφάσισε να ζει χωρίς φίλους, μόνη. Μια παθιασμένη ερωτική νύχτα τους ενώνει. Το φως της μέρας τους χωρίζει. Η πληγωμένη Φράνκι θέλει να διαγράψει δια παντός τη νύχτα τους, αλλά ο ερωτευμένος Τζόνι, πικαρισμένος και από την αντίστασή της, επιμένει. Δοκιμάζει να “δαμάσει” τη Φράνκι όπως... δαμάζουν τα άγρια άλογα στο Τέξας... με το λάσο και εκείνη δείχνει τα δόντια της... όπως ένα κογιότ της ερήμου που υπερασπίζεται τη φωλιά του. Τη συνέχεια δεν την αποκαλύπτω.
Στα χέρια ενός Τέννεση Ουίλλιαμς αυτό το υλικό θα είχε γίνει ένα θεατρικό “διαμάντι”, και στα χέρια ενός Γούντι Άλεν μια αυτοσαρκαστική ταινία. Στο έργο του Μακ Νάλι έχουμε περισσότερο ένα δραματοποιημένο δοκίμιο εφαρμοσμένης ψυχανάλυσης, όπου η “μεταβίβαση” της συλλογικής ενοχής του σύγχρονου ανθρώπου γίνεται εδώ με τη θέαση του “πολιτισμένου” εαυτού του (πηγή δυστυχίας) “απέναντι”, στον καθρέφτη της θεατρικής αναπαράστασης, ως “άγριου”. Για να ακολουθήσει η τελετή του οιονεί “αλληλοσπαραγμού” των μελών του ζεύγους, που τα ελευθερώνει... Μια διαδικασία ίσως οικεία στο αμερικανικό κοινό, ειδικά στο καλλιτεχνικό και διανοούμενο κομμάτι των πολιτειών της ανατολικής ακτής, αλλά όχι τόσο στο ελληνικό κοινό.
Το έλλειμμα γιατρεύει η “συστημική” σκηνοθεσία του Γιώργου Σκεύα, σε καλή μετάφραση του ίδιου, που συνθέτει τα μέρη του έργου έτσι ώστε το τελικό άθροισμα να υπερβαίνει ως ποιόν το ποσόν τους. Προσθέτοντας ο σκηνοθέτης μια νότα αισιόδοξου ρομαντισμού, για να λειάνει τις οξείες γωνίες, χωρίς να το προδώσει. Με δύο καλές, βαθιές, ισάξιες, κλιμακούμενες μουσικές ερμηνείες (από πιανίσιμο σε φορτίσιμο) του Τάσου Ιορδανίδη (κύμβαλο) και της Ιωάννας Παππά (βιόλα), που τέμνουν κάθετα τον χωροχρόνο ανάγοντας τα πρόσωπα σε σύμβολα. Μόνο μειονέκτημα, ίσως, η κάπως μεγάλη διάρκεια του έργου. Η σκηνογραφία και τα κοστούμια που επιμελήθηκε ο σκηνοθέτης “γράφουν”, οι φωτισμοί της Κατερίνας Μαραγκουδάκη αναπόσπαστο μέρος της σκηνοθεσίας, οι μουσικές (Σήμη Τσιλαλή) λειτουργικές.
***
"Ο κήπος"
Στο Θέατρο Από Μηχανής, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Μυλωνά (κίνηση - χορογραφίες Χρυσηίς Λιατζιβίρη), παρακολουθήσαμε τον “Κήπο” του επίσης Αμερικανού Μπρους Γκουτς, σε δόκιμη μετάφραση της Κάτιας Σπερελάκη. Το έργο, μια “αναδίφηση” του συλλογικού τραύματος που υπήρξε για τις ΗΠΑ η περιπέτεια του Βιετνάμ και δεν έχει κλείσει ακόμη, μας αφορά όλους σήμερα, μια και ο πλανήτης έχει γίνει πια ένα “απέραντο ξενοδοχείο”. Πρόκειται και εδώ για ένα “ψυχόδραμα για δύο” και για μια συστημική εθνοψυχανάλυση με εργαλείο τη θεατρική σκηνή, που υποδύεται πειστικά το ομαδικό ασυνείδητο ενός ολόκληρου κόσμου που οι ελπίδες του για καλύτερη ζωή κατέρρευσαν. “Ο Μπάρι, βετεράνος του Βιετνάμ, και η Λουίζ σύμφωνα με τον νόμο των πιθανοτήτων δεν θα είχαν συναντηθεί ποτέ και όταν αυτό συμβαίνει, η έκρηξη είναι αναπόφευκτη. Όμως, τελικά αποδεικνύεται πως η ζωή πάντα περιμένει στη γωνία, έτοιμη να αναστρέψει την αναμενόμενη ροή και να δημιουργήσει...”, σημειώνει η μεταφράστρια στο σημείωμα του προγράμματος. Μια ωραία παράσταση, σκηνοθετημένη “κάθετα”, σαν αρχαίος όρθιος αργαλειός του καιρού που υφαίνει τη μοίρα, με υφάδι και στημόνι δύο λαμπρούς - λαμπερούς ηθοποιούς, την Κάτια Σπερελάκη και τον Στέλιο Μάϊνα, ωραία φωτισμένη από τον Γιώργο Αγιαννίτη, με τη θελκτική μουσική του Παύλου Κατσιβέλη.
