Μετά τον πολιτικό θόρυβο που προκλήθηκε και ιδίως μετά τις απειλές που εκτοξεύτηκαν εναντίον των συντελεστών και των εργαζομένων του, το Εθνικό Θέατρο, με απόφαση της καλλιτεχνικής διεύθυνσης και με τη σύμφωνη γνώμη του Δ.Σ. του, ανακοίνωσε την διακοπή των παραστάσεων του έργου Η ισορροπία του Nash που επρόκειτο να παρουσιαστεί για 4 ακόμη παραστάσεις στην Πειραματική Σκηνή του.
Η ανακοίνωση του Εθνικού Θεάτρου
«Η παράσταση Ισορροπία του Nash που παίζεται στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου ξέφυγε από τον καλλιτεχνικό της στόχο και μοιάζει, χωρίς να το επιδιώκει, να εξαντλεί τις αντοχές μιας κοινωνίας. Έγινε αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης σε μια δύσκολη συγκυρία και παρερμηνεύτηκε η ιδεολογική της πρόθεση. Δέχτηκε τη σκληρή και απολύτως δογματική κριτική ανθρώπων που, ως επί το πλείστον, δεν την έχουν παρακολουθήσει.
Ενώ το βασικό της μήνυμα είναι πως καμία ιδέα δεν δικαιούται να αφαιρέσει ανθρώπινη ζωή, η παράσταση οδήγησε, ερήμην της, στο αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, προξενώντας περισσότερο πόνο παρά προβληματισμό. Τέλος, ενεργοποίησε αντιδράσεις ακραίων κύκλων, που έφτασαν στο σημείο να εκφράζουν απειλές για τη σωματική ακεραιότητα του κοινού, των καλλιτεχνών και των εργαζομένων του Εθνικού Θεάτρου.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες θεωρούμε ότι η συνέχιση της παράστασης θα καλλιεργήσει τη στρεβλή εντύπωση ότι το Εθνικό Θέατρο, αντί να προβάλει τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία και το γόνιμο προβληματισμό, στηρίζει εγκληματίες για πάντα καταδικασμένους στη συνείδηση του ελληνικού λαού.
Για τους παραπάνω λόγους επιλέγουμε να σταματήσουμε τις παραστάσεις του έργου Ισορροπία του Nash, χωρίς επ' ουδενί να παραιτούμαστε από το δικαίωμα, τώρα και στο μέλλον, της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης, όπως οφείλουμε να κάνουμε ως Εθνικό Θέατρο.
Από την Καλλιτεχνική Διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου».
Το υπουργείο Πολιτισμού
«Η κοινωνική ευαισθησία σχετικά με το ζήτημα της βίαιης και δολοφονικής δράσης ένοπλων ομάδων είναι δικαίως μεγάλη. Συμμεριζόμαστε αυτή την ευαισθησία και συμπαραστεκόμαστε πλήρως στους οικείους των θυμάτων», υπογραμμίζει σε ανακοίνωσή του το γραφείο του υπουργού Πολιτισμού Αριστείδη και προσθέτει:
«Η ίδια αυτή η κοινωνική ευαισθησία όσο και η μνήμη των θυμάτων προσβάλλονται από τις τυφλές αντιδράσεις απέναντι σε μια θεατρική παράσταση. Αυτές οι αντιδράσεις, που δεν ασχολούνται με το συγκεκριμένο περιεχόμενο ή τους σκοπούς μιας παράστασης, καθιστούν αδύνατη κάθε νηφάλια αποτίμηση του καλλιτεχνικού έργου και κάθε ουσιαστική δημόσια συζήτηση τόσο για τη μνήμη των θυμάτων όσο και για το φαινόμενο της ανεξέλεγκτης βίας.
Το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού δεν έχει καμία αρμοδιότητα ούτε την πρόθεση να παρεμβαίνει στο ρεπερτόριο των δημόσιων θεατρικών σκηνών. Όμως, δεν μπορεί παρά να σημειώσει ότι, για την πολιτιστική ζωή της χώρας, είναι θλιβερό και ανησυχητικό το γεγονός πως το Εθνικό Θέατρο, στο κλίμα που δημιουργήθηκε, βρέθηκε αντιμέτωπο με τέτοιου είδους απειλές, ώστε εντέλει υποχρεώθηκε να κατεβάσει το επίμαχο έργο πριν από την προγραμματισμένη λήξη των παραστάσεων».
Ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ
Από το Γραφείο Τύπο του ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με τη ματαίωση των παραστάσεων εκδόθηκε η παρακάτω ανακοίνωση: «Η ματαίωση των τελευταίων παραστάσεων του έργου Ισορροπία του Νash στο Εθνικό Θέατρο, εξαιτίας απειλών που δέχτηκαν οι συντελεστές του, είναι μια θλιβερή εξέλιξη. Η συμπαράστασή μας στις οικογένειες των θυμάτων της 17Ν είναι αυτονόητη, όπως και η υπεράσπιση της ελευθερίας της καλλιτεχνικής έκφρασης και της τέχνης».
Συγκέντρωση κατά τη λογοκρισίας
Μετά τον ορυμαγδό των επιθέσεων και την απόφαση της διοίκησης του Εθνικού Θεάτρου, διαδικτυακή ομάδα πρωτοβουλίας καλεί σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το Εθνικό Θέατρο επί της Αγίου Κωνσταντίνου, την Παρασκευή στις 7.30 μ.μ.
«Πρόκειται για πράξη λογοκρισίας, που παραβιάζει θεμελιώδεις πολιτικές ελευθερίες. Πράξη που παραπέμπει σε σκοτεινές περιόδους της ανθρωπότητας, κατά την οποία κάθε τύπου Ιερά Εξέταση διατηρούσε το δικαίωμα να επιλέγει ποια μορφή δημιουργίας θα επιτρέπεται και ποια όχι. Δηλώνουμε ότι ο σκοταδισμός δεν θα περάσει! Λέμε όχι στη νεκρανάσταση λογικών μακαρθισμού. Λέμε ναι στην πλήρη ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης. Την Παρασκευή στις 7.30 μαζευόμαστε έξω από το Εθνικό Θέατρο (Αγίου Κωνσταντίνου) για να διαμαρτυρηθούμε ενάντια στη λογοκρισία», αναφέρουν.
Τα σωματεία των ηθοποιών
Νωρίτερα χθες, πριν την απόφαση της ματαίωσης των παραστάσεων, σε ανακοίνωσή τους «το Σωματείο Εργαζομένων Εθνικού Θεάτρου, το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος, με αφορμή το θόρυβο που προκλήθηκε για την παράσταση του Εθνικού Θεάτρου Ισορροπία του Nash, δηλώνουμε ότι η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης είναι θεμελιώδης αρχή της τέχνης του θεάτρου. Καταδικάζουμε τις ενέργειες που θίγουν, προσβάλλουν, απειλούν και στερούν το δικαίωμα αυτό, καθώς και τις φωνές που ζητούν το κατέβασμα της παράστασης.
Το Εθνικό Θέατρο, η πρώτη θεατρική σκηνή της χώρας, οφείλει να προωθήσει την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης, που αποτελούν τα βασικά συστατικά της δημοκρατίας. Το Εθνικό Θέατρο είναι χώρος δημόσιου διαλόγου, πόσο μάλλον η πειραματική του σκηνή.
Εμείς, οι άνθρωποι που υπηρετούμε το θέατρο, είμαστε ενάντια σε ότι περιορίζει, ελέγχει, λογοκρίνει, καταστέλλει και προσπαθεί να εκφοβίσει τη θεατρική τέχνη».
Πηγή Δημητρακοπούλου: «Η ευθύνη είναι αποκλειστικά δική μου»
Από τη μεριά της, η σκηνοθέτις της παράστασης Πηγή Δημητρακοπούλου, πριν γίνει γνωστή η ματαίωση των παραστάσεων, προέβη στην ακόλουθη δήλωση: «Μου πήρε δυο μέρες για να συνέλθω από την έκπληξη και να μπορέσω να αρθρώσω λόγο.
Δυο μέρες "στη δίνη του κυκλώνα" που έβλεπα τη φωτογραφία μου σ' όλα τα δελτία ειδήσεων και δεν το πίστευα, το όνομα μου παντού, ένοιωσα σαν καταζητούμενη.
Μέσα σε μια νύχτα "κέρδισα" όλη τη δημοσιότητα που είχα καταφέρει να αποφύγω στα 20 χρόνια δουλειάς στην τηλεόραση. Νόμισα πως δεν ζω στην Ευρώπη του 2016, αλλά σε κάποια μακρινή χώρα της Ασίας, απ' αυτές που λιθοβολούν τους "ασεβείς".
