Live τώρα    
19°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
16.2°C20.7°C
2 BF 53%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
17 °C
15.2°C17.7°C
1 BF 74%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.0°C18.0°C
2 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.9°C15.9°C
0 BF 55%
Το αμερικανικό θέατρο σήμερα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το αμερικανικό θέατρο σήμερα

Το αμερικανικό θέατρο, από τον θεωρούμενο εύλογα ως «πατέρα» του Ευγένιο Ο ’Νηλ ώς τους σημερινούς επιγόνους, Άλμπι, Μάμετ, Σέπαρντ, έχει ρίζες ευρωπαϊκες. Ξεπήδησε από τους μεγάλους τεχνίτες του θεάτρου, Τσέχοφ, Ίψεν, Στρίντμπεργκ. Μάλιστα, το εμβληματικό «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;» του Άλμπι, που άλλαξε τον χάρτη του παγκόσμιου θεάτρου όταν έσκασε σαν βόμβα στη Νέα Υόρκη το 1962, με επιρροές από Στρίντμπεργκ («Χορός του Θανάτου», «Πατέρας») και Ίψεν («Βρικόλακες», «Αγριόπαπια»), δεν είναι, όπως τα πρότυπά του, μόνο μια συζυγική τραγικωμωδία ή έστω μία υπαρξιακή συζυγική φάρσα.

Είναι, επιπλέον, «η αληθινή τραγωδία ενός ολόκληρου πολιτισμού που βαδίζει στην παρακμή δίχως να το νιώθει, κάτω από το βάρος διαλυμένων συμμαχιών, φορτωμένος μία άκαμπτη [προτεσταντική] ηθική εντελώς ανίκανη να ανιχνεύσει τον παλμό του ιστορικού γίγνεσθαι». Αυτά τα λόγια αποτελούν μια επινοημένη, πλασματική παραπομπή στο θεμελιακό βιβλίο τού Όσβαλντ Σπένγκλερ «Η παρακμή της Δύσης». Τα απευθύνει στο έργο ο αποτυχημένος καθηγητής της Ιστορίας Τζορτζ στον αδίστακτο ανερχόμενο βιολόγο - γενετιστή Νικ και μας δίνουν το στίγμα του έργου.

Με βάση το προφητικό βιβλίο του Σπένγκλερ, ο Άλμπι παρομοιάζει τις ΗΠΑ με τη «Νέα Καρχηδόνα», προορισμένη να καταστραφεί επειδή στηρίζεται αποκλειστικά στην αλαζονεία του χρήματος και την υπεροψία της τεχνολογίας της. Οι ήρωες του Άλμπι μοιάζει σε πρώτο επίπεδο να λυτρώνονται από τους εφιάλτες τους προχωρώντας σε μια επίπονη πορεία αυτοκάθαρσης και αυτογνωσίας. Σε επίπεδο βάθους το πράγμα αλλάζει, όλα τα κρίσιμα ζητήματα που θέτει το έργο και σήμερα αφορούν την παγκοσμιοποιημένη κοινωνία της συσσώρευσης, παραμένουν ένα εφιαλτικό δεδομένο.

Οι Ευμενίδες της αμερικανικής τριλογίας των οικογενειακών παθών δεν έρχονται στο φως, οι Ερινύες δεν μεταμορφώνονται σε προστάτιδες θεές της πόλεως και το τίμημα της εξαγοράς του χυμένου αίματος δεν αναγνωρίζεται στο χρηματιστήριο των νέων ιδεών. Δεν πρόκειται για ελάττωμα του έργου, αλλά για επιλογή του συγγραφέα, που από νωρίς, ήδη, «έβλεπε το σκοτεινό ενδεχόμενο, την άβυσσο που ερχόταν».

Η σκηνοθεσία του Γιώργου Κιμούλη στο Θέατρο «Από Μηχανής», στην καλή μετάφραση της ποιήτριας Τζένης Μαστοράκη, συνέλαβε σωστά το πολιτικό μήνυμα. Δεν έμεινε στην επιφάνεια του έργου, στο συζυγικό δράμα, αλλά έσκαψε κάτω από το «δέρμα» φτάνοντας στη σάρκα, από εκεί στο κόκαλο και πιο μέσα, στο μεδούλι.

Είδε την πολιτική και κοινωνική παρακμή όχι ως περιστασιακά συμπτώματα, αλλά ως ασθένεια του πυρήνα του ίδιου του είναι. Εντόπισε την αιτία της επικίνδυνης μόλυνσης στην αποτυχία του εμπειρικού παιδευτικού μοντέλου της Δύσης, ιδιαίτερα του λεγόμενου «Νέου Κόσμου», αρχής γενομένης από μια διεφθαρμένη πανεπιστημιακή και ακαδημαϊκή κοινότητα («Παρνασσός»), που καταποντίζει συστηματικά τις αξίες και αναδεικνύει τις μετριότητες. Διέκρινε την αρχή του κακού στην ενδημούσα «επιστημονική βαρβαρότητα».

Ως γνωστόν, «το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι» και ο θεατής, Έλληνας ή ξένος, δεν δυσκολεύεται να αναγνωρίσει οικείες σε αυτόν καταστάσεις που προξενούν συγχρόνως καγχασμό και απόγνωση. Δεν διέφυγε της ματιάς του σκηνοθέτη ούτε τον κρυμμένο δύσμορφο Οιδιπόδειο.

Σε ύφος σύμμεικτο, που αγγίζει κωμωδία και δράμα, με υπόσκαφους, δουλεμένους λεπτολογικά ρόλους, με ωρολογιακούς ρυθμούς, η σκηνοθεσία του Γιώργου Κιμούλη βλέπει δάσος, όχι μόνο δένδρο. Ο Άκης Βλουτής είναι ένας συναρπαστικός, απρόβλεπτος «Τζορτζ», που αιφνιδιάζει θετικά το ήθος του ρόλου «βγάζοντάς του γλώσσα» και τραβώντας μόνιμα το υποκριτικό «χαλί» κάτω απ’ τα πόδια του.

Η έκτακτη Νίκη Παλληκαράκη δίνει γενναία τη δίβουλη «Μάρθα», ως μια κομμένη από το τραγικό της περίγραμμα σκιά Κλυταιμήστρας, που αμάρτησε «χριστιανικά», πέφτοντας από το δυσθεώρητο ύψος του θρόνου / χρόνου της και τώρα υφίσταται τις συνέπειες. Ο Σαράντος Γεωγλερής είναι ο καλύτερος «Νικ» από όσους έχω μέχρι τώρα δει, κάνοντας με απλά μέσα τον κυνισμό χειροπιαστό και ολόγλυφη την αναλγησία.

Η νεότατη Τζωρτζίνα Λιόσση φτιάχνει, κόντρα στο φυσικό της, μια έκτακτη, χωρίς κανένα ψεγάδι, γήινη «Χάνι», που χαίρεσαι να την ακούς και να τη βλέπεις. Τα σκηνικά - κοστούμια του Νίκου Αναγνωστόπουλου λειτουργικά και οι φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη αποκαλυπτικοί.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL