Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.2°C26.3°C
2 BF 36%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C26.0°C
3 BF 36%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C24.8°C
2 BF 52%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.9°C24.0°C
2 BF 38%
Αναζητώντας την Ευρώπη
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Αναζητώντας την Ευρώπη

Μετά από ευγενική πρόσκληση, με γενναιόδωρη φιλοξενία του Ινστιτούτου Θεάτρου και Τεχνών της Τσεχίας, παρακολούθησα τις παραστάσεις και άλλες συναφείς εκδηλώσεις του Διεθνούς Θεατρικού Συνεδρίου Πράγας, 2018. Τις εντυπώσεις μου μεταφέρω εδώ.

Κύρια εντύπωσή μου είναι ότι η Τσεχία, γεωγραφικά, πολιτικά, πολιτιστικά και γλωσικά, κρίσιμα τοποθετημένη ανάμεσα στην Ανατολική και Δυτική, στη Βόρεια και τη Νότια Ευρώπη, δεν έπαψε ποτέ, παρά τις τραυματικές ιστορικές της περιπέτειες και μεταμορφώσεις, να αποτελεί αναπόσπαστο και οργανικό μέρος της κεντρικής Ευρώπης. Με το θέατρο, συνδυάζοντας αρμονικά το κλασικό με το μοντέρνο, αξιοποιώντας κυρίως μια προικισμένη νέα γενιά ηθοποιών, η λαβωμένη χώρα επιχειρεί να ξαναβρεί σήμερα τη βίαια διακεκομμένη ευρωπαϊκή της ταυτότητα. Καλλιεργώντας μεθοδικά, γι' αυτό, την πλούσια ουμανιστική θεατρική της παράδοση, σε διάλογο με σύγχρονες ευρωπαϊκές αναζητήσεις. Αντιρρήσεις, ίσως, μπορεί να έχει κάποιος για συγκεκριμένες επί μέρους επιλογές ύφους ή περιεχομένου. Η εμμονική αναζήτηση π.χ. με κάθε θυσία της “Ευρώπης” κάποτε μπορεί να αποδειχθεί “δίκοπο μαχαίρι" για τους αναζητούντες. Είναι όμως σημαντικό ότι δεν υπάρχει στασιμότητα, έχουμε οργασμό δουλειάς, βρασμό, γίνεται αναμόχλευση ιδεών, μια θεατρική ζύμωση που σίγουρα θα φέρει καρπούς.

Είδαμε, έτσι, μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διασκευή του “Μάκβεθ” με τον τίτλο : “Πάρα πολύ αίμα”... Ήδη ο τίτλος μάς προδιέθετε για μια παράσταση επικεντρωμένη στη φονική φύση της εξουσίας, την οποία κεντρίζει και επαυξάνει η άμετρη ανθρώπινη φιλοδοξία. Με ιδιαίτερα έντονες, εντυπωσιακές εικόνες βίας, μεταεξπρεσιονιστικά δοσμένες, με ανάλογους σκιώδεις φωτισμούς, ενορχηστρωμένη από τον σκηνοθέτη, διασκευαστή και σκηνογράφο συνάμα, Ντέιβιντ Γιάρζαβ (γεν. 1971), η παράσταση εξέπεμπε με σαφήνεια το αντιπολεμικό ανθρωπιστικό της μήνυμα: ότι καμία εξουσία δεν είναι αθώα. Έμενε όμως εκτός οπτικής το άλλο εκείνο δομικό συστατικό του έργου, ο σύνθετος, μέχρι τελικής πτώσεως, αγώνας για επικράτηση ανάμεσα στον άνδρα και στη γυναίκα, τον Μάκβεθ και τη Λαίδη, που λήγει με ολική επικράτηση της Λαίδης, έχοντας, όμως, ως συνέπεια την καταστροφή της γυναίκας και την πλήρη απελευθέρωση της φονικής παραφοράς του ανδρός. Τη μεθοδευμένη διαλεκτική του Σαίξπηρ εδώ υποκαθιστά το οικείο και προσφιλές στους Τσέχους παράλογο στοιχείο της Ιστορίας. Κυριότερο πλεονέκτημα της αρτιότατης τεχνικά παράστασης, η έξοχη ομάδα των ασκημένων, νέων επί το πλείστον ηθοποιών (22), που κατέθεταν την ψυχή τους.

Η παράσταση “Παιδιά της μαμάς τους”, από την ανεξάρτητη θεατρική ομάδα “Τίγρεις σε χρεία”, στηριγμένη σε κείμενα των, Μούζιλ, Μπέρνχαρντ, Ρίλκε, σε σκηνοθεσία του Τόμας Λούζνι, σκηνικά του Πετρ Βίτεκ, κοστούμια του Βόιτσεκ Χάνις, μας αφηγείται την ιστορία τεσσάρων νέων εφήβων αδελφών, της ανώτερης, ευημερούσας τάξης, αυριανών “στηριγμάτων της κοινωνίας”, άλλως εκπροσώπων της περιώνυμης “αριστείας”, που φοιτούν εσώκλειστοι σε ένα ακριβό ιδιωτικό σχολείο (με αραιές επισκέψεις μιας ψυχρής αυταρχικής μητέρας και χαρακτηριστική την απουσία πατέρα), επιδιδόμενοι σε ένα ανελέητα σκληρό παιχνίδι επιβολής, που γρήγορα παίρνει ανθρωποφαγικές διαστάσεις. Με αφορμή μια κλοπή χρημάτων, μπαίνει σε κίνηση μια δίνη κυριαρχίας, επιβολής χειραγώγησης, τρομοκρατίας, ταπείνωσης του άλλου, στηριγμένο σε κοινωνικά, ιδεολογικά, οικονομικά και θρησκευτικά στερεότυπα, που σύντομα γίνεται ανεξέλεγκτο. Χωρίς όμως και να οδηγείται το έργο, γι' αυτό, σε μια “κατά το αναγκαίο και πιθανό” λύση. Όλα μένουν μετέωρα. Η ακροτελεύτια ρήση “Να καταργήσουμε το Λύκειο που καταστρέφει τους νέους” θεατρικά δεν σημαίνει τίποτε.

Και πάλι εδώ, οι έξοχοι νέοι ηθοποιοί (9) “βάζουν ψυχή”, παίζουν με συγκινητική αυτοπάθεια, διασώζουν το έργο και την παράσταση. Θα χρειαστεί, όμως, άλλο ένα σημείωμα για να ολοκληρώσουμε την περιδιάβαση στο σύγχρονο τσεχικό θέατρο.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL