Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
18.2°C22.0°C
1 BF 47%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.7°C21.2°C
2 BF 57%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C19.4°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
18.8°C21.5°C
1 BF 61%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.9°C18.4°C
2 BF 63%
"Βάτραχοι" του Αριστοφάνη στην Επίδαυρο / Είτε ίσια είτε στραβά
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

"Βάτραχοι" του Αριστοφάνη στην Επίδαυρο / Είτε ίσια είτε στραβά

Του Λέανδρου Πολενάκη

Κάποια αποσπάσματα των "Βατράχων” δίνουν την εντύπωση πως ο ποιητής ανήκε στην ολιγαρχική πολιτική παράταξη. Αυτό δεν είναι βέβαιο και πρέπει να ξεχωρίζουμε τον κωμωδιογράφο Αριστοφάνη από τον πολίτη. Ο πρώτος είναι εκεί για να κατεδαφίζει με το γέλιο ό,τι υπερβαίνει το μέτρο. Ο δεύτερος οφείλει να σκέφτεται "σοβαρά" πριν αποφασίσει.

Πρόκειται για μια ανατρεπτική κωμωδία, όπου κανείς δεν ξέρει πού τελειώνει το αστείο, πού αρχίζει το σοβαρό, αλλά αυτό δεν είναι πρόβλημα. Επειδή, ακριβώς, η μείξη σοβαρού και αστείου στις κωμωδίες του Αριστοφάνη αποδεικνύεται τελικά μια "σοβαρή" πρόταση. Το λέει και ο Πλάτων στους "Νόμους": "Χωρίς τα γελοία δεν μπορούμε να εννοήσουμε τα σπουδαία".

Σημειώνει ο σκηνοθέτης Κώστας Φιλίππογλου: "Στους 'Βατράχους', ο Αριστοφάνης ξεδιπλώνει μια φαντασμαγορική νέκυια, σαν άλλος Οδυσσέας που αναζητά τον δρόμο για την ουτοπική Ιθάκη του (...) Το ταξίδι αυτό, αν και γίνεται μέσα στον επιβλητικό ζόφο του κόσμου των ψυχών, διαθέτει την ευθυμία μιας ψυχαγωγικής περιήγησης στον κόσμο του Άδη, που αγγίζει τα όρια του μεσαιωνικού καρναβαλιού".

Γράφει ο Γιάννης Κιουρτσάκης: "Οι ποικίλες μορφές του λαϊκού γέλιου ανάγονται σε κοινό παρονομαστή: το καρναβάλι. Όρος που παραπέμπει σε κάθε παραδοσιακή γιορτή που περιλαμβάνει μεταμφίεση, μάσκες, δρώμενα, συνήθειες που αντιστρέφουν την κανονική τάξη των πραγμάτων: δούλοι που παριστάνουν τα αφεντικά, γυναίκες που προστάζουν τους άντρες τους κ.λπ. ... Ο κόσμος ανάποδα".

Έχουμε στους "Βατράχους" έντονο καρναβαλικό στοιχείο, με προεξάρχοντα έναν διπλό Διόνυσο, καρναβαλικά κωμικό στην ενανθρωπισμένη του όψη, σοβαρό και λυπημένο στη μυστική θέασή του ως κατωκοσμικού "Ιάκχου". Ο καρναβαλικός χορός των "κωμαστών" οπαδών του Βάκχου και ο "σοβαρός" των μυστών, συναντώνται στη μέση της διαδρομής ανάμεσα στο "επάνω" και το "κάτω", στο ίσιο και το ανάποδο του κόσμου, αντανακλώμενοι κωμικά σε μια επιφάνεια κοίλου θεατρικού κατόπτρου. Ένα αστείο και σοβαρό συνάμα σκηνικό δρώμενο, με άκουσμα το περιγελαστικό κόασμα των βατράχων, βολεμένων στον διαχρονικό τους βάλτο, που συμβαίνει να είναι τα παντοτινά "δικά μας παιδιά". Είτε ίσια αρμενίζουμε, είτε στραβά.

Η σκηνοθεσία του Κώστα Φιλίππογλου είδε το καρναβαλικό στοιχείο και το έδωσε σε αντίστιξη με το "σοβαρό". Με έναν εξαιρετικά ασκημένο κωμαστικό χορό και με τον "σοβαρό" χορό των μυστών που σεβάστηκε χωρίς να τον διασύρει. Με συμμετοχή όλου του θιάσου, σε κίνηση της Σοφίας Πάσχου (η Άννα Καλαϊτζίδου εξαιρετική κορυφαία). Με τονισμένη καρναβαλικά μουσική του Γαλενιανού, καρναβαλίζοντα σκηνικά - κοστούμια των Τέλη Καρανάνου, Αλεξάνδρας Σιάφκου, παραβολικούς φωτισμούς του Βλασσόπουλου. Στην κάπως πιο οικονομημένη αυτή τη φορά μετάφραση του Μπλάνα.

Η απαιτητική διδασκαλία ζητούσε από τους ηθοποιούς κάτι δύσκολο: να παίξουν με την ψυχή τους, παραχωρώντας, όμως, τον ρόλο του οδηγού στην αρχαία ψυχή του επιδαύριου τόπου, που γνωρίζει καλύτερα απ' τον καθένα τις υπόγειες διαδρομές.

Η Σοφία Φιλιππίδου (Διόνυσος) ανταποκρίθηκε και επέτρεψε στα υπόγεια ρεύματα να την οδηγήσουν στον δρόμο του νόστου. Ο Λάκης Λαζόπουλος (Ξανθίας και Ευριπίδης) επιχείρησε με τη γνωστή σοφιστική του αντι-υποκριτική να ποδηγετήσει τον τόπο, αλλά ο τόπος δεν τα σηκώνει αυτά και τον έβγαλε "άουτ". Ο Δημήτρης Πιατάς (Ηρακλής), με τη γωνιώδη ατάκα και τον απεριόριστο όγκο φωνής, ήταν προσεκτικός, δεν θέλησε να πληγώσει με άτοπα ποσταρίσματα τον τόπο, που τον άμειψε με δίκαιο φως. Ο Αντώνης Καφετζόπουλος ως Αισχύλος - μάγκας έπαιζε τις ατάκες κομπολόι, δίχως να ακούει τις διαμαρτυρίες του τόπου, που, δικαίως, τον τάπωσε.

Από τον πολυμελή θίασο ξεχώρισα “βραχεία κεφαλή” τους Φοίβο Συμεωνίδη, Γιάννη Γιαννούλη, Γιώργο Συμεωνίδη, χωρίς να υστερούν οι υπόλοιποι, Ειρήνη Μπουνταλή, Εριφύλη Στεφανίδου, Γιάννης Στεφόπουλος, Χρήστος Κοντογεώργης, Τάσος Δημητρόπουλος, Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL