Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
15 °C
12.0°C16.5°C
1 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
11.5°C16.0°C
0 BF 65%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
7.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
12.8°C15.8°C
2 BF 80%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
5 °C
4.9°C12.9°C
0 BF 100%
«Μετατόπιση προς το ερυθρό», του Γιάννη Μαυριτσάκη / Αρχή και τέλος
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

«Μετατόπιση προς το ερυθρό», του Γιάννη Μαυριτσάκη / Αρχή και τέλος

Ο τίτλος του καινούργιου έργου του Γιάννη Μαυριτσάκη («Μετατόπιση προς το ερυθρό») παραπέμπει στη σύγχρονη φυσική, δηλώνοντας τη διαστολή του σύμπαντος. Πρόκειται, όμως, για μια αποκαλυπτική, μεταφυσική εσχατολογική αλληγορία. Παρακολουθούμε τη μεταμόρφωση του ανθρώπου σε τέρας, εξαιτίας ενός άγνωστου ιού που εγκαταστάθηκε ως παράσιτο («alien») στον οργανισμό του και τον καταστρέφει κυριεύοντάς τον. Tο έργο χωρίζεται σε τέσσερα μέρη, που συνδέονται υπόγεια μεταξύ τους, και το τέλος του είναι η αρχή του. Ο συγγραφέας ανακατεύει σκόπιμα την τράπουλα. Αν το καταλάβουμε αυτό, τότε έχουμε το κλειδί. Η τελική σκηνή («Μόλυνση»), μια «μεταμοντέρνα» εκδοχή «Πιετά»... που ταΐζει τον άνδρα - παιδί με το περιεχόμενο του εντέρου της, δεν είναι το αποτέλεσμα, είναι η αιτία, για τον συγγραφέα, της «ασθένειας» που έπληξε τον σύγχρονο άνθρωπο... Ο συγγραφέας «διαβάζει» κλινικά την περίπτωσή του, με εργαλείο, κυρίως, τις ψυχαναλυτικές εργασίες της Μέλανι Κλάιν, για τη διαιώνιση της εξάρτησης του άνδρα από ένα ακρωτηριασμένο, πλην παντοδύναμο μητρικό σώμα. Πρόκειται για ένα έργο - ψυχανάλυση, σε ύφος δύσμορφου, ασύμμετρου ονείρου. Η δεύτερη σκηνή («Επώαση») αποδίδει λεπτομερειακά και με ακρίβεια την τυπική «συνέντευξη γνωριμίας» ψυχαναλυτή - ψυχαναλυόμενου, προοικονομώντας την αποτυχία της «θεραπείας» όταν τείνει να γίνει αυτοσκοπός. Η τρίτη σκηνή («Συνεδρίαση») είναι μια συγκλονιστική, καθηλωτική «αγγελική ρήση», που μας διηγείται με τον τρόπο της τραγωδίας όσα αιματηρά και φρικτά συνέβησαν στο συνέδριο των «γιάπις», με την τερατογένεση μέσα από το ανοιγμένο κρανίο ενός συνέδρου. Ωστόσο, το κατά τα άλλα εξαίσιο αυτό θεατρικό «κομμάτι» θέλει κάποια ελάφρυνση από «λογοτεχνικές» υπερκατασκευές. Ας το προσέξει λίγο αυτό ο καλός μας συγγραφέας. Πώς συνδυάζεται, π.χ., η αφηγήτρια, που μας συστήνει τον εαυτό της ως «μια πρακτικογράφο υψηλών προδιαγραφών, προσηλωμένη απόλυτα και αποκλειστικά στη δουλειά της», να περιγράφει στη συνέχεια λεπτομερειακά τη σεξουαλική της φαντασίωση με έναν σύνεδρο;

Προηγείται των πιο πάνω ο πρόλογος ενός «θηριοδαμαστή», μελλοντικού, ίσως, επικυρίαρχου των αλωμένων και αλλοιωμένων ψυχών.

Η παράσταση που έστησε ο Θάνος Παπακωνσταντίνου (κίνηση Χαρά Κοτσάλη, ήχοι Αντώνης Μόρας, φωτισμοί Χριστίνα Θανάσουλα) με την ομάδα «Helter Scelter Company», είναι περισσότερο μια εικαστική παρά θεατρική πρόσληψη του κειμένου. Με καλή, οπωσδήποτε, αισθητική, φτιάχνει εικόνες εντυπωσιακές, που κυριαρχούν και προκαταλαμβάνουν την «μέσα όψη». Έχω την εντύπωση ότι ολόκληρος ο «πρόλογος», όπως δόθηκε, ως ένα ανεξάρτητο, αυτόνομο δρώμενο, με δύσμορφους «δαίμονες» να τσαλαβουτούν στη «λάσπη», υπερκέρασε την αντοχή των θεατών, οδηγώντας τους σε συγκινησιακό κορεσμό, προκαλώντας μια υπερθέρμανση του αισθήματος, που δεν άφηνε περιθώρια ψύχραιμης αντιμετώπισης όσων θα ακολουθούσαν. Μια απλή «έκθεση» της δυσοίωνης «προφητείας», με έναν μόνο ηθοποιό, θα ήταν, ίσως, αρκετή. Ο καλός Μάριος Παναγιώτου (θηριοδαμαστής) θα μπορούσε κάλλιστα να το φέρει σε πέρας χωρίς συνοδεία και χωρίς την «εξωγήινη» στολή του (Νίκη Ψυχογιού), μόνο με το μαστίγιο στο χέρι. Στη συνέχεια, η σκηνή της «ψυχαναλυτικής συνεδρίας», σε αργούς, ονειρικούς ρυθμούς, με τους Αντώνη Μυριαγκό και Θάνο Παπακωνσταντίνου σε άψογα «λευκές», ουδέτερες υποκριτικές, αλά Μπομπ Γουίλσον της πρώτης περιόδου, πάγωνε, αντίστροφα, το κλίμα. Τα αίματα ζέστανε η έξοχη «πρακτικογράφος» του τρίτου μέρους, Αλεξία Καλτσίκη. Μια σπάνιας εμβέλειας ηθοποιός, που συνδυάζει αρμονικά μορφή και ουσία. Ισορρόπησε «στην κόψη του ξυραφιού», ανάμεσα στον έλεο και στο φόβο, με ακρίβεια ωρολογιακή, την «εξαγγελτική ρήση» της, κερδίζοντας για τους θεατές ένα επικό ρίγος. Ακολουθεί το τελευταίο (πρώτο στην πραγματικότητα) μέρος με τον «ξενιστή» και τη «βασίλισσα». Μια ανεστραμμένη «Πιετά», όπως είπα πιο πάνω, ντυμένη σε κόκκινο εκτυφλωτικό, σαν βλαστήμια που θέλει να γίνει προσευχή. Αλλά δεν μπορούσε. Εδώ χρειαζόταν, πιστεύω, να κρατηθεί μια απόσταση ανάμεσα στην εικόνα και στον λόγο, αναμεσα στο συμβολικό και στο πραγματικό, επειδή είναι μια σκηνή που δεν κυριολεκτείται και ένας «ρόλος» που δεν παίζεται. Μόνο δείχνεται. Χρειάζεται ημίφως και φωνή «από αλλού». Χρειάζονται σιωπές και ψίθυροι. ΄Ο,τι και αν έκανε η Αμαλία Μουτούση στη σκηνή για να αναστήσει «ρόλο», το έστελνε αμέσως πίσω το σκληρό, εκτυφλωτικό φως που την έλουζε. Στην στατικότητά του ο Θάνος Παπακωνσταντίνου έσωζε in extemis την τιμή του πάσχοντος ανθρώπου.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL