Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟ / Ποιος είναι ο Ιππόλυτος;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟ / Ποιος είναι ο Ιππόλυτος;

Λάτρης της παρθένου θεάς Αρτέμιδος, ο νεαρός Ιππόλυτος απαξιώνει τις χαρές μιας άλλης θεάς. Ως αποτέλεσμα, επέρχεται η σκληρότατη τιμωρία της αγνοημένης Αφροδίτης. Τι σημαίνουν αυτά για εμάς σήμερα; Ποιος είναι ο Ιππόλυτος, ποια η Άρτεμις, ποια η Αφροδίτη;

Ο Ζαν Πιερ Βερνάν γράφει ότι «οι θεοί της αρχαίας Ελλάδας είναι δυνάμεις, και όχι πρόσωπα. Η θρησκευτική σκέψη εξετάζει το πολύπλοκο σύστημά τους: ιεραρχία, ισορροπία, συμπληρωματικότητα... Μια θεϊκή δύναμη δεν έχει αυτόνομη ύπαρξη. Υπάρχει χάρις στο πλέγμα των σχέσεων που την ενώνουν με το θεϊκό πλέγμα στο σύνολό του».

Εδώ, ας σημειώσουμε ότι η Αφροδίτη δεν είναι μόνο η θεά του έρωτα, είναι και μια πολεμική θεά. Ενώ αντίστοιχα η Άρτεμις δεν είναι μόνο η θεά της αγνότητας. Είναι, επίσης, η θεά που προΐσταται του περάσματος των εφήβων, των κοριτσιών κυρίως και των αγοριών, στην ώριμη ηλικία, μέσα από μυητικές δοκιμασίες, που ορισμένες φορές λαμβάνουν τη μορφή ενός κυνηγιού ή περιλαμβάνουν την πρακτική της παρένδυσης.

Για τον Νίκο Χουρμουζιάδη, «η Αφροδίτη και η Άρτεμη είναι δύο αντίμαχες φυσικές δυνάμεις της ίδιας της ζωής... Με τον Ιππόλυτο ο Ευριπίδης μάς χάρισε μια από τις τραγικές εκείνες μορφές που, στην ανοδική τους πορεία προς την κατάκτηση της τελειότητας, αντιστρατεύονται σε μιαν από τις θεμελιακές αξίες της ζωής. Ο Ιππόλυτος δεν είναι μόνο ο αγνός έφηβος που επιστρέφει τραγουδώντας με τη συντροφιά του από το κυνήγι. Το περίγραμμα της μορφής του συμπληρώνεται όταν βρίσκεται αντιμέτωπος με την οδύνη της Φαίδρας. Τότε διακρίνουμε μια ρωγμή στην εικόνα της τελειότητας... Μέσα στα λόγια του ενεδρεύει μια άρνηση των νόμων της ζωής, μια διάθεση ανατροπής της τάξης του κόσμου. Ο νόθος γιος του Θησέα διαπράττει ύβριν και πρέπει να τιμωρηθεί».

Φως στα πιο πάνω ρίχνει μια περικοπή του Ηροδότου. Η μάχη των Αμαζόνων με τους Σκύθες εξελίσσεται χωρίς νικητή και ηττημένο, μέχρι που συνάπτουν ανακωχή για να περισυλλέξουν τους νεκρούς. Μόνο τότε οι Σκύθες αντιλαμβάνονται έκπληκτοι ότι πολεμούσαν με γυναίκες! Στέλνουν, τότε, μια ομάδα εφήβων για να τις μιμηθούν. Έτσι, ο πόλεμος σταματά, καθώς δημιουργούνται τα πρώτα ερωτικά ζεύγη. Οι Αμαζόνες εντάσσονται πλέον στην «πόλη» των Σκυθών, χωρίς να εγκαταλείψουν τα όπλα τους. Αλλά σε τι ακριβώς συνίσταται η μίμηση των νεαρών Σκυθών; Άραγε, ντύνονται τα ρούχα του αντιθέτου φύλου και μιμούνται τους τρόπους του, για να αντιμετωπίσουν τον αντίπαλο με τα όπλα του; Γίνονται γυναίκες που πολεμούν σαν άνδρες; Ή μπορούμε εδώ να διακρίνουμε τα στοιχεία μιας μυητικής δοκιμασίας, προκειμένου να αποβάλουν οι έφηβοι τα γυναικεία χαρακτηριστικά τους διασχίζοντας το σώμα της «μητέρας» και να περάσουν «απέναντι», στο ανδρικό τους φύλο; Άραγε, ο γιος της Αμαζόνας, Ιππόλυτος, απέτυχε στο μυητικό ταξίδι και αποβλήθηκε, έτσι, από το «σώμα» της πόλης του;

Σε όλα τα πιο πάνω ερωτήματα η παράσταση της Λυδίας Κονιόρδου στην Επίδαυρο επιχειρεί να δώσει απαντήσεις, αλλά το κάνει με τρόπο αμήχανο και σπασμωδικό. Αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην ιστορική σχολή ερμηνείας και στην ανθρωπολογική, χωρίς να αποφασίζει. Επιλέγει μια συμβιβαστική λύση, με άνισο αποτέλεσμα. Η ίδια στο πρώτο μέρος χρησιμοποιεί ως εργαλεία το «ανοίκειο» και το «παραξένισμα», δίνοντας μια Φαίδρα μάλλον από ιταλικό μελόδραμα. Στη συνέχεια, σταδιακά, θυμάται τον κλασικό της εαυτό, αλλά δεν μπορεί να συνδυάσει τα δύο κομμάτια. Η Μάρθα Φριντζήλα, ως Αφροδίτη... μια τέλεια πιραντελική μεσίτρα. Δεν σχολιάζω περαιτέρω. Ο Ιππόλυτος του Νίκου Κουρή διασώζει τα χαρακτηριστικά του ανώνυμου αρχαϊκού κούρου, αλλά ήθελε κάπως περισσότερο ψυχογραφικό «σμίλεμα». Ο ρόλος είναι επώνυμος. Η Λήδα Πρωτοψάλτη (Τροφός) έξω από τα νερά της στο πρώτο «κόμικ» μέρος, μας αποζημιώνει στο δεύτερο. Μια λάθος επιλογή ο Θέμης Πάνου (Θησέας). Έξοχος, μονολεκτικά, είναι ο «άγγελος» του Μιχάλη Σαράντη, κομμάτι για ανθολόγηση. Καλός, πάλι μονολεκτικά, ο «θεράπων» του Φαίδωνα Καστρή. Η Φανή Αποστολίδου (Άρτεμις), ένα νέο κορίτσι με άνεση σκηνική, μια ελπιδοφόρα παρουσία. Εντελώς ακατανόητα τα κοστούμια του γυναικείου χορού (Έλλη Παπαγεωργακοπούλου). Από τη μετάφραση της Νικολέττας Φριτζήλα, ομολογώ, προτιμώ εκείνην του Βάρναλη, παρ' ότι μισού αιώνα.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL