Σπουδαίος και χαρισματικός σκηνοθέτης και δάσκαλος, λάτρης και υπηρέτης του θεάτρου, μεταφραστής, ακαταπόνητος μελετητής που βουτούσε στο παρελθόν ανακαλύπτοντας και παραδίδοντάς μας θησαυρούς της θεατρικής μας παράδοσης, ο Σπύρος Ευαγγελάτος, που πέθανε στα 77 του χρόνια, κηδεύεται αύριο δημοσία δαπάνη από τον Ιερό Ναό των Αγίων Θεοδώρων του Α΄ Νεκροταφείου Αθηνών, στις 3 μ.μ.
Με λαμπρή πορεία στο θέατρο και στην ακαδημαϊκή κοινότητα, ακαδημαϊκός από το 2005, υπήρξε ο άνθρωπος που εκπαίδευσε το κοινό γνωρίζοντάς του άγνωστα έργα, κυρίως της επτανησιακής αλλά και της κρητικής παράδοσης. Στο ιστορικό Αμφιθέατρο της Πλάκας ήδη από το 1975, από κοινού με την αγαπημένη του σύντροφο Λήδα Τασοπούλου, αλλά και νωρίτερα, από την εποχή του Θεάτρου Κάβα της οδού Σταδίου, δημιούργησε και διαμόρφωσε ένα εκπληκτικής ευρύτητας ρεπερτόριο έργων κλασικών δραματικών ποιητών -πολλά από αυτά για πρώτη φορά στην Ελλάδα- σε παραστάσεις ουσιαστικές και εξαιρετικά μελετημένες. Κάθε παράσταση του Σπ. Ευαγγελάτου ήταν και μια ανακάλυψη έργου. Τα προγράμματα του Αμφιθεάτρου μάλιστα αποτελούν συλλεκτικά αριστουργήματα θεατρικών θησαυρών, καθώς περιελάμβαναν δυσεύρετα κείμενα της θεατρικής μας παράδοσης που ο ίδιος ανακάλυπτε και παρέθετε ολόκληρα.
Η ζωή στάθηκε σκληρή με τον μεγάλο σκηνοθέτη, καθώς το 2005 χάνει από καρκίνο την αγαπημένη του Λήδα και πέντε χρόνια μετά τον μοναχογιό τους Αντίοχο σε ηλικία 24 ετών. Έναν χρόνο μετά, τον Φεβρουάριο του 2011, ανακοινώνει την αναστολή της λειτουργίας του Αμφιθεάτρου λόγω οικονομικών προβλημάτων. Η κόρη του Κατερίνα τον συντροφεύει έως το τέλος.
Δραστήριος και ακαταπόνητος, σκηνοθέτησε το περασμένο καλοκαίρι, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών στο Ηρώδειο και σε πανελλήνια πρώτη, τον "Αμύντα", ποιμενική κωμωδία που τυπώθηκε ανώνυμα το 1745 στη Βενετία ως ελεύθερη παράφραση στα ελληνικά της ομώνυμης κωμωδίας του μεγάλου Ιταλού ποιητή Τορκουάτο Τάσσο. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης ανακάλυψε πριν από χρόνια ότι πίσω από τον ανώνυμο συγγραφέα κρυβόταν ο επτανήσιος ιατροφιλόσοφος και ποιητής από τα Κύθηρα Γεώργιος Μόρμορης (1720-1790).
Εκτός από έργα των τριών τραγικών, του Αριστοφάνη, του Μένανδρου, του Σενέκα και θησαυρούς νεοελληνικών κειμένων από τον 11ο αιώνα έως και το 1900, ο Σπύρος Ευαγγελάτος δίδαξε και σκηνοθέτησε έργα του παγκόσμιου θεάτρου, όπως Σαίξπηρ, Μολιέρο, Λόπε ντε Βέγκα, Καλντερόν, Σίλλερ, Γκαίτε, Ίψεν, Στρίντμπεργκ, Ο' Νηλ, Μπρεχτ, Πιραντέλλο, Λόρκα, Ιονέσκο κ.ά. Μετέφρασε και διασκεύασε θεατρικά κείμενα και έγραψε πολλά επιστημονικά θεατρικά μελετήματα.
Γεννημένος στην Αθήνα το 1940, γιος του συνθέτη Αντίοχου Ευαγγελάτου και της αρπίστριας Ξένης Mπουρεξάκη, σπούδασε αρχικά στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, συμπληρώνοντας από το 1966 έως το 1970 τις σπουδές του στην Αυστρία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Αγγλία, την Ιταλία, όπου ασκήθηκε στην αρχειακή έρευνα και στην παλαιογραφία στο Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας. Το 1970 γίνεται διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1989 εκλέγεται αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, ενώ το 1991 αναλαμβάνει την έδρα Θεατρικών Σπουδών που μόλις είχε δημιουργηθεί. Από το 1997 έως και το 1999 διατελεί πρόεδρος του τμήματος.
Έχει ήδη από το 1962 δημιουργήσει τη Νεοελληνική Σκηνή, ενώ το διάστημα 1971-1977 συνεργάζεται με το Εθνικό Θέατρο σκηνοθετώντας παραστάσεις στην Επίδαυρο και αλλού. Την περίοδο 1977-1980 διατελεί γενικός διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, την περίοδο 1984-1987 διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και πρόεδρός της από το 1999 έως το 2006. Από το 1970 έως και το 2014 σκηνοθέτησε περίπου 30 παραγωγές όπερας. Έχει τιμηθεί με το Βραβείο «Κάρολος Κουν» (1988), το Βραβείο της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων (1994), το Βραβείο Σκηνοθεσίας της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων (1996), με το παράσημο του «Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος» από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Τιμήθηκε με τα παράσημα Cavaliere Ufficiale (1995) και Οrdine della Stella Solidarietà Italiana - Cavaliere (2004) της Ιταλικής Δημοκρατίας. Το 2005 εκλέχθηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Στις 12 Ιανουαρίου 2012 ανακηρύχθηκε αντιπρόεδρος της Ακαδημίας και έναν χρόνο μετά πρόεδρος.
