Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
20.2°C23.8°C
3 BF 42%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
19.1°C22.7°C
2 BF 55%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.0°C19.9°C
4 BF 60%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
20 °C
18.8°C20.8°C
5 BF 45%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
22.9°C22.9°C
3 BF 31%
Μάθημα εσαεί
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μάθημα εσαεί

Η “Εκάβη” του Ευριπίδη, ένα δράμα βυθισμένο, λες, στον Θουκυδίδειο λόγο, αντανακλά την αναλλοίωτη φύση του ανθρώπου, με τον ανεπανάληπτο τρόπο που την εκθέτει στο έργο του ο μεγάλος ιστορικός. Με πρόσχημα την πτώση του Ιλίου, παρακολουθούμε την “επόμενη ημέρα” της άλωσης μιας ελληνικής πόλης από Έλληνες. Ο αφανισμός της Μήλου δεν απέχει πολύ χρονικά. Το ίδιο και η ολοκληρωτική σφαγή των γυναικόπαιδων της Βοιωτικής Μυκαλησσού από Θράκες μισθοφόρους των Αθηναίων, επεισόδιο που αναφέρει ο Θουκυδίδης, χαρακτηρίζοντας τους Θράκες, ως "γένος που έτσι και ξεθαρρέψει λίγο γίνεται αδυσώπητο” (χαλεπώτατον). Άραγε τυχαία το έργο διαδραματίζεται στις ακτές της Θράκης με Θράκες πρωταγωνιστές; Τον βασιλιά της Θράκης Πολυμήστορα και την θρακικής καταγωγής Εκάβη. Αλλά η “Θράκη” λειτουργεί και αλλιώς μέσα στο έργο: γίνεται μια μετωνυμία της παρακμάζουσας Αθήνας. Στο πρώτο μέρος της τραγωδίας, με θέμα την ανόσια θυσία της Πολυξένης μετά από απαίτηση του νεκρού Αχιλλέα, ο ποιητής φροντίζει απ' την αρχή να μας πληροφορήσει ότι στη λήψη της μιαρής απόφασης πρωτοστάτησαν οι Αθηναίοι: οι δύο γιοί του Θησέα με την παραπλανητική τους ρητορεία, "δισσών μύθων ρήτορες", ομόφωνα υποστήριζαν τη θυσία. Πρόδηλος ο πολιτικός υπαινιγμός.

Η κρίση του ηρωικού ιδεώδους ήδη παρατηρείται στα έπη του Ομήρου. Στην “Οδύσσεια” ιδίως, είναι εμφανής. Τόσο που η κατοπινή μετάβαση του ήρωα από τον επικό στον τραγικό κόσμο, να μας θυμίζει κατακόρυφη πτώση. Αλλά μέχρι ενός σημείου. Επειδή η τραγωδία βρίσκει πάντα ένα τρόπο να ξαναστήσει στα πόδια του το ανεστραμμένο επικό τοπίο. Στο λ' της "Οδύσσειας", ο Οδυσσέας επισκεπτόμενος τον Άδη συναντά έναν αντιηρωικό Αχιλλέα, ο οποίος δηλώνει ότι θα προτιμούσε να βρισκόταν κάτω από το φως του ηλίου και ας ήταν δούλος του φτωχότερου αγρότη, παρά να βασιλεύει στο σκοτάδι του Κάτω Κόσμου. Στην “Εκάβη”, η εικόνα αντιστρέφεται. Η νεαρή Πολυξένη, ενώ την οδηγούν στον τύμβο του Αχιλλέα, τον τόπο της σφαγής, λέει ακριβώς τα αντίθετα: “Κανείς να μη με αγγίξει. Θα βαδίσω μόνη. Επειδή γεννήθηκα ελεύθερη θέλω να πεθάνω ελεύθερη και να λάβω στον Άδη τη θέση που μου αξίζει, μιας βασίλισσας”. Η χαμένη ηρωική συνείδηση επανέρχεται, αλλά με φορέα μια κόρη, μια παρθένο. Πλήρης ανατροπή των παραδοσιακών ανδρικών αξιών.

Στο δεύτερο μέρος της τραγωδίας, ως φυσική συνέπεια βλέπουμε ακράτητο να ξεσπάει σαν αφρισμένο κύμα το “χαλεπώτατο” γένος των Θρακών, με την άγρια εκδίκηση της αιχμάλωτης Θρακιώτισσας βασίλισσας Εκάβης, ενάντια στον επίορκο και φονιά του γιού της, Θράκα βασιλιά Πολυμήστορα. Έχουμε εδώ άλλη μια ριζική ανατροπή, τη μεταμόρφωση του θηράματος σε κυνηγό και του θύματος σε θύτη. Πυρήνας της τραγωδίας εξακολουθεί όμως να είναι το συγκλονιστικό επεισόδιο της θυσίας της Πολυξένης, μάθημα εσαεί ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Στο “Ιδρυμα Κακογιάννη” παρακολουθήσαμε μια αγγλόφωνη παράσταση της “Εκάβης” του Stanford Repertry Theater με ελληνικούς υπέρτιτλους σε αγγλική μετάφραση και σκηνοθεσία Rush Rehm, χορογραφίες Aleta Hayes, σκηνογραφία - κοστούμια Connie Strayer, φωτισμοί Michael Ramsaur, ήχοι Michael Keck. Μια από τις ευχάριστες εκπλήξεις του καλοκαιριού, με σεβασμό στο κείμενο, προσαρμοσμένη στον εσωτερικό χώρο, με πολύ καλή άρθρωση και κίνηση των Ελλήνων ηθοποιών που ήξεραν ακριβώς τι έλεγαν και πώς να το μετατρέπουν σε ενσώματο λόγο. Παλιοί και νέοι, μαζί, σε αρμονική συνεργασία. Με Εκάβη την εκλεκτή Κερασία Σαμαρά, που δεν άφησε ανεκμετάλλευτα τα λυρικά της προσόντα δίπλα στα πλούσια θεατρικά. Με τους καλούς Σωκράτη Αλαφούζο σε διπλό ρόλο, Οδυσσέα, Πολυμήστορα, Γιάννη Ασκάρογλου ως Αγαμέμνονα και την πολύ ελπιδοφόρο Αναστασία Πλελή ως Πολυξένη, με αδιάψευστο το τεκμήριο της νιότης. Με τον Αχιλλέα Βατρικά ως φιλοσοφημένο Ταλθύβιο, την Ηρώ Λέφα ως λυπημένο “Πολύδωρο” και τη Μαρία Τζανουκάκη ως πιστή Θεράπαινα. Στον πολυδύναμο χορό οι: Θεοδώρα Δούσκα, Ιφιγένεια Καραμήτρου, Ηρώ Λέφα, Νατάσα Παπαδάκη, Ανθή Σαββάκη, Δήμητρα Ταρούση και Μαρία Τζανουκάκη.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL