Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.2°C21.2°C
3 BF 71%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
17 °C
13.6°C19.4°C
2 BF 78%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.4°C
3 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.7°C24.8°C
6 BF 33%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.8°C18.5°C
0 BF 82%
Ο Κοινός μας Λόγος
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ο Κοινός μας Λόγος

Ο «Κοινός Λόγος» της ΄Ελλης Παπαδημητρίου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1997 στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου», σε σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου. Το έργο συντίθεται από αληθινές αφηγήσεις γυναικών που συνέλεξε η Παπαδημητρίου, από τη Μικρασιατική καταστροφή μέχρι τον εμφύλιο. Έγραφα τότε, και θα επαναλάβω σήμερα, ότι πρόκειται για μια τελεσφόρο απόπειρα να εκφωνηθεί από σκηνής ένας λόγος χωρίς «φτιασίδια και μαλάματα» (Σεφέρης) που γεννήθηκε στην προφορική γειτονιά της γλώσσας μας. Ο Κοινός μας Λόγος, με την Ηρακλείτεια έννοια του όρου: «του λόγου δ' εόντος κοινού ζώουσιν οι πολλοί ως ιδίαν έχοντες φρόνησιν». Ζούμε, δηλαδή εμείς, οι πολλοί στα περίχωρα -και περίφρακτα- ενός λόγου σημαδεμένου από την Καρτεσιανή λογική της αυλής των προβάτων: «Σκέφτομαι, άρα υπάρχω». Που πολλές φορές μεταφράζεται σε: «Πέθανε εσύ, να ζήσω εγώ». Έτσι μας κανοναρχούν και μας άγουν ανεπαισθήτως οι αγορές. Αυτό το ανεπαισθήτως έχει γίνει κόκκινη κορδέλα στην άκρη της ουράς των αποσβολωμένων από τα δημόσια ψεύδη πολιτών της «χώρας των ξωτικών», όπου έλαχε να ζούμε. Όχι, ευχαριστώ, δεν θα πάρω άλλο τέτοιο δώρο. «Συλλογίζομαι, άρα συνυπάρχω" είναι το επιβεβλημένο, που διασώζει την άγραφη, μελλοντική ιστορία μας. Ο «Κοινός μας Λόγος» εναντίον του «Ορθού Λόγου», της εκάστοτε «σωφροσύνης» και του «πολιτικώς ορθού» (τρομάρα του). Ένα κείμενο πρωτογενές, της ΄Ελλης Παπαδημητρίου, που βγαίνει μέσα από την αενάως φλεγομένη και μη καιομένη μήτρα - μνήμη της Ιστορίας.

«Το ταραχώδες παρελθόν του τόπου μας», αντιγράφω από το πρόγραμμα, "ιχνηλατείται μέσα από λαϊκές αφηγήσεις, ατομικούς σπαραγμούς και συλλογικές μνήμες, αναδεικνύοντας το δραματικό παρόν. Οι μαρτυρίες των γυναικών κωδικοποιούνται θεατρικά, φωτίζοντας διαφορετικά την Ιστορία, μέσα από το βλέμμα των 'μικρών'. Ο 'Κοινός' λόγος συμπορεύεται με τις 'Τρωάδες' του Ευριπίδη και επανεγγράφει όχι μόνο τον θρήνο αλλά κυρίως την αξιοπρέπεια ενός λαού». Συμφωνώ. Τα παιδιά που γεννήθηκαν όταν πρωτοπαίχτηκε το έργο, φέτος ενηλικιώνονται και αποκτούν δικαίωμα ψήφου. Πρέπει να το δουν, όπου και όταν ξαναπαιχτεί, και εύχομαι να γίνει γρήγορα αυτό.

Στην Πειραιώς 260 ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος (επιμέλεια κίνησης της Αγγελικής Στελλάτου, σκηνικά - κοστούμια Αντώνης Δαγκλίδης, επιλογή τραγουδιών Κώστας Βόμβολος, υπαινικτικοί φωτισμοί Σάκης Μπιρμπίλης), έδωσε ξανά την παράσταση σαν τον επικό και κυκλικό κυματισμό της ιστορίας των «μικρών», που μένουν συνήθως αφανείς μέσα στον κλυδωνισμό των μεγάλων γεγονότων. Τους έδωσε όραμα και φωνή. Από τους παλιούς συντελεστές η Μαρία Κατσανδρή μεταφέρει ακέραιη τη συμπυκνωμένη πείρα της με τις ισάξιες, Ελένη Κοκκίδου, Ελένη Ουζουνίδου, Τάνια Παλαιολόγου να ισορροπούν καίρια συναίσθημα και λογισμό. Η Λυδία Κονιόρδου είναι γνήσια Κορυφαία μιας αρχαίας Τραγωδίας.

Θέλω, με την ευκαιρία, να αναφερθώ σε δύο βιβλία που διάβασα πρόσφατα και παρέχουν υλικό για παρόμοια εγχειρήματα.

Το πρώτο είναι η αφήγηση σε στίχους του λαϊκού ποιητή από τις Βολίμες Ζακύνθου Ιωάννη Χασαλεύρη ή Κεραμίδα, που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1923 και επανεκδόθηκε από το Γυμνάσιο - Λύκειο των Βολιμών το 2011, με εισαγωγή - επιμέλεια του Θοδωρή Πομώνη. Έχει ως τίτλο: «Τα βάσανα του νέου αιχμαλώτου» και αφηγείται σε αυτό την περιπέτεια της αιχμαλωσίας του το 1922 στη Μικρασία. Παραθέτω λίγους στίχους:

«Εφύγαμε ολονυχτίς, φτάσαμε στη χαράδρα/ όλοι εμαζευτήκαμε, μπήκαμε στην αράδα/ Εκεί ας κλάψουν οι γονείς, ας κλάψουν οι μητέραις/ που να μην εξημέρωναν οι δυστυχείς ημέραις/ μέσα σ' αυτην τη ρεματιά πολύ κακό εγίνη/ Πολλές χιλιάδες είμαστε παντού μάς εκυκλώνουν/ παντού μάς ρίχναν κανονιές παντού μάς εσκοτώνουν".

Το δεύτερο είναι ένα σπάνιο επίσης βιβλίο, γραμμένο στα αγγλικά, με συνεντεύξεις που πήρε από τους τότε πολιτικούς και στρατιωτικούς αρχηγούς, το 1917, η Ελληνοαμερικανίδα συγγραφέας και δημοσιογράφος Δήμητρα Βάκα - Μπράουν και έχει ως τίτλο (η βρετανική έκδοση): «Κωνσταντίνος, εστεμμένος προδότης». Η πανομοιότυπη αμερικανική έκδοση έχει τίτλο: «Στην καρδιά της γερμανικής δολοπλοκίας». Είναι ένα σκληρό βιβλίο, που φωτίζει τα γεγονότα της εποχής και αποκαλύπτει το σχέδιο απόλυτης κυριαρχίας στην Ευρώπη, από τότε, της Γερμανίας... με τη βοήθεια και στήριξη του αμερικανικού κεφαλαίου! Η συγγραφέας εξαφανίστηκε χωρίς ίχνη το 1919, δολοφονήθηκε πιθανότατα, και το βιβλίο «αποσύρθηκε» μετά τις εκλογές του '20 από όλες τις δημόσιες και ιδιωτικές ελληνικές βιβλιοθήκες. Κατέχω ένα αντίτυπο της βρετανικής έκδοσης.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL