Η νεοσύστατη ομάδα Opposite, σε συνεργασία με το θεατρικό τμήμα της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, εμπνεύστηκε και δημιούργησε την παράσταση με τίτλο «Εξ απαλών ονύχων», έχοντας ως κοινό τόπο έρευνας τις μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν ως παιδιά τον Εμφύλιο. Έζησα και εγώ ως παιδί τον Εμφύλιο, στην Αθήνα και σε καθεστώς σχετικής ασφάλειας, κάτι που δεν με εμποδίζει ωστόσο να έχω άποψη και γνώμη για εκείνη την τρομερή εποχή και για όσα ακολούθησαν (και μας ακολουθούν εν μέρει ακόμη), με την παράταξη των «νικητών» που, εκτελώντας ξένες εντολές, θέλησε να εξοντώσει φυσικά και ηθικά την παράταξη των «ηττημένων». Δεν ισχυρίζομαι ότι αυτή δεν υπέπεσε σε λάθη, κάποτε σοβαρά. Πάρα πολλά ψέματα ειπώθηκαν όμως εις βάρος της, τερατώδη ψέματα, και έπεσε λάσπη αμέτρητη. Διαβάστε την αγόρευση του Τσόρτσιλ στη Βουλή των Λόρδων, από τα επίσημα πρακτικά (προσβάσιμα στο Διαδίκτυο), μετά τον τραγικό ελληνικό Δεκέμβρη του '44 και θα καταλάβετε πολλά. Ισχυρίζεται ανερυθρίαστα, μεταξύ άλλων, ο «πατέρας της Νίκης» ότι: «Ο ΕΛΑΣ δεν έριξε ούτε μια τουφεκιά κατά των Γερμανών και το ΚΚΕ ήταν προσκείμενο στην 4η Διεθνή!». Και ο μεν Τσόρτσιλ τη δουλειά του έκανε. Το ζήτημα είναι τι κάνουμε εμείς για να μη μας «δουλεύουν» οι εκάστοτε Τσόρτσιλ.
Διαβάζοντας πρόσφατα το κατάπτυστο «ξεχασμένο» πόνημα ενός δικού μας, «ανανήψαντος» διάσημου συγγραφέα, και ύστερα «εθνικού» υποψήφιου για το Νόμπελ Λογοτεχνίας του '48, με τίτλο «Το παιδομάζωμα», ένιωσα ντροπή μαζί και θλίψη, διερωτώμενος πού βρισκόμαστε σήμερα. Εβδομήντα χρόνια μετά την επίσημη λήξη του Εμφύλιου, με φωνές που ακόμα, τώρα, με άδηλους πόρους, αλλά με δήλους σκοπούς, υπηρετώντας συγκεκριμένα ξένα ή εγχώρια κέντρα, έχοντας οι ίδιοι εκ των προτέρων διαλύσει μεθοδικά τους υγιείς ιστούς κοινωνικής αντίστασης, επιχειρούν να συνδαυλίσουν το τυφλό μίσος και να αναζωπυρώσουν έναν ακόμη «εμφύλιο», προσδοκώντας άνομα κέρδη, μάλιστα τη στιγμή που «καίγεται η γειτονιά μας».
Γι' αυτό είναι πάρα πολύ χρήσιμες παραστάσεις έργων όπως το «Εξ απαλών ονύχων» στο Θέατρο Ρεματιάς, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Χαλανδρίου. Επικεντρωμένο στο δράμα των παιδιών του Εμφυλίου που αναγκαστικά εκπατρίστηκαν για να σωθούν από τα διασταυρούμενα πυρά, την πείνα, το κρύο, το μίσος και που βρήκαν, πράγματι, μια δεύτερη πατρίδα στις χώρες φιλοξενίας τους. (Αυτό ονομάστηκε από τους «νικητές» παιδομάζωμα!) Έχω προσωπική άποψη και γνώση για το θέμα από επαφές μου με πλήθος επαναπατρισμένων. Ούτε το φρόνημα έχασαν, ούτε τη λαλιά τους. Θέμα του έργου είναι το δράμα, αν θέλουμε η τραγωδία, της υπεσχημένης και ανεκπλήρωτης επιστροφής, του νόστου μιας ολόκληρης γενιάς, που οι ισχυροί της Γης με απίστευτη σκληρότητα καταπάτησαν, χρησιμοποιώντας την ως άλλοθι των σκοτεινών, δικών τους επιδιώξεων.
Παρά την ατέλεια των μέσων και τη σκηνική απειρία των συντελεστών, η παράσταση είναι απόλυτα ειλικρινής και πείθει, παίρνοντας με το μέρος της τον θεατή. Ένα σκαλί αυτογνωσίας και ένα πρώτο βήμα μιας εξελικτικής πορείας.
Σκηνοθεσία, δραματουργική επεξεργασία: Μάγια Παπακώστα, Έλενα Ζούμπου, Δημήτρης Τσεσμελής, Ηλέκτρα Φραγκιαδάκη. Παίζουν: Έλενα Ζούμπου, Στεφανία Καλογήρου, Ορέστης Σταυρόπουλος, Χριστίνα Χειλά. Σκηνογραφία: Αλέξανδρος Μπούρος (όλοι σπουδαστές της ΑΣΚΤ).
Είχα σκοπό να μιλήσω για ακόμη μία πολιτική παράσταση, τον υπερούσιο «Φιλοκτήτη» του Γιάννη Ρίτσου, με τον Ένζο Φεζολάρι, σε σκηνοθεσία της Σίσυς Παπαθανασίου, στο «Βρυσάκι», αλλά μακρηγόρησα. Θα επανέλθω με Ρίτσο την επόμενη Κυριακή.