Άκουσα πολλά, -τα περισσότερα δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα- από πολλούς και διάφορους. Αν και έχω συνηθίσει να μιλάω με την δουλειά μου, κι όχι με τα λόγια, θα προσπαθήσω να ξεκαθαρίσω ένα -δυο πράγματα απλά και ειλικρινά:
Το Εθνικό θέατρο και οι άνθρωποι του, δεν έχουν καμία ευθύνη για την επιλογή των κειμένων της παράστασης. Η ευθύνη είναι αποκλειστικά δική μου και την αναλαμβάνω εξ ολοκλήρου. Και είναι προς τιμήν του κ. Λιβαθινού που δεν προσπάθησε να κάνει "προληπτική λογοκρισία" πριν ανεβεί η παράσταση, για να προστατεύσει τον εαυτό του από τον ανηλεή πόλεμο που υφίσταται σήμερα. Το αντίθετο θα ήταν καταδικαστέο, όχι αυτό που έκανε. Το ίδιο βέβαια ισχύει και για τους διευθυντές της Πειραματικής σκηνής. (Δυστυχώς πρέπει να λέμε και τα αυτονόητα.)
Κανείς δεν θα ήθελε ελπίζω να γυρίσουμε στην εποχή της Χούντας, που τα σενάρια και τα θεατρικά κείμενα σφραγίζονταν σε κάθε σελίδα από την επιτροπή Λογοκρισίας. Το ότι δεν "λογοκρίθηκα" όμως, εν έτει 2016, θεωρήθηκε ατόπημα, και το ότι χρησιμοποίησα βιβλίο μέλους μιας οργάνωσης που εξαρθρώθηκε πριν 14 χρόνια, τουλάχιστον "εγκληματικό".
Δεν έχω κάνει τίποτα που να θέλω να απολογηθώ γι αυτό, αντίθετα είμαι περήφανη γιατί με πολλή δουλειά, κόπο, μεράκι και σεβασμό δώσαμε μαζί με όλους τους ηθοποιούς και τους συνεργάτες μου τον καλύτερο μας εαυτό για να βγει με ελάχιστα μέσα -κόστος και χρόνο- μια αξιοπρεπής παράσταση και να "ισορροπήσουμε" σ' ένα τόσο δύσκολο θέμα. Η ίδια η παράσταση είναι η απάντηση μας σε όλα. Το αν τα καταφέραμε ή όχι, μπορούν να το κρίνουν μόνο οι θεατές της, αλλά με κριτήρια καλλιτεχνικά, όχι πολιτικά, ούτε ιδεολογικά.
Σέβομαι απόλυτα τη θλίψη των συγγενών των θυμάτων, είναι οι μόνοι που πραγματικά δικαιούνται να έχουν ενστάσεις, αν και δεν έχουν δει την παράσταση. Ούτε θα τους συνιστούσα να την δουν, το θέμα από μόνο του είναι επώδυνο γι' αυτούς. Αυτοί είναι και τα μεγαλύτερα θύματα όλης αυτής της εκρηκτικής δημοσιότητας, γιατί τους ξύπνησε τραγικές μνήμες. Έχω να τους απαντήσω μόνο ότι κανείς δεν "εξαγνίζεται", ούτε "ηρωοποιείται" επειδή καταπατήθηκαν τα δικαιώματα του, αυτό είναι εντελώς διαφορετικό θέμα και δεν αναιρεί τις πράξεις του.
Στους υπόλοιπους, πολιτικούς και δημοσιογράφους που γέμισαν έξαλλοι τα τηλεπαράθυρα έχω να πω το εξής:
Δεν κινδυνεύει πια από κανέναν Σάββα Ξηρό η Δημοκρατία μας κύριοι, αυτός έχει αφοπλιστεί χρόνια τώρα. Κινδυνεύει από πολλά άλλα, πολύ πιο σοβαρά, που τα ξέρουμε καλά όλοι μας, και ένα απ' αυτά, το ελάχιστο, που πρέπει να προασπιζόμαστε καθημερινά, είναι η ελευθερία της έκφρασης. Αν πάλι κάποιοι εκμεταλλεύονται την παράσταση μόνο για να κάνουν "εύκολη" αντιπολίτευση, να ξέρουν ότι το Θέατρο και γενικά ο Πολιτισμός δεν προσφέρονται γι' αυτόν τον σκοπό. Άλλωστε δεν είναι και το δυνατό τους σημείο, ας "αγωνιστούν'' αλλού».