Μηνύματα για την απώλεια του Σπύρου Ευαγγελάτου
“Έφυγε σήμερα από τη ζωή ο Σπύρος Ευαγγελάτος, δάσκαλος, μελετητής και ανανεωτής του θεάτρου μας. Θερμά συλλυπητήρια στην οικογένειά του” ανέφερε σε μήνυμά του στο Twitter ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.
Ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης δήλωσε: «Είναι μεγάλη η θλίψη για την απώλεια του Σπύρου Ευαγγελάτου, του μεγάλου θεατρικού δημιουργού, δασκάλου και ακαδημαϊκού, που σφράγισε με το έργο του τον πολιτισμό της χώρας μας, που δίδαξε πολιτισμό σε πολλές γενιές συμπατριωτών μας. Προσωπικά και εκ μέρους της Βουλής των Ελλήνων εκφράζω βαθύτατα συλλυπητήρια στους οικείους του».
Για τον “άνθρωπο που φώτισε με το έργο του το ελληνικό θέατρο” έκανε λόγο στο συλλυπητήριο μήνυμά της η υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, προσθέτοντας: “Όπως όλοι οι σημαντικοί σκηνοθέτες στην Ελλάδα, με το δικό του θεατρικό ύφος και υψηλό επίπεδο αισθητικής, προσέγγισε με μοναδικό τρόπο την εθνική κληρονομιά, από το αρχαίο δράμα μέχρι την ελληνική λαϊκή παράδοση, γνωρίζοντας την καταξίωση και την αναγνώριση από καλλιτέχνες και κοινό. Χάρη στο πηγαίο ταλέντο, στη βαθιά του μόρφωση και την άσβεστη αγάπη του για την ελληνική δραματουργία, κατόρθωσε να γίνει κοινωνός της ελληνικής πραγματικότητας, ανοίγοντας νέους δρόμους στην τέχνη. Συνδύασε τη θεωρία με την πράξη όσο ελάχιστοι στην ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου. Η απώλεια του Σπύρου Ευαγγελάτου αποτελεί απώλεια για το ίδιο το ελληνικό θέατρο αλλά και για τον ελληνικό πολιτισμό γενικότερα".
Ο Πάνος Σκουρολιάκος, συντονιστής της ΕΠΕΚΕ Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ, σημείωσε: “Ένα μεγάλο κεφάλαιο της ιστορίας του νεοελληνικού θεάτρου κλείνει με την αποδημία του Σπύρου Α. Ευαγγελάτου. Ακούραστος δημιουργός, πάντρεψε το νέο με την παράδοση και με την ιστορία του τόπου. Δεινός μελετητής του πολιτισμού μας, έφερε στο φως περιοχές ολόκληρες του θεατρικού μας τοπίου και διακόνησε την τέχνη και την επιστήμη με υψηλό αίσθημα της αποστολής του. Αξέχαστος θα παραμείνει σε όσους και όσες τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του. Η απλότητά του, το χιούμορ και η εμπνευσμένη παρουσία του απογείωναν πραγματικά τους συνοδοιπόρους του όπου κι αν βρέθηκε και δημιούργησε”.
Για “έναν από τους σημαντικότερους και ακαταπόνητους εργάτες του ελληνικού θεάτρου” κάνει λόγο στο συλλυπητήριο μήνυμά του το Τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ, προσθέτοντας πως “Από την πρώτη του σκηνοθεσία, σε ηλικία 21 ετών, υπηρέτησε αδιάλειπτα μέχρι πολύ πρόσφατα τη δραματική τέχνη, ανανεώνοντας τρόπους και μορφές, ενσαρκώνοντας με τον καλύτερο τρόπο τους ρόλους του σκηνοθέτη, του μεταφραστή, του εμβριθούς ερευνητή και μελετητή, αλλά και του αφοσιωμένου δασκάλου. Η καλλιτεχνική του προσφορά, το ήθος και η ευγένειά του αποτελούν απαράμιλλη παρακαταθήκη για όλους όσοι αγαπούν, μελετούν και ασκούν την τέχνη του θεάτρου στη χώρα μας”.
«Ήταν ένας χαρισματικός σκηνοθέτης, που προσέγγισε με τη δική του ξεχωριστή ματιά τις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες, τον Αριστοφάνη και τα έργα του κλασικού και του σύγχρονου θεατρικού ρεπερτορίου» ανέφερε η εκπρόσωπος των Ανεξάρτητων Ελλήνων Μανταλένα Παπαδοπούλου.
"Ο σκηνοθέτης και ακαδημαϊκός Σπύρος Ευαγγελάτος ανήκει στους Έλληνες εκείνους που με το έργο τους, την ευρυμάθειά τους και την εν γένει παρουσία τους στη δημόσια σφαίρα έγιναν σημεία αναφοράς και ενέπνευσαν γενιές συμπατριωτών τους" δήλωσε ο πρόεδρος της Ν.Δ. Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ανακοινώσεις για τον θάνατό του εξέδωσαν επίσης το ΚΚΕ, το Ποτάμι, η ΔΗΜ.ΑΡ., η Ακαδημία Αθηνών, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, η Λυρική Σκηνή κ.ά.
Ο Σπύρος Ευαγγελάτος την περίοδο (1977-1980) που ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος
